Ηρωικοί οι καλλιτέχνες που επιμένουν να παράγουν Πολιτισμό δυναμιτίζοντας την κυρίαρχη κουλτούρα και υπονομεύοντας την κρατούσα αισθητική.
Δεδομένου ότι – όπως είπε ο μεγάλος, ο επιδραστικός φιλόσοφος Αριστοτέλης – Ηθική και Αισθητική επικοινωνούν συγκοινωνώντας όπως τα ψηλά χιονοσκέπαστα βουνά με τον υδροφόρο ορίζοντα τού Συλλογικού Ασυνείδητου, η μεταφορά στα σημερινά μικρομεσοαστικά δεδομένα μιας ελισαβετιανής δραματουργίας που κωδικοποιεί μια διαφορετική άποψη για τη ζωή (σύμφωνα με τα ρομαντικά πρότυπα) είναι από μόνη της μια τέτοια σκηνική απόπειρα πράξη ρηξικέλευθη και αποτελεί έμπρακτη αμφισβήτηση αυτού που θεωρούν (οι διανοούμενοι) ότι εντάσσεται (ή όχι) στην κυρίαρχη μετανεωτερική ιδεολογία, που έχει περισσότερα στεγανά από όσες ελευθερίες έκφρασης επιτρέπει…
Κι εδώ είναι το οξύμωρο τής εποχής μας. Σε όλες τις χωροχρονικές συγκυρίες υπήρχαν περιοδεύοντες θίασοι (όπως άλλωστε και στον σαιξπηρικό «Άμλετ»), οι μίμοι κι οι παντόμιμοι διέσωσαν όπως μπορούσαν σπαράγματα αρχαίου θεάτρου στα δύσκολα στα σκοτεινά βυζαντινά και μεσαιωνικά χρόνια.
Από ιδρύσεως τού Ελληνικού Κράτους, ακόμα και μέσα στην αχανή πολυπολιτισμική Οθωμανική Αυτοκρατορία κυκλοφορούσαν σχετικώς ελεύθεροι καλλιτέχνες τού θεάτρου σκιών, μπουλουκτσήδες, τσιρκολάνοι, ζογκλέρ, χορευτές, αοιδοί, μουσικοί, ποιητάδες τροβαδούροι και άλλα πολύτιμα «προστατευόμενα είδη».
Αυτό που τους διέσωζε, ακόμα και από το Διάταγμα τού Θεοδοσίου τού Μεγάλου που οδήγησε στον διαμελισμό τής Φιλοσόφου Υπατίας ήταν το χιούμορ, η αφηγηματική υπερβολή και το σχηματικό υπερπαίξιμο, σε συνδυασμό με λαϊκούς παραδοσιακούς χορούς, δημοφιλή άσματα και προφανή στοιχεία γονιμολατρικών δρωμένων (που έφτασαν έως τα σημερινά καρναβάλια).
Κανείς δεν φοβάται έναν γελωτοποιό, ειδικά όταν είναι «του βασιλιά» ή τελεί υπό την αιγίδαν της επίσημης Λογοκρισίας, αφού συνήθως οι λογοκριτές στερούνται αληθούς παιδείας και δυσκολεύονται να αναγνώσουν τα κρυμμένα νοήματα.
Σε αυτή λοιπόν την ξεχωριστή, την ιδιότυπη σκηνική επιτέλεση που είδαμε στο καινούργιο αθηναϊκό υπόγειο θέατρο, ο υπερτονισμός και η απομυθοποίηση των κυρίαρχων σαιξπηρικών δραματικών προσώπων γίνεται με κριτήρια επιθεωρησιακά (πολύ σημαντικό υβρίδιο η «Αθηναϊκή Επιθεώρηση»).
Ο σύγχρονος κάτοικος τής πολυθρησκευτικής, σφύζουσας από διάφορες κουλτούρες Πλατείας Βικτωρίας, ουδεμίαν σχέσιν έχει με τα υποκριτικά ήθη τής Βικτωριανής Εποχής που οδήγησαν στον εξανδραποδισμό ενός μεγάλου παραδοξολόγου, τού Oscar Wilde. Σήμερα πίνουν όλοι καφέδες και ξαναπίνουν καφέδες και ματαπίνουν καφέδες συζητώντας ή σωπαίνοντας, ταΐζοντας ή διώχνοντας τα αστικοποιηθέντα περιστέρια κι επιχειρούν αν όχι να λύσουν τουλάχιστον να απλοποιήσουν τις προκλήσεις που βιώνει σήμερα η Οικουμένη. Εξάλλου ο Πόλεμος είναι πανάρχαιος. Όμως ο Έρωτας, η Εξουσιομανία, η Απληστία καλά κρατούν ακόμη…
Έτσι, μέσα από την αφηγηματική υπερβολή και το υπερπαίξιμο παράγεται ένα ιδιότυπο λαϊκό θέατρο, γνήσιο, αναβλύζον, ατόφιο…
Για τους ρέκτες τού είδους.
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας https://konstantinosbouras.gr ποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασεολόγος και κριτικός.
Info:
https://clubunesco.gr/%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%8E%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/710-%CE%B8%CE%B5%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%BF-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%83%CE%B1%CE%AF%CE%BE%CF%80%CE%B7%CF%81-,-%CF%85%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%B9%CE%B3%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%BB%CE%BF%CF%85-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-unesco-%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CF%8E%CE%BD,-%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CF%8E%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%BF%CF%82
