Γνωρίζω ένα μόνο χάικου του Λώρενς Φερλινγκέτι. Απορρίφθηκε από τον επιμελητή ενός περιοδικού χάικου. Του Modern Haiku, ίσως; Ο επιμελητής σκέφτηκε πως ήταν πολύ αισχρό. Είχε εκείνος ο επιμελητής ξεχάσει  ότι η αισχρότητα ήταν ένα χαρακτηριστικό τόσο του χάικου όσο και της δίδυμης φόρμας του, σένριου, πολύ πριν ο Μπασό προσθέσει, αξιοπρέπεια, μυστήριο και πνευματικό βάθος στο είδος;    

Ποιος ξέρει: αν το χάικου του Φερλινγκέτι  είχε γίνει δεκτό, μπορεί να προχωρούσε στη δημιουργια ενός έργου αντίστοιχου μερικών από τους Μπητ συγχρόνους του, Κέρουακ και Γκίνσμπεργκ.

Εν πάση περιπτώσει, εδώ είναι το ανέκδοτο χάικου του Φερλινγκέτι – με την «άσχετη» αναφορά στον Μπασό – όπως εμφανίστηκε σε μια σύντομη συνέντευξη μαζί του εδώ στην οποία φαίνεται πως απαξιώνει το είδος: 

https://terebess.hu/english/haiku/ferlinghetti.html

Ancient frog

In ancient outhouse

Plop!

αρχαίο βατράχι

σε αρχαία τουαλέτα

πλαφ!

Κι εδώ είναι μια απόδοση στα Ιρλανδικά ( Gaelic).

seanfhrog

i seantigh an asail

plap!

Bέβηλη ή σεβάσμια, είναι πάντως μια αναφορά στον Μπασό έτσι που ίσως να μην αληθεύει ότι απαξιώνει το είδος, αλλά μάλλον ότι υποτιμά το σύγχρονο αμερικανικό χάικου που ξέχασε τις αρχαίες του ρίζες, ένα σύμπλεγμα από ρίζες θρεμμένες από τον Κομφουκιανισμό, τον Ταοϊσμό, το Σίντο και διάφορες σχολές Βουδισμού, όπως το Ζεν (ιαπωνική εκδοχή του Τσαν) και η Αγνή Γη. Ο Φερλινγκέτι, μάλιστα, ενθάρρυνε το εξαίσια βαφτισμένο Lean Frog, ένα μηνιαιο ενημερωτικό δελτίο ιδρυμένο το 1978 το οποίο υποστήριζε τα Ζεν εμπνεύσεως χάικου.   

Συνάντησα τον Φερλινγκέτι σε μια λογοτεχνική εκδήλωση στο Βερολίνο το 2004. Στεκόταν κάτω  (ή πάνω;) από τη μέση μιας γυριστής σκάλας. Απόλυτα ατάραχος. Ένας επιβλητικός αετός, σκέφτηκα – έτοιμος να πετάξει σε αναζήτηση της Αμερικής. Τέλος, ένα μικροσκοπικό χάικου-φόρος τιμής στον Λώρενς Φερλινγκέτι, που δεν επρόκειτο να γίνει χαϊκουίστας.

clapsholas chugainn . . .

ina gceann is ina gceann

soilse na cathrach

approaching dusk . . .

one by one

city lights

το βράδυ πλησιάζει…

ένα ένα

τα φώτα της πόλης

=======

Gabriel Rosenstock is a poet, tankaist, haikuist, essayist, novelist, playwright, short story writer, children’s writer and translator whose literary medium of choice is Irish. His latest title is a volume of ekphrastic tanka, Secret of Secrets, the sixth in an ongoing series from Cross-Cultural Communications, New York, and available as a free e-book on the EDOCR platform:

https://www.edocr.com/v/djr6qn6d/gabrielrosenstockbis99/secret-of-secrets

Website: https://www.rosenstockandrosenstock.com/