You are currently viewing Μάρθα Χριστοφόγλου: Με αφορμή το Πάσχα.

Μάρθα Χριστοφόγλου: Με αφορμή το Πάσχα.

Μάθαμε ότι στην Αυστραλία, τα τελευταία είκοσι χρόνια περίπου, δεν κυκλοφορούν καθόλου πασχαλινοί λαγοί ή κουνελάκια. Ούτε σοκολατένια ούτε καν ζωγραφιστά. Τη θέση τους έχει πάρει ένα ιθαγενές μικρόσωμο μαρσιποφόρο, το Bilby (Macrotis lagotis), το οποίο ανήκει στα απειλούμενα είδη. Απειλείται μάλιστα ιδιαιτέρως από τα κουνέλια και άλλα θηλαστικά της τάξης των Λαγόμορφων, που εισήχθησαν στην Ωκεανία από τους Ευρωπαίους του 19ου αιώνα και εξελίχτηκαν σε μάστιγα για την τοπική πανίδα και χλωρίδα. Η οργάνωση RFA (RabbitFree Australia) και άλλες περιβαλλοντικές ΜΚΟ κατάφεραν εν μέρει να καταργήσουν τις λαγόμορφες φιγούρες του Πάσχα σε αυτή την περιοχή της γης. Δεν κατάφεραν όμως ακόμα να μειώσουν αποτελεσματικά τον πληθυσμό των ξενόφερτων εισβολέων.

Είναι αλήθεια ότι από αρχαιοτάτων χρόνων οι λαγοί, όπως και τα κουνέλια, ήταν φορτωμένοι με πολύπλοκους συμβολισμούς, που οφείλονταν κυρίως σε παρερμηνείες της συμπεριφοράς τους (ή και της ανατομίας τους). Πώς αλλιώς θα φτάναμε στο νεότερο παραμύθι, ότι ο λαγός γεννάει αβγά;

Οι άνθρωποι αντιμετώπιζαν εξαρχής με καχυποψία την υπερκινητικότητα και υπεργονιμότητα αυτών των ζώων, ίσως επειδή δεν ξεχώριζαν εύκολα τα αρσενικά από τα θηλυκά. Αυτό οδήγησε σε διάφορους μύθους, όπως ότι στην κιβωτό του Νώε δεν μπήκε ποτέ θηλυκός λαγός. Ο αρσενικός λαγός, λέει, έχει έμμηνο ρύση και τεκνοποιεί, διότι πρόκειται για ερμαφρόδιτο είδος, που γονιμοποιείται ακατάσχετα με κάθε δυνατό τρόπο. Στη διάδοση τέτοιων μύθων συνέβαλαν οι πάντες, από τη Βίβλο, τον Αριστοτέλη και τον Πλίνιο μέχρι τους πατέρες της εκκλησίας. Αυτοί οι τελευταίοι έριξαν όλα τα αναθέματα στον αμαρτωλό και «ακάθαρτο» λαγό.

Ωστόσο σε άλλους πολιτισμούς ο λαγός είναι ιερό σεληνιακό ζώο, ενώ για τους δυτικούς παγανιστές ο λαγός και το κουνέλι συνδέονταν άρρηκτα με την Άνοιξη και την ανάσταση της φύσης. Η ηλιακή Ôstara ή Εόστρα των Κελτών, θεότητα της εαρινής ισημερίας, που είχε ως έμβλημα το λαγό, έδωσε το όνομά της στο χριστιανικό Πάσχα (Easter) των Αγγλοσαξόνων. Και ο θρυλούμενος (έστω και ανύπαρκτος) ερμαφροδιτισμός των Λαγόμορφων, που θα επέτρεπε τάχα τη σύλληψη χωρίς ζευγάρωμα, έφερε τα λευκά κουνελάκια μέσα στους αναγεννησιακούς πίνακες με θέμα την Παναγία, σαν υπενθύμιση της παρθενίας της.

Όλες αυτές οι χαριτωμένες αντιφάσεις και προκαταλήψεις έχουν πλέον ξεχαστεί, κάτι που οφείλεται εν πολλοίς στους κυνηγούς και τους μάγειρες. Έτσι μπορούμε διαλέξουμε όποιο ζωάκι μας αρέσει για παρέα στις πασχαλινές γιορτές ή και για φαγητό (ναι, και τα Μπίλμπυ τρώγονται).

 

 

Αφήστε μια απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.