You are currently viewing Δημήτρης Γαβαλάς: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός της Ανθρωπότητας στον Σύγχρονο Κόσμο

Δημήτρης Γαβαλάς: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός της Ανθρωπότητας στον Σύγχρονο Κόσμο

Η ανθρωπότητα έχει αναλάβει μια πρόκληση χωρίς προηγούμενο: να φτιάξει έναν οργανισμό, ο οποίος κατέχει υψηλότερο επίπεδο οργάνωσης από τον δικό της και προορίζεται να γίνει ο συμβιωτικός της σύντροφος. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα, καμία πολιτική θεωρία, φιλοσοφία ή ακόμα και θρησκεία δεν μας προετοίμασε γι’ αυτό το τιτάνιο έργο, το οποίο αμφισβητεί τα πρωτεία της ανθρωπότητας όπως την ξέρουμε και την επίδραση της δράσης της στον κόσμο.  Joël de Rosney, Τhe Symbiotic Man.

 

  1. 1

    . Στο βιολογικό πεδίο η εξέλιξη, δηλαδή κάθε νέα ‘ιδέα’ ή ‘ανακάλυψη’, πρέπει να περάσει από όλη την κλίμακα δοκιμασίας με τη μορφή μεταλλαγμένου είδους, του οποίου τα νέα χαρακτηριστικά μπορούν να του δώσουν πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό. Δια μέσου της φυσικής επιλογής, το περιβάλλον δρα ως φίλτρο, εκμηδενίζοντας τις λιγότερο κατάλληλες ‘ιδέες’ ή ‘ανακαλύψεις’. Η μετάδοση των χρήσιμων χαρακτηριστικών είναι γραμμική και συμβαίνει μόνο με τη μετάβαση από τη μια γενιά στην άλλη. Για τον λόγο αυτό η συνολική διαδικασία της βιολογικής εξέλιξης είναι τόσο αργή.

 Στο νοητικό πεδίο, όμως, όπου μια ιδέα ή ανακάλυψη είναι ισοδύναμη με μια μετάλλαξη, η εξέλιξη είναι σαφώς πιο γρήγορη. Τα ανθρώπινα όντα μπορούν να εφεύρουν πράγματα χωρίς να πρέπει να περιμένουν τη νέα γενιά που θα κρίνει τα αποτελέσματα. Χάρη στη σχέση μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού κόσμου, μπορούμε να δημιουργούμε υποθέσεις και μοντέλα και να τα δοκιμάζουμε με συλλογισμούς ή προσομοιώσεις, χωρίς να πρέπει απαραίτητα να τα μεταφράζουμε άμεσα σε πραγματικότητα. Μπορούμε να σκεφτούμε χρησιμοποιώντας σύμβολα, αναλογίες, μεταφορές και επαγωγικό συλλογισμό. Η φαντασία δρα ως τυχαίος γεννήτορας ποικιλίας. Το DNA, έγκλειστο στον βιολογικό οργανισμό που εξασφαλίζει την επιβίωσή του, εξωτερικεύεται τώρα με τη μορφή πλάνων, σχεδίων, διαγραμμάτων, αποτυπώσεων, πρωτοτύπων, οδηγών και ηλεκτρονικής μνήμης, κάνοντας εύκολη την εισαγωγή αλλαγών, συγκρίσεων ή συνδυασμών. Η πραγματικότητα και η φαντασία είναι οι δύο συμπληρωματικές όψεις της ανακάλυψης και της δημιουργικότητας. Επομένως, υπάρχει εξαιρετική επιτάχυνση της τεχνολογικής και κοινωνικής εξέλιξης σε σύγκριση με τη βιολογική.

 

  1. 2. Είναι σε εξέλιξη ένα είδος βιολογικού φαινομένου: όσες πιο πολλές δομές και λειτουργίες προϋποθέτει ένας οργανισμός, τόσο πιο πολύ διαφοροποιείται σε ειδικευμένα όργανα και ιστούς. Κατ’ αντιστοιχία, τα έθνη ανταποκρίνονται σε παρόμοιες αρχές. Παρατηρώντας τις διεργασίες, φαίνεται ότι ο κόσμος μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα θα έχει σχεδόν 500 έθνη, μια αντανάκλαση της επιθυμίας για διαφοροποιημένη ενότητα, ως απάντηση στη σημερινή αδιαφοροποίητη ‘παγκοσμιοποίηση’ και την αλληλεξάρτηση. Τα έθνη αντιστέκονται στις σύγχρονες τάσεις των κοινωνικοπολιτικών συστημάτων, που αναγκαία απορροφούν και ομογενοποιούν τα πάντα, προστατεύοντας τις πολιτισμικές τους αξίες, που αναγκαστικά διαφοροποιούν. Για να υπάρξουν, πρέπει να διαφοροποιηθούν από τους άλλους και να διατηρήσουν τη γνησιότητά τους. Η διάβρωση της εθνικής κυριαρχίας, η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, η ανάπτυξη των επικοινωνιακών δικτύων, όλα διεγείρουν αμυντικά αντανακλαστικά. Ο φόβος της ομογενοποίησης γεννά την προσπάθεια να προστατευτεί η γη και η γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα, που επιτρέπουν στα έθνη να διατηρούν την πολιτισμική τους ταυτότητα. Αλλά ο φόβος του εξωτερικού κόσμου μπορεί επίσης να οδηγήσει σε εθνικιστική απομόνωση ή σε θρησκευτικό φονταμενταλισμό, διαπερνώντας το πολιτικό σύστημα και καθυστερώντας τη δημοκρατική διαδικασία. Η Ευρώπη δείχνει σήμερα να παλεύει και με τις δυο αυτές τάσεις.

 

  1. 3. Χωρίς κάποιου είδους κίνητρο, δεν υπάρχει αποτελεσματική συλλογική δράση. Στις μέρες μας, οι πρώτοι υποκινητές είναι ο φόβος, η ανασφάλεια, η δύναμη, η ευχαρίστηση, το χρήμα και οι τιμές. Ο φόβος και η ανασφάλεια του εγώ, από τη μια, και η ηδονή και η επιβολή, από την άλλη, είναι οι πιο παλιές μορφές κινήτρων στην ιστορία του ανθρώπου. Αυτό εξηγεί και την εξουσιομανία κάποιων, αφού η εξουσία φαινομενικά λύνει τα σχετικά προβλήματα. Από αυτά προκύπτει ότι, όσο πιο ανασφαλές και φοβισμένο είναι ένα άτομο, τόσο περισσότερο επιδιώκει την εξουσία, που δίνει δύναμη και ηδονή. Επίσης, η ποινή και η ανταμοιβή (‘καρότο και μαστίγιο’) είναι οι παραδοσιακοί κανόνες εκπαίδευσης. Αλλά υπάρχουν και άλλοι τρόποι κινητοποίησης που περιλαμβάνουν τον συνδυασμό διαφορετικών προσεγγίσεων. Περιορισμοί, αμοιβές και οικονομικά κίνητρα, αλλά και πληροφορία, μπορούν όλα να χρησιμοποιηθούν προς την ενθάρρυνση διαχείρισης των προβλημάτων. Οι περιορισμοί από μόνοι τους δεν επαρκούν, ούτε η πληροφορία, ούτε η εκπαίδευση. Η μέγιστη αποτελεσματικότητα επιτυγχάνεται από συνδυασμό μεθόδων: Επεξηγηματική και διαμορφωτική πληροφορία, ανάδραση, εκπαιδευτικά προγράμματα στη χρήση διαφορετικών επιλογών και αμοιβές συμβάλλουν στη διαδικασία επίλυσης προβλημάτων. Αυτού του είδος η προσέγγιση μπορεί να εφαρμοστεί σε πολυάριθμα πεδία, στα οποία απαιτούνται ευφυΐα και συλλογική πειθαρχία.

 

  1. 4. Η ολονέν αυξανόμενη ανάπτυξη των εκβιομηχανισμένων κοινωνιών, καθώς υπόκεινται στις αξίες της οικονομίας της αγοράς, βάζει σε κίνδυνο την παγκόσμια ισορροπία. Λειτουργεί ένας δαρβινικού τύπου μηχανισμός εξέλιξης σε παγκόσμιο επίπεδο, η αυτο-επιλογή των πιο προηγμένων εθνών. Ένας από τους πιο θεμελιώδεις κανόνες της συμβίωσης είναι η επιλογή ενός εξελισσόμενου πληθυσμού δια μέσου της αυτο-κατάλυσης και του ανταγωνιστικού αποκλεισμού. Η διαδικασία συμβαίνει σήμερα μπροστά στα μάτια μας -για παράδειγμα, Γερμανία στην Ευρώπη και ΗΠΑ στον κόσμο και εσχάτως Κίνα. Ο ανταγωνιστικός αποκλεισμός -οικονομική, τεχνική και πολιτισμική περιθωριοποίηση- μπορεί να συμβαίνει στην καρδιά ενός έθνους, μεταξύ πόλεων και των περιχώρων τους, μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτό μπορεί να παρατηρηθεί σε ένα ολοένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των προνομιούχων και των μη-προνομιούχων -για παράδειγμα, Βορράς και Νότος στην Ευρώπη. Η αυτο-κατάλυση γεννά διαφορετικούς χρονικούς ρυθμούς. Παρά τον εμφανή μας συγχρονισμό, όλοι παραμένουμε απομονωμένοι στις ατομικές μας χρονικές κάψουλες -παλαιότερα θα λέγαμε στον πύργο μας. Ο ανταγωνιστικός αποκλεισμός των μη-προνομιούχων είναι μια από τις μεγαλύτερες απειλές που έχει αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα στην ιστορία της. Προχωράμε προς ένα κόσμο που φτιάχνεται από ποικίλες εξελικτικές ταχύτητες, στον οποίο τα άτομα αναπτύσσονται, ή λιμνάζουν, στις δικές τους φυσαλίδες χρόνου, όπου κάθε φυσαλίδα γίνεται σταδιακά όλο και πιο ασύμβατη με τις διπλανές της. Κάποιοι έχουν ήδη προσαρμοστεί, ενθαρρυμένοι από την υπάρχουσα ποικιλότητα μεταξύ πολιτισμών και ανθρώπων. «Γιατί να μην υποχωρήσουμε στους φυσικούς νόμους του ανταγωνισμού μεταξύ των λαών και των ανθρώπων; -και ας κερδίσει ο καλύτερος», ισχυρίζονται. Αλλά αυτή είναι η λογική του ζωώδους ενστίκτου και του αυτο-περιστροφικού εγωισμού, δεν είναι ανθρώπινη, συνειδητή και βουλητική. Η εναλλακτική λύση στον ανταγωνιστικό αποκλεισμό είναι ο συναγωνισμός, το μοίρασμα και η αλληλεγγύη. Οι ανθρώπινες αξίες και οράματα είναι κοινές αξίες. και κοινά οράματα Η μετάβαση προς το επόμενο βήμα, στην παγκόσμια οργάνωση της ανθρωπότητας, απαιτεί τη συνεργασία όλων και του καθενός, διατηρώντας παράλληλα την ποικιλότητα συμπεριφοράς και την έκφραση της ελεύθερης επιλογής. Αυτή είναι μια από τις πιο σημαντικές συλλογικές αποφάσεις που πρέπει να λάβει η ανθρωπότητα, καθώς προχωράει προς παγκόσμια οικονομική και οικολογική συμβίωση, προς τη διαφοροποιημένη ολότητα και ενότητα. “Δε γίνεται Αυτοί χωρίς Εσένα και δε γίνεται μ’ Αυτούς χωρίς, Εσύ”, κατά πως λέει ο Ελύτης στο Άξιον Εστί.

 

 

Δημήτρης Γαβαλάς

O Δημήτρης Γαβαλάς γεννήθηκε στην Κόρινθο το 1949. Σπούδασε Μαθηματικά, Κυβερνητική και Συστήματα Αυτομάτου Ελέγχου σε μεταπτυχιακές σπουδές και Ψυχολογία του Βάθους σε ελεύθερες σπουδές. Εκπόνησε Διδακτορική Διατριβή με θέμα τα Μαθηματικά, τη Θεμελίωση και τη Διδακτική τους. Αρχικά εργάστηκε ως Επιστημονικός Συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Πατρών και ως Ερευνητής στο Κέντρο Ερευνών «Δημόκριτος». Στη συνέχεια εργάστηκε στην εκπαίδευση ως καθηγητής Μαθηματικών. Συνεργάστηκε με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (στη συγγραφή Προγραμμάτων Σπουδών & σχολικών βιβλίων και σε άλλα εκπαιδευτικά θέματα). Εργάστηκε επίσης στη Βαρβάκειο Σχολή, και συνέχισε ως Σχολικός Σύμβουλος. Για το πνευματικό του έργο, έχει τιμηθεί από τον Δήμο Κορινθίων. Το δοκίμιό του για τον Οδυσσέα Ελύτη έλαβε κρατική διάκριση, ενώ το ποίημα «Φανταστική Γεωμετρία» περιελήφθη στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Β΄ τάξης του Γυμνασίου.

Έργα του Δημήτρη Γαβαλά:

Ποίηση

Σπουδές. Αθήνα, 1973.
Μετάβαση στο Όριο. Αθήνα, 1974.
Ανέλιξη. Αθήνα, 1975.
Δήλος. Αθήνα, 1976.
Εσωτερική Αιμομιξία. Αθήνα, 1977.
Η Πάλη με το Άρρητο. Αθήνα, 1978.
Ελεγείο. Αθήνα, 1979.
Τα Εξωστρεφή. Αθήνα, 1980.
“Η Του Μυστικού Ύδατος Ποίησις“. Αθήνα 1983.
Το Πρόσωπο της Ευτυχίας. Κώδικας, Αθήνα, 1987.
Απλά Τραγούδια για έναν Άγγελο. Κώδικας, Αθήνα, 1988.
Φωτόλυση. Κώδικας, Αθήνα, 1989.
Ακαριαία. Κώδικας, Αθήνα, 1994.
Σύμμετρος Έρωτας Ή Τα Πρόσωπα του Αγγέλου. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 1996
Άγγελος Εσωτερικών Υδάτων. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 1998.
Το Λάμδα του Μέλλοντος. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2003.
Ποιήματα 1973-2003: Επιλογή. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2004.
Ου Παντός Πλειν. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2006.
Στη Σιωπή του Νου. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2013.
Δίχως Μαγνητόφωνα Φωνόγραφους Δίσκους και Μαγνητοταινίες. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2016.

Δοκίμιο

Η Εσωτερική Διαλεκτική στη «Μαρία Νεφέλη» του Οδυσσέα Ελύτη. Κώδικας, Θεσσαλονίκη, 1987. (σσ. 94).
Ψυχο-Κυβερνητική και Πολιτική: Αναλυτική Θεώρηση του Πολιτικού Φαινομένου. Κώδικας, Αθήνα, 1989. (σσ. 40).
Αισθητική και Κριτική Θεωρία των Αρχετύπων: Θεωρητικά Κείμενα και Εφαρμογές. Κώδικας, Αθήνα, 1999. (σσ. 202).

Μετάφραση – Εισαγωγή – Σχόλια
Nicoll, M. Ψυχολογικά Σχόλια στη Διδασκαλία του Γκουρτζίεφ. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 1997. (σσ. 96).


Επιστημονικά Βιβλία

Πρότυπα και Χαρακτήρας Κυβερνητικών Συστημάτων: Συμβολή στη Θεωρητική Κυβερνητική – Ένα Μαθηματικό Μοντέλο. Πάτρα, 1977 και Αθήνα, 1993 . (Διδακτορική Διατριβή). (σσ. 250).
Η Θεωρία Κατηγοριών ως Υποκείμενο Πλαίσιο για τη Θεμελίωση και Διδακτική των Μαθηματικών: Συστημική Προσέγγιση της Εκπαίδευσης. Πάτρα, 2000. (Διδακτορική Διατριβή). (σσ. 350).
Θέματα από τα Σύγχρονα Μαθηματικά 1: Μη-συμβατική Ανάλυση, Ασαφή Σύνολα, Η έννοια της Μη-διακριτότητας. Εκδόσεις 3 4 5, Αθήνα, 2005. (σσ. 190).
Θέματα από τα Σύγχρονα Μαθηματικά 2: Πρώτη Μύηση στη Θεωρία Κατηγοριών. Εκδόσεις 3 4 5, Αθήνα, 2006. (σσ. 330).
Το Αρχέτυπο του Τυχερού Παιχνιδιού: Για την Τύχη, τη Μαντική και τη Συγχρονότητα Σύμφωνα με τις Απόψεις των C. G. Jung και M.- L. von Franz. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2006. (σσ. 280). (Σε συνεργασία).
On Number’s Nature. Nova Publishers, NY, 2009 (pp. 70).
Συστημική: Σκέψη και Εκπαίδευση – Συμβολή στο Ζήτημα της Εκπαίδευσης. Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2011. (σσ. 310).
Αρχετυπικές Μορφογενέσεις. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2012.
Θέματα από τα Σύγχρονα Μαθηματικά 3: Για τη Φύση του Αριθμού. Εκδόσεις 3 4 5, Αθήνα, 2012. (σσ. 360).
Αρχέτυπο: Η Εξέλιξη μιας Σύλληψης στον Τομέα της Γνώσης. Εκδόσεις 3 4 5, Αθήνα, 2015. (σσ. 320).
Κυβερνητική: Αναζητώντας την Ολότητα. Εκδόσεις 3 4 5, Αθήνα, 2016. (σσ. 400).

Κρατικά Σχολικά Βιβλία
Οδηγίες για τη Διδασκαλία των Μαθηματικών στην Α΄ Τάξη Λυκείου. (Σε συνεργασία). ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1997.
Μαθηματικά Θετικής Κατεύθυνσης για τη Β΄ Τάξη Λυκείου. (Σε συνεργασία). ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1998 – 2015.
Λογική: Θεωρία και Πρακτική για τη Γ΄ Τάξη Λυκείου. (Σε συνεργασία). ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1999-2015.
Οδηγίες για τη Διδασκαλία των Μαθηματικών στο Γυμνάσιο και το Λύκειο (Σε συνεργασία). ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1998 – 2008.
Μιγαδικοί Αριθμοί. Κεφάλαιο στο: Μαθηματικά Θετικής Κατεύθυνσης για τη Γ΄ Τάξη Λυκείου (Σε συνεργασία). ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1999-2015.



Δημοσίευσε επίσης πλήθος άρθρων σε εφημερίδες και περιοδικά για θέματα εκπαίδευσης, πολιτικής, λογοτεχνίας κτλ.

Αφήστε μια απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.