Σχ. 2

Στ. 81-132

΄Ετσι είπε· κι εκείνου, [του Θησέα], η καρδιά δε μεταστράφηκε,

μ’ ανέβηκε πάνω στην καλοκάμωτη την κουπαστή

και βούτηξε μ’ ορμή και τονε δέχτηκε ο ήρεμος,

ο πελαγίσιος τόπος τού θεού.

Κι ο γιος τού Δία μέσα του ξαφνιάστηκε

και πρόσταξε κόντρα στον πρίμο άνεμο να κρατηθεί

τ’ ομορφοδουλεμένο πλοίο· όμως αλλλιώς η Μοίρα τα σχεδίαζε.

Η κύλικα του Αίσωνος (δεύτερο μισό του 5ου αι. π. Χ.). Ο Θησέας σέρνει τον Μινώταυρο έξω από τον λαβύρινθο. Δίπλα του η Αθηνά.

Και το γοργό καράβι αρμένιζε

με του βοριά την αύρα να το φυσάει από πίσω·

τρομάξανε όλα των Αθηναίων τα βλαστάρια

όταν ο ήρωας πήδηξε μες στη θάλασσα,

και δάκρυ έχυναν απ’ τα γλυκά τα μάτια τους

τη μαύρη μοίρα στέργοντας.

Μα τον Θησέα τον τρανό,

δελφίνια που ’χουνε τη θάλασσα για κατοικιά τους

γοργά τον φέρανε στο σπίτι τού πατέρα του,

του πλάστη των αλόγων,³ κι έφτασε στο παλάτι των θεών.

Εκεί, τις ξακουστές βλέποντας κόρες τού καλότυχου Νηρέα⁴

ένιωσε να τον  κυριεύει φόβος· γιατί από τα έξοχα τα μέλη τους

λαμποκοπή φεγγοβολούσε σαν φωτιάς,

και γύρω από τα πλούσια, τα μακριά μαλλιά τους

χρυσόπλεκτες τυλίγονταν κορδέλες,

καθώς χορεύοντας με τα υγρά τα πόδια τους

ευφραίναν την καρδιά τους.

Και του γονιού του αντίκρισε τ’ αγαπημένο ταίρι,

τη σεβαστή, μεγαλομάτα Αμφιτρίτη, μες στο παλάτι το ονειρικό.

Αυτή τότε στους ώμους του τού ’ριξε ρούχο καταπόρφυρο,

Ερυθρόμορφη κύλικα του Ζωγράφου τού Κόδρου (περ. 430 π. Χ.). Αριστερά ο Ποσειδώνας  με την Αμφιτρίτη και δεξιά ο Δίας με την ΄Ηρα. Πίσω από τον Δία ο Γανυμήδης.

και πάνω στα σγουρά του τα μαλλιά

στεφάνι τέλειο, αψεγάδιαστο του έβαλε,

αυτό που κάποτε πνιγμένο μες στα ρόδα

στους γάμους της τής χάρισε η πλάνα Αφροδίτη.

Λοιπόν, απ’ όσα θέλουν οι θεοί δεν είναι τίποτε

απίστευτο για τους θνητούς τους γνωστικούς·

και νά, πλάι στο καράβι το λεπτόπρυμνο αναφάνηκε! Ω!

Σε τι λογής άραγε σκέψεις τον αρχηγέτη τής Κνωσού να έριξε,

σαν βγήκε από τη θάλασσα στεγνός

⸺ θαύμα στα μάτια ολονών ⸺

κι αστράφτανε πάνω στο σώμα του τα δώρα των θεών,

και οι λαμπρόθρονες οι κόρες

με αγαλλίαση νωπή μες στην ψυχή τους

ξεσπάσαν σε κραυγές χαράς, κι ο πόντος όλος αντιβούιξε.

Κι από κοντά, παιάνα έψαλαν τα παλικάρια,

οι νέοι με τη φωνή τους τη μαγευτική.

Ω Δήλιε Απόλλωνα, με γλύκα στην καρδιά σου

από των Κείων τους χορούς

δώσε μας τη θεόσταλτη την τύχη των άξιων και των καλών!

                                         Joaquin Sorolla Y Bastida (1863-1923) ” Nηρηίδες”

1)Για τον ποιητή Βακχυλίδη βλ. το άρθρο μας με θέμα τη λέξη «Πυρσοχαίτης». https://www.periou.gr/%ce%b3%ce%b5%cf%89%cf%81%ce%b3%ce%af%ce%b1-%cf%80%ce%b1%cf%80%ce%b1%ce%b4%ce%ac%ce%ba%ce%b7-%ce%bc%ce%b7%cf%84%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b3%ce%bb%cf%8e%cf%83%cf%83%ce%b1-%cf%80%cf%85%cf%81%cf%83/   

2)Το ποίημα αυτό κατατάχθηκε από τους Αλεξανδρινούς στους διθυράμβους τού Βακχυλίδη, αν και πρόκειται για παιάνα. Γράφτηκε για να ψαλεί από συμπατριώτες τού ποιητή στη Δήλο προς τιμήν τού Απόλλωνα. Στους 132 στίχους του ο ποιητής αφηγείται ένα περιστατικό που συνέβη όταν ο Θησέας οδηγούσε τις νέες και τους νέους από την Αθήνα στην Κρήτη, για να θυσιαστούν στον Μινώταυρο. Παρών στο ταξίδι ήταν και ο Μίνωας, γιος τού Δία και ξακουστός βασιλιάς τής Κρήτης, ο οποίος από ερωτική επιθυμία για μια κοπέλα, την Ερίβοια, την προσέβαλε. Ο Θησέας, θέλοντας να την προστατεύσει, λογομάχησε θαρρετά μαζί του, και χολωμένος ο Μίνωας εξύφανε δόλο εναντίον του, προκαλώντας τον να αποδείξει και αυτός τη θεϊκή του καταγωγή (κατά μία παράδοση, ο Θησέας ήταν γιος τού Ποσειδώνα  και της θνητής Αίθρας). Συγκεκριμένα, ο ίδιος ζήτησε από τον πατέρα του, τον Δία, να του στείλει αλάθητο σημάδι πως είναι γιος του, και ο πατέρας των θεών ανταποκρινόμενος άστραψε. Και από τον Θησέα ζήτησε να βουτήξει στο πέλαγος. « Κι εσένα αν σε γέννησε η Αίθρα για τον κοσμοσείστη Ποσειδώνα, τούτο το χρυσό κόσμημα του χεριού μου φέρ’ το από της θάλασσας τα βάθη», του λέει. « Τα δώρα τού Δία προς εμένα τα είδες, πήδα κι εσύ στο πέλαγος, και ο πατέρας σου, ο Ποσειδώνας,  δόξα  θα σου εξασφαλίσει στη γη με τα πολλά κι ωραία δέντρα».

Παραθέτουμε τους στίχους που ακολουθούν μέχρι το τέλος τού διθυράμβου-παιάνα, λυρικούς στίχους γοητευτικούς (στ. 81-132).

3)Ἱππίου στο πρωτότυπο. Με το επίθετο ἵππιος λατρευόταν ο Ποσειδώνας ως δημιουργός τού αλόγου (η πανάρχαια συσχέτιση του ζώου με τον θεό το κατέστησε το κατεξοχήν σύμβολό του).

4)Νηρεύς: παλαιότατος θεός της θάλασσας, στα βάθη της οποίας ζούσε μαζί με τις πενήντα θυγατέρες του, τις Νηρηίδες.