«Γιατί η ζωή είναι έρωτας»
Το πρόσφατο βιβλίο του ποιητή Βαγγέλη Τασιόπουλου αποτελεί μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Ο ελεγκτής & άλλες ιστορίες βιοποριστικού έρωτα» (ΑΩ Εκδόσεις, 2024), όπου αναμοχλεύοντας τη μνήμη των ηρώων του, αφηγείται αναπολήσεις ερωτικού πόθου, λαχτάρας και φαντασίωσης· ψυχικά και σαρκικά ερωτικά αγγίγματα απαλλαγμένα από στερεότυπα και καθωσπρεπισμό, ηθικά βαρίδια και συμβάσεις.
Τα έργα του Ι. Α. Πρώιου που κοσμούν το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο, μαζί με τον τίτλο συνομιλούν με το περιεχόμενο εισάγοντας τον αναγνώστη στις ερωτικές ιστορίες που καταθέτει ο συγγραφέας. Η φράση «βιοποριστικού έρωτα» φαίνεται να ενέχει διττή σημασία, λες και αφενός παραπέμπει στον αγοραίο έρωτα με τον οποίον αναγκάζονται να βιοπορίζονται ορισμένοι άνθρωποι και αφετέρου επισημαίνει την αναγκαιότητα του έρωτα και του ερωτισμού, ως ανάσες απόλαυσης, ως καταφυγή και άμυνα απέναντι στο ζοφερό και στο ψύχος της ανθρώπινης μοναξιάς και αλλοτρίωσης.
Η συλλογή αποτελείται από δέκα τρία διηγήματα, από τα οποία το πρώτο με τίτλο «Ο ελεγκτής» είναι εκτενέστερο, με οκτώ αυτόνομα αποσπάσματα.
Το περιβάλλον όπου εκτυλίσσονται τα γεγονότα των όλων των διηγημάτων αποτελείται από σταθμούς, τρένα, φοιτητικές εστίες, πανεπιστημιακά καφέ, περίκλειστες και ταπεινές κάμαρες, τυχαία συναπαντήματα του δρόμου.
Το τσιγάρο, ο καπνός, η βροχή, τα τρένα και ο σταθμός επανέρχονται σε πολλά από τα διηγήματα, αποτελώντας λέξεις κλειδιά με τις οποίες ο συγγραφέας σκιαγραφεί περίτεχνα την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και το συναισθηματικό κλίμα υποβάλλοντας τον αναγνώστη.
Ο έρωτας είναι κεντρικός άξονας και συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα διηγήματα, είτε αφορά σε φαντασίωση, σε ανεκπλήρωτη επιθυμία και ματαίωση, σε λαχτάρα και πόθο, είτε σε ανάμνηση μιας βιωμένης ερωτικής εμπειρίας. Διαβάζοντας τη συλλογή, έρχονται στο νου οι στίχοι της Έντιτ Σέντεργκραν: «Εμείς, Έρωτα, σύντροφοί σου στο παιχνίδι, μόνο ένα πράγμα θέλουμε: / να γίνουμε φωτιά από τη φωτιά σου και να καούμε.»[1] Ο συγγραφέας εστιάζει στο άγγιγμα των κορμιών, στον σαρκικό έρωτα και την ιαματική λειτουργία του. Οι ερωτικές ιστορίες που περιγράφονται δεν είναι συμβατικές. Τις περισσότερες φορές αφορούν μεμονωμένες ή περιστασιακές ερωτικές συνευρέσεις με ιερόδουλες π.χ. που αποδίδονται με ζεστασιά και τρυφερότητα. Όλα σκιαγραφούνται παθιασμένα, τυλιγμένα από μια πυρετώδη και ιαματική λαγνεία σε αντιδιαστολή με τον περιβάλλοντα ζόφο.
«Οι δρόμοι πνιγμένοι κι ο ουρανός βαρύς για χαλασμό. Τα πρώτα χάδια μας βρήκαν στο πλατύσκαλο. Ύστερα έκλεισε η πόρτα και η λαίμαργη ηδονή μας καταβρόχθισε. Δεν ήταν το ζήτημα της έγκλειστης παραδοχής και του αβέβαιου χρόνου. Η σιωπή έκανε τη διαφορά.» γράφει ο Τασιόπουλος στο «Ο ελεγκτής, 6ο απόσπασμα», σελ 20, και αλλού: «Ξάπλωσαν στο κρεβάτι, πρόσφεραν τα κορμιά τους, δόθηκαν σε μια πράξη ιαματική, δίχως κλεψύδρες και αμοιβές. Είχαν διανύσει την απόσταση, έφτασαν στη νοητή γραμμή. Τώρα πια μπορούσανε εκείνο το μακρινό όνειρο να γίνει αλήθεια. Το οδυνηρό παιχνίδι της μοίρας είχε λήξει:» («Λήθη» σελ. 54). Λες και οι ιστορίες των ηρώων, αποτελούν προσχήματα για να προβάλει η λαχτάρα, ο πόθος ερωτικής βίωσης και η ιαματική λειτουργία της αρχέγονης γενετήσιας ορμής ως έσχατη έκφραση εγγύτητας του Εγώ με τον Άλλον ψυχή τε και σώματι.
Ο αφηγηματική γραφή τριτοπρόσωπη αλλά και πρωτοπρόσωπη είναι εμπλουτισμένη με στοιχεία της ποιητικής του Τασιόπουλου. Ο λόγος του πυκνός και υπαινικτικός απαιτεί την απόλυτη συγκέντρωση του αναγνώστη για να τον ανταμείψει στη συνέχεια με τα γλαφυρά στοιχεία μεταφορών, πλούσιας εικονοποιίας, καθώς και στοχασμών και ανατροπών της αφήγησης. Η γραφή του χαρακτηρίζεται επίσης από κοινωνική ευαισθησία με ενσυναίσθηση και αφουγκρασμό προς τις ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, όπως ιερόδουλων ή ατόμων με αναπηρία ή διωκόμενων αντιεξουσιαστών. Σχεδόν σε όλα τα διηγήματα δίνεται έστω και περιφερειακά το πολιτικοκοινωνικό και ψυχοκοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι ήρωες.
Οι χαρακτήρες άνθρωποι αντισυμβατικοί αλλά και άνθρωποι συμβιβασμένοι και χτυπημένοι από τη μοίρα, που προσπαθούν να επιβιώσουν. Ανάπηροι, ιερόδουλες, νέοι προς αναζήτηση εργασίας, υπαλληλίσκοι έρμαια των ισχυρών, ταπεινοί και καταφρονημένοι, όλοι αντιμετωπίζονται από τον συγγραφέα με τρυφερότητα και συμπόνια. Όλοι τους, είτε κοινωνικά στιγματισμένοι είτε ματαιωμένοι και στραπατσαρισμένοι, εκπέμπουν φως ανθρωπινότητας και αθωότητας, εραστές και εράστριες του θεού Έρωτα αποζητούν καταφυγή στο πύρινο και λυτρωτικό άγγιγμά του.
Ο καλός ποιητής Βαγγέλης Τασιόπουλος, στη συλλογή διηγημάτων του «Ο ελεγκτής & άλλες ιστορίες βιοποριστικού έρωτα» (ΑΩ Εκδόσεις, 2024), με λόγο πυκνό και γλαφυρό, ρεαλιστικό και στοχαστικό, αληθινό και ανθρώπινο σκιαγραφεί περίτεχνα την ευθραυστότητα και τη λαχτάρα των ηρώων του για έρωτα και ζωή. Γιατί η ζωή είναι έρωτας· πετυχαίνει και ως πεζογράφος πλέον να συγκινήσει προσφέροντας αναγνωστική ευχαρίστηση και αναστοχασμό.
*Η Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη είναι κλινική ψυχολόγος, γράφει ποίηση και πεζογραφία και μεταφράζει από τα σουηδικά. Τελευταίο της βιβλίο είναι η συλλογή διηγημάτων «Σφιχταγκαλιάσματα και φτερουγίσματα Ο χορός της ζωής» (ΑΩ Εκδόσεις, 2025).
[1] «Ναός του έρωτα»: Έντιτ Σέντεργκραν, Θρίαμβος να υπάρχεις, σ. 66, Εκδόσεις Εντευκτηρίου, Θεσσαλονίκη 2025.
Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη
