Τὰ Χριστούγεννα σὰν πατρίδα ὅλων τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀναφορῶν βιώνονται σήμερα… παλλαϊκῶς ὡς ἀπόκριση στὴ λαχτάρα τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς νὰ γιορτάσει.
Ποὺ θα πεῖ, νὰ χαρεῖ. Κατ’ οὐσίαν, νὰ δεχθεῖ ἕνα χαρμόσυνο ἄγγελμα. Νὰ ἀκούσει ἂς ποῦμε – στὴν ἰδεατὴ ἐκδοχή – ὅτι ναὶ γίνεται, ἀκόμη, νὰ ἠττᾶται ὁ χρόνος!
Θὰ μοῦ πεῖτε: Τὸ ξέρουν μήπως, τοῦτο, ὅλοι οἱ πανηγυριστές; Λοιπὸν ναί: Τὸ ἀγνοοῦν εἰσέτι μοναχά, ὅλοι τους, ἐκεῖνοι πού… θέλουν νά… μὴν ξέρουν τί θέλουν.
Οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι, ὅμως, οἱ ἀνεπιτήδευτοι, οἱ γενναιόδωροι, καταλαβαίνουν ἄριστα ὅτι δὲν τοὺς εὐρυχωρεῖ ὁ κόσμος ὁλόκληρος. Δὲν τὴ χωρᾶ – τουλάχιστον – τὴν προσδοκία τους. Ὁ πυρήνας τῆς χρείας τους λοιπὸν δὲν θὰ μποροῦσε, οὐδέποτε, νὰ ἔχει διαχωριστεῖ ἀπ’ τὸ θαῦμα.
Αὐτὴ εἶν’ ἡ αἰτία ποὺ τὸ σύνολο τῶν ἐνοίκων τῆς φύσης, ἀνέκαθεν, κατέφασκε ὁμόθυμα στὶς μετα-φυσικὲς ἀπαντήσεις. Ὡς λόγο τους υἱοθετοῦσαν τὸ εὔλογον. Κι ἡ γνώση τους συνέβαινε πάντοτε νὰ ἰσοδυναμεῖ μὲ μιὰ πίστη.
Ἐσχάτως μόνο (δυὸ-τρεῖς αἰῶνες τώρα) στὸ πιὸ ἀνεπτυγμένο οἰκονομικὰ τμῆμα τῆς γῆς [δηλαδή, ἐκεῖ ὄπου ἡ ἐκπαἰδευση τοῦ πληθυσμοῦ μπορεῖ νὰ ὀργανώνεται σὲ κρατικὸ ἐπίπεδο – ὁπότε, νὰ χειραγωγεῖται ἀπὸ τοὺς «ἐπαΐοντες» / οἰ ὁποῖοι ὅμως, πιά, δὲν εἶναι οἱ ἐπίγονοι τοῦ Πλάτωνα καὶ τοῦ Ἀριστοτέλη: εἶναι οἱ ἐπίγονοι τῶν σοφιστῶν] οἱ λαοὶ διδάσκονται νὰ ἀντιστέφουν τοῦ φωτὸς καὶ τοῦ σκότους τὰ ὀνόματα – νὰ χάνουν τὴ σύσταση, συνεπῶς, καθενὸς καὶ τῶν ἐπιμέρους πραγμάτων.
Νὰ χάνουν τὸ νόημα, ἐν τέλει, τοῦ ἑνὸς θέματος ποὺ βρίσκεται πάντα στὸ κέντρο τοῦ εἶναι τους: Τὴν ἐπιλογὴ ἀνέμεσα σὲ ζωῆς καὶ σὲ θανάτου τοὺς δρόμους.
Ζωῆς καὶ θανάτου, ὄχι μόνο ὡς μεταφυσικῶν καταστάσεων: Ζωῆς καὶ Θανάτου ὡς «ὑφῆς» κάθε μέρας μας μέσ’ στὸν κόσμο, ἐδῶ, τὸν παρόντα.
Περιεχόμενο τῆς ζωῆς, ὑπὸ τοῦτο τὸ πρῖσμα, δὲν εἶναι ἡ… αὐτοζωή – ὅπως πασχίζουμε νὰ ξεγελάσουμε ἑαυτοὺς μὲ τὰ κάθε γενέθλια. Σκοπὸς τῆς ζωῆς εἶναι ἡ γέννησή μας στὴν προοπτικὴ τῆς ἀνάστασης. Νόημα ζωῆς, διὰ ταῦτα, εἶναι κυρίως τὸ γεγονὸς ποὺ ὁσονούπω – ἔστω καὶ δειλά / ἔστω κατὰ ἕνα ἀμυδρὸν ἴχνος του – θὰ ἑορτάσουμε!
Ἐνῷ θὰ ἄλλαζε, βέβαια, σύμπασα ἀκηδία – ἑαυτῶν καὶ ἀλλήλων – σὲ συγκλονισμό, ἐὰν τυχὸν ἐβαθύναμε ὅλοι μας συγχρόνως σ’ ἐτοῦτο.
Ὄχι, δὲν αὐταπατώμαστε ὅτι θὰ συμβεῖ, τώρα, αὐτὸ τὸ τελευταῖο, ἐδῶ… Ὅταν δὲν συνέβη, κἄν, ὅλους τοὺς αἰῶνες πρὸ «διαφωτίσεως». Τὸ κρίσιμο σημεῖο, ἐν τούτοις, εἶναι νὰ ἐννοήσουμε ὅτι δὲν ὑπάρχει «γιατί» ἐπ’ αὐτῆς τῆς ἀπώλειας: Μόνο της «γιατί» εἶναι ἡ ἀπέραντη ἐλευθερία τῆς τοῦ κόσμου μας (ἡμῶν… αὐτῶν, δηλαδή) ἀποφάσεως.
Μόνη της, θέλω να πῶ, ἀναγωγὴ εἶναι τὸ «γιατί» τῆς βούλησης τῶν δυὸ πρωτόπλαστων ἐκ τῶν προγόνων μας: Μία βούληση γιὰ τὴν ὁποία εἶναι (πιά) οἱ δικές μας γενιές, αὐτὲς ποὺ καταδηλώνουν ὅτι δὲν ἐξέφραζε, μεμονωμένα, «δύο» – ὅλους κι ὅλους – ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους τῆς πλάσης μας…
Κι ὕψιστη ἀναγωγὴ εἶναι τώρα ἡ γνώση μας ὅτι λατρεύουμε ἕναν Θεό, μέσα στὴν Δημιουργία τοῦ Ὁποίου, ἡ ὑπόσταση καθενός μας ἀνατέλλει ταυτισμένη μὲ τήν – ἀκέραιη – ἐλευθερία τοῦ πόθου μας.
Ἕνα γνωστὸ ρητὸ ὁμοιώνει τὸν ἐρχομὸ γιορτῆς μὲ τὸ συναπάντημα πανδοχείου στὸ δρόμο μας. Νὰ ποὺ ποτέ, παλαιότερα, δὲν προέβαινε ἡ μεταφορὰ αὐτὴ ἐπικαιρότερη: Ἀπ’ ἄκρου σ’ ἄκρο τῆς σύγχρονης δυτικῆς ἐπικράτειας βλέπουμε πόσο αὐτοκαταστροφικὴ προβαίνει – ἅμᾳ τῇ διαδοχῇ ἐλαχίστων ἔστω γενεῶν πολιτῶν – ἡ ἐθελούσια διαγραφὴ τέτοιων συναπαντημάτων τοῦ βίου.
