Σε ένα κείμενό μας με θέμα τις λέξεις «ύφαλος» και «σχοινί» (25-1-’20) είχαμε αναφερθεί στο ουσιαστικό ἃλς-ός (ἡ), που σημαίνει θάλασσα, και το οποίο αποτελεί το δεύτερο συνθετικό των [ … ]
Ετικέτα: μητρική γλώσσα
Γεωργία Παπαδάκη: ΑΚΕΡΣΕΚΟΜΗΣ
Μια λέξη που θέλγει με την τόλμη της ποιητικής δημιουργίας της και τη μουσικότητά της είναι το σύνθετο επίθετο ἀκερσεκόμης, το οποίο έπλασε η Αρχαία Ελληνική ‒ πλάι στο [ … ]
Γεωργία Παπαδάκη: ΥΠΟ ΜΑΛΗΣ
Η φράση αυτή, που σημαίνει «κάτω από τη μασχάλη», είναι μία από τις πολλές παγιωμένες φράσεις της αρχαίας γλωσσικής παράδοσης. Η λέξη μάλη (ἡ ) είναι συγκεκομμένος τύπος [ … ]
Γεωργία Παπαδάκη: ΣΦΗΚΩΔΗΣ
Μία ωραία λέξη με εντυπωσιακή εικονοπλαστική δύναμη που επινόησε η Αρχαία Ελληνική είναι το επίθετο σφηκώδης, -ες. Σχηματίστηκε, καθώς και το ρήμα σφηκόω-ῶ, από το ουσιαστικό σφήξ, σφηκός (ὁ [ … ]
Γεωργία Παπαδάκη: Είμαι – γίνομαι ράκος
Πρόκειται για άλλη μία φράση που έχουμε κληρονομήσει από την αρχαιότητα· δηλώνει μεταφορικά τη σωματική ή ηθική κατάπτωση του ανθρώπου, και εδώ την παρουσιάζουμε μέσα από ένα απόσπασμα από [ … ]
Γεωργία Παπαδάκη: ΚΟΣΜΟΣ
Μία λέξη, τρεις σημασίες και μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα εννοιολογική εξέλιξη. Αρχικά το ουσιαστικό κόσμος δήλωνε την τάξη, την ευταξία και με ηθική σημασία την ευπρέπεια ‒ [ … ]
Γεωργία Παπαδάκη: ΜΕΛΙΗΔΗΣ
Μια ομορφοφτιαγμένη σύνθετη λέξη της αρχαίας Ελληνικής είναι το επίθετο μελιηδής-ές. ΄Εχει σχηματιστεί από το ουσιαστικό μέλι και το επίθετο ἡδύς1 = γλυκός, και σημαίνει « αυτός που είναι [ … ]
Γεωργία Παπαδάκη: Το ’να χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο ‒ Έρχομαι στα χέρια
Δύο φράσεις της καθομιλουμένης επινοημένες με βάση το ουσιαστικό «χέρι», οι οποίες έχουν αρχαιοελληνική προέλευση. Η πρώτη, παροιμία που χρησιμοποιείται για τις περιπτώσεις όπου υπάρχουν [ … ]
Γεωργία Παπαδάκη: ΗΔΥΠΝΟΟΣ
Μία ποιητική λέξη της αρχαίας Ελληνικής με αισθαντική αύρα είναι το σύνθετο επίθετο ἡδύπνοος-ον ή συνηρημένο ἡδύπνους-ουν. Στον σχηματισμό του ως πρώτο συνθετικό έχει το επίθετο ἡδύς, το οποίο [ … ]
Γεωργία Παπαδάκη: ΨΩΜΙ – ΑΡΤΟΣ
Η λέξη «ψωμί» με την οποία η νεοελληνική γλώσσα αντικατέστησε τον ἄρτον της αρχαίας ελληνικής έχει σχηματιστεί από τον μεταγενέστερο τύπο «ψωμίον», που σημαίνει τεμάχιο άρτου και είναι υποκοριστικό [ … ]
Γεωργία Παπαδάκη : Μελεδώνη
Άλλη μία ωραία λέξη της Αρχαίας Ελληνικής, με μουσικό ήχο παραγόμενο από τις όμορφες συλλαβές και τα γράμματά της, είναι το ουσιαστικό μελεδώνη ή μελεδών-ῶνος (ἡ) ή μεληδών. Σημαίνει [ … ]
Γεωργία Παπαδάκη: ΤΕΝΤΩΝΩ ΤΟ ΣΧΟΙΝΙ
Η έκφραση αυτή της καθομιλουμένης, η οποία σημαίνει εξωθώ μια κατάσταση στα άκρα, έχει τις ρίζες της στην ακριβώς αντίστοιχη παροιμιακή φράση του αρχαίου κόσμου τείνω τὸ καλῴδιον, και [ … ]