You are currently viewing Λένη Ζάχαρη, «Σμύρνη 1922, σκέψεις με αφορμή…»

Λένη Ζάχαρη, «Σμύρνη 1922, σκέψεις με αφορμή…»

Σμύρνη 1922

Σεπτέμβρης μήνας και ο νους δεν σταματά να πηγαίνει στις μαύρες μέρες του 1922. Στα γεγονότα που έλαβαν χώρα αφότου το μέτωπο στη γραμμή Κιουτάχια- Εσκί Σεχίρ – Αφιόν Καρά χισάρ έσπασε με την επίθεση του κεμαλικού στρατού τον Αύγουστο του 1922. Οι Έλληνες στρατιώτες έτρεχαν να σωθούν από τους τσέτες και τον τακτικό στρατό που, αν και λιγότερος, κατάφερε σοβαρά πλήγματα στον αδύνατο από τις κακουχίες και την εγκατάλειψη από την κυβέρνηση ελληνικό στρατό. Μαζί με τους στρατιώτες τρομοκρατημένοι εγκατέλειπαν τις εστίες τους και οι Έλληνες που ζούσαν στο εσωτερικό της χώρας προκειμένου να γλιτώσουν τη σφαγή. Προορισμός η Σμύρνη και από εκεί η Ελλάδα.


Η Σμύρνη που δεν είχε ούτε την οχύρωση ούτε τις προϋποθέσεις να δεχτεί πρόσφυγες ούτε και τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει τον φανατισμένο κεμαλικό στρατό. Ταυτόχρονα στην περιοχή οι Έλληνες και οι Αρμένιοι αγωνιούσαν για το μέλλον τους αφού γνώριζαν τι επρόκειτο να συμβεί μόλις οι Τούρκοι έμπαιναν στην πόλη.
Βοήθεια από τους Συμμάχους ή την Ελληνική Κυβέρνηση δεν διαφαινόταν, ο Ύπατος Αρμοστής Στεργιάδης ετοιμαζόταν να εγκαταλείψει την πόλη στη μοίρα της και τα καραβάνια με τους χιλιάδες πρόσφυγες μαζεύονταν είτε στον κήπο της μητρόπολης, της Αγίας Φωτεινής, είτε στην αποβάθρα και δέχονταν τη βοήθεια- υπεράνθρωπη- του Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου, αλλά και των μελών της Αμερικανικής αποστολής, των μελών του Αμερικανικού Κολλεγίου και της ΧΑΝ.
Όταν οι Τούρκοι μπαίνουν στη Σμύρνη ένα από τα πρώτα θύματα του μίσους και της θηρωδίας τους είναι ο Σμύρνης Χρυσόστομος, πλέον Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας από το 1993, μαζί του όσοι Σμυρνιοί και πρόσφυγες ήταν δυνατόν και βέβαια Αρμένιοι.


Αρμένιοι και Έλληνες της περιοχής του Πόντου είχαν υποστεί τις μεγαλύτερες και πλέον φρικιαστικές διώξεις, εκτοπίσεις, τον βίαιο εκτουρκισμό ολόκληρων χωριών με τις μετακινήσεις στην ενδοχώρα και την απομάκρυνση από τις εστίες τους σε τέτοιο βαθμό ώστε αυτά που συνέβησαν από το 1915 για τους Αρμενίους και από το 1919 για τους Ποντίους να είναι τεκμηριωμένες ιστορικά Γενοκτονίες.


Αποτέλεσμα της Καταστροφής της Σμύρνης το 1922 ήταν ένας τεράστιος αριθμός νεκρών και αγνοουμένων (χιλιάδες νεκροί…) και περίπου 1.500.000 εκατομμύριο ξεριζωμένοι οι οποίοι ήρθαν στην Ελλάδα, (άλλοι μετανάστευσαν στην Αμερική, όπως οι Αρμένιοι )οι οποίοι κάτω από απάνθρωπες συνθήκες και διαλυμένοι ψυχολογικά θα αγωνιστούν να σταθούν στα πόδια τους και να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους μέσα “Στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς”. Τα χρόνια που ακολούθησαν μόνο ρόδινα δεν ήταν. Οι Πρόσφυγες όμως έδωσαν μια άλλη πνοή στην πνευματική, κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική ζωή της Παλαιάς Ελλάδας. Δεν ξέχασαν ποτέ την ιστορία και τις ρίζες τους.


Μια ιστορία που δεν πρέπει κανείς μας να ξεχάσει γιατί μας προσδιορίζει σε τόσο δύσκολες εποχές. Οι προκλήσεις είναι πολλές. Δεν είναι μόνο “οι γείτονες”. Είναι ο Φανατισμός και ο Εθνικισμός, η Ακροδεξιά που φουντώνει, ο πόλεμος που μαίνεται στα ίδια εδάφη και έχει ως αποτέλεσμα πάλι τον ξεριζωμό και την προσφυγιά…
Η ιστορική Μνήμη μαζί με την Αλήθεια είναι ζήτημα ταυτότητας, ρίζας, όχι μίσους και φανατισμού. Οφείλουμε να γνωρίζουμε προκειμένου να μην επαναλάβουμε λάθη και να κυνηγάμε “πουκάμισα αδειανά” και ουτοπίες, αλλά να βλέπουμε με ρεαλισμό και χωρίς ενδοτισμούς και υποχωρήσεις τα πράγματα στη σωστή βάση τους.

Παρακάτω παρατίθεται ένα βίντεο ντοκουμέντο. Το φιλμ τράβηξε ο George Magarian, κατά την διάρκεια των γεγονότων της Σμύρνης.
Ο George Magarian, γεννημένος το 1895 σπούδασε στο “Αμερικανικό Κολλέγιο” στο Ικόνιο (Konya) της Τουρκίας. Αργότερα, διατέλεσε διευθυντής στο παράρτημα του Ικονίου της ΧΑΝ (Χριστιανική Αδελφότης Νέων) ή YMCA.
Αν και η YMCA δεν είναι φιλανθρωπική οργάνωση, την περίοδο των γεγονότων στη Μικρά Ασία, το 1922, οργάνωσε δομές ανακούφισης των θυμάτων της τραγωδίας αυτής. Ο George Magarian, την ίδια στιγμή που συμμετείχε στα γεγονότα αυτά, την ίδια στιγμή, με μια μηχανή 35 mm, κινηματογράφησε πολλές σκηνές της ανθρωπιστικής καταστροφής, στη Σμύρνη, στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη.
Οι συγκλονιστικές αυτές εικόνες παρέμειναν επί 86 χρόνια στο διαμέρισμα της συζύγου του, στη Νέα Υόρκη. Όλοι αγνοούσαν την ύπαρξή τους, έως ότου το 2008 ο εγγονός του βρήκε το μοναδικό αυτό ντοκουμέντο, το έσωσε από τη φθορά του χρόνου, και έτσι, είμαστε τώρα σε θέση να δούμε αυτά τα μοναδικά σπαράγματα της μνήμης.
Το αρχικό video είχε αναρτηθεί από τον ίδιο τον εγγονό του George Magarian και κινηματογραφιστή Robert Davidian.

https://www.youtube.com/watch?v=oBEslCsrjYg&feature=share

Λένη Ζάχαρη

Η Λένη Ζάχαρη γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Πειραιά. Σπούδασε Θεολογία και Ιστορία στο ΕΚΠΑ. Έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή "Να με λες Ελένη", από τις εκδόσεις Λέμβος. Αρθρογραφεί στο Περί ου.

Αφήστε μια απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.