Μαρία Κουγιουμτζή,«Άγριο Βελούδο»                                                            
Διηγήματα,
1η έκδοση Αθήνα,
Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008
211σ. 22×13εκ.
Βραβείο διηγήματος περιοδικού “Διαβάζω”, 2009.
ISBN 978-960-03-4702-9

«Άγριο βελούδο» είναι το αγκάλιασμα της τρυφερότητας με τη σκληρότητα. Η συνύπαρξη του απαλού με το τραχύ· του τολμηρού με το αθώο. Είναι η δίψα της ψυχής να ζήσει μέσα στο σώμα αλλά και πέρα από αυτό. Η ιεροτελεστία του εγκλήματος. Eίναι ο έρωτας, η τρέλα και η εκδίκηση. Η μέθη της παραβατικότητας. H αμαρτία ως εφαλτήριο έντονων συγκινήσεων και εξάρσεων, που συντρίβει τα όρια του κατεστημένου και του φυσικού. Tα πρόσωπα που θυσιάζουν την ύπαρξή τους για να υπάρξουν, οι αντάρτες αλλά και εραστές της καθημερινότητας. Eίναι η παράλογη αντιλογία που ανοίγει τις πύλες ενός κόσμου όπου τα πάντα είναι ανοιχτά και ενδεχόμενα.
Στα διηγήματα της Μαρίας Κουγιουμτζή αποκαλύπτεται η ερωτική και άφθαρτη όψη της ζωής. Ένα σύμπαν αγίων και δαιμόνων, όπου οι άνθρωποι αποτινάσσουν τη δυστυχία και κινούνται υπερήφανα προς την αταξία και το χάος, αναζητώντας στην ανατροπή την πολυπόθητη λύτρωση.»
Αυτό διαβάζει κανείς στο οπισθόφυλλο της συλλογής η οποία παίρνει τον τίτλο της από το πρώτο από τα 27 διηγήματα που την αποτελούν. Αφιερωμένη στον αδελφό της, Σταύρο Κουγιουμτζή, είναι η πρώτη με την οποία εμφανίζεται η Μαρία Κουγιουμτζή επισήμως στη λογοτεχνία.
“Άγριο Βελούδο”, ένας τίτλος οξύμωρος όπως οξύμωρη είναι και η ζωή, η πραγματικότητα στην οποία ζούμε. Πρόκειται για διηγήματα ηθογραφικά με έντονο το στοιχείο του ρεαλισμού, νατουραλιστικά εντέλει καθώς δεν γράφει για τις ομορφιές της ζωής, αλλά για την πραγματική πικρή πλευρά της που αφορά ανθρώπους του περιθωρίου, ανθρώπους που εξαιτίας της φτώχειας και της ανημπόριας επιλέγουν τον θάνατο ως διέξοδο προς την ελευθερία ορίζοντας το τελευταίο πράγμα που τους έχει απομείνει ( “Το φόρεμα” ). Γράφει για ανθρώπους που ερωτεύονται με έρωτα που προκαλεί πληγές και πονάει όχι μόνο ψυχικά αλλά και σωματικά. Άνθρωποι φτωχοί, άνθρωποι που δεν έχουν ευκαιρίες ή άνθρωποι που σε στιγμές απροσδόκητες ξεπερνούν τα όριά τους και κάνουν πράξεις φρίκης ( “Πες ναι”). Ιστορίες που έρχονται από τη μετεμφυλιακή ή εμφυλιακή περίπου περίοδο σε κάνουν να ανατριχιάζεις πότε με την τρυφερότητα την αναπάντεχη και πότε με τη βαρβαρότητα που κυριαρχεί.

Δεν είναι ξένες για τη συγγραφέα που μεγάλωσε την περίοδο εκείνη σε δύσκολες συνθήκες και μάλιστα λέει σε μια συνέντευξή της «Ολες αυτές οι εμπειρίες περάσανε μέσα μου, γίνανε βιώματα. Χρειάζεται το βίωμα αλλά η λογοτεχνία είναι που το μετασχηματίζει. Άλλο πράγμα το βίωμα κι άλλο η βιογραφία»
Η αφηγηματική τεχνική της Μαρίας Κουγιουμτζή αποδίδει με τρόπο εξαιρετικό την ένταση, το πάθος- ανεξάρτητα αν είναι σωτήριο ή καταστροφικό- του κόσμου που έχει δημιουργήσει. Αυτόν τον κόσμο που έχει δημιουργήσει η συγγραφέας, όπως είπαμε και πιο πάνω, χαρακτηρίζει ένας ρεαλισμός ( νατουραλισμός σχεδόν) που άλλες φορές δεν αντέχεται κι άλλες φορές ακολουθώντας τη συνειρμική γραφή καθρεφτίζει τον συγκεχυμένο εσωτερικό κόσμο των προσώπων. Σ’ αυτές τις στιγμές η σύνταξη αλλά και η γλώσσα της αποκτούν γνωρίσματα ποιητικής μεταφοράς. Γενικά η γλώσσα της είναι απλή, τόσο που γίνεται σκληρή στις περιγραφές και στις σκέψεις των ηρώων της, σχεδόν τραχιά, όχι από κάποια “επιτήδευση” αλλά γιατί η συγγραφέας γνωρίζει πως τέτοια είναι η ζωή και λέει τα πράγματα με τ’ όνομά τους.
Τα πρόσωπά της αντιμετωπίζουν δυσκολίες και καταστάσεις στις οποίες η λογική και η παράνοια συχνά βρίσκονται σε σύγχυση. Ο τρόπος και το ύφος της γραφής της κάνει τον αναγνώστη να πιστέψει ότι πρόκειται για προσωπικά βιώματα κι αυτό οφείλεται στη γλώσσα και στα συναισθήματα που δημιουργεί ο τρόπος της αφήγησης και η χρήση α’ ενικού προσώπου είτε αυτό είναι άνδρας είτε γυναίκα είτε ένα πρόσωπο υβριδικού φύλου. Όλα πλάσματα που κατατρώγονται από εσωτερική απελπισία, αισθάνονται να τραβιούνται, αδύναμα ν’ αντισταθούν, από μια αθεράπευτη ανάγκη να πάρουν έστω μια γεύση απ’ αυτό το ασύλληπτο της ομορφιάς που κάπου απέναντι τους κλείνει το μάτι. Παλεύουν να κρατήσουν το δικό τους όνειρο, τη φαντασία ή την αυταπάτη που θα τους βοηθήσει να αντέξουν τη σκληρότητα της καθημερινής ζωής και την παγωνιά που κρύβει η μοναξιά.

                                                                                                           by Oswaldo  Guayasamin
Μιλά για ανθρώπους που αισθάνονται βαθιά, μέσα σε απάνθρωπες συνθήκες κακοποίησης, παιδοφιλίας, ανεκπλήρωτων ερώτων, φόνων… Το αίσθημα του αδικαίωτου παίρνει τη μορφή του προσωπικού τους αδιεξόδου μέσα σε παλιά σπίτια, αυλές, συνοικισμούς, γηροκομεία που μοιάζουν ήδη με τάφους. Πρόσωπα ανίκανα να εκλογικεύσουν αυτά που βιώνουν δεν έχουν άλλους τρόπους αντίδρασης, μοιάζουν να καταπίνονται από τα ένστικτα, ζουν με τις ορμές τους, αντιδρούν με τρόπο αρχέγονο στην καταπίεση οδηγούμενα είτε στη βία είτε στην αυτοκαταστροφή.

                                                                                             «Θρήνος»,by Oswaldo  Guayasamin

Σε κάθε περίπτωση η συλλογή αυτή αξίζει να διαβαστεί ως ψυχογράφημα ανθρώπινων συμπεριφορών. Ακτινογραφία κάνει η Μαρία Κουγιουμτζή και δικαίως βραβεύεται το έργο της. Είναι πιθανότατα η πλέον ενδιαφέρουσα διηγηματογράφος της εποχής μας.

Καλή ανάγνωση.

Η Μαρία Κουγιουμτζή γεννήθηκε το 1945 στη Θεσσαλονίκη, όπου ζει. Διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί στα λογοτεχνικά περιοδικά “Η Λέξη”, “Εντευκτήριο”, “Πάροδος”, “Πανδώρα”, “Παρέμβαση” και “Ένεκεν”. Ποίησή της έχει δημοσιευτεί στα περιοδικά “Εντευκτήριο” και “Πάροδος”.
Το βιβλίο της “Άγριο βελούδο” τιμήθηκε με τα βραβεία διηγήματος του περιοδικού “Διαβάζω” (2009) και του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2010). Το βιβλίο της “Όλα μπορούν να συμβούν μ’ ένα άγγιγμα” τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (2017).