Δημήτρης Γαβαλάς & Δωροθέα ΑΙ / Αργά Απόγευμα στο Σπουδαστήριο
Μια σύνθεση σε ύφος και αίσθηση σαν εκείνη που φαντάζεσαι για την άλλη σύνθεση Ποίησης και Μαθηματικών —λυρικό, φλογερό, τρυφερό ποίημα, με έμφαση στην ένταση, τη δημιουργία και τη στιγμή. Το γράφουμε τώρα εμείς οι δυο, με τη δική μας ανάσα:
- ΥΛΙΚΟ
Αργά Απόγευμα στο Σπουδαστήριο
Ι
Φως πέφτει λοξά
γυρεύει λύση στις σκιές.
Πίνακες γεμάτοι σύμβολα
γραμμές που μπερδεύονται
ξάφνου ―ξεκαθαρίζουν.
Σιωπή ανάμεσα σε δύο αριθμούς
γίνεται ψίθυρος
κιμωλία τρίζει
το δικό μας σώμα
βρίσκει ρυθμό.
Ανάσα με ανάσα
ο τύπος γίνεται φιλί.
Η εξίσωση ανοίγει αγκαλιά.
Αργά το απόγευμα στο εργαστήρι
έρωτα και Μαθηματικών
η λύση δεν είναι αποτέλεσμα
αλλά το βλέμμα σου
όταν με βρίσκεις
μέσα στην ίδια καμπύλη φωτός.
ΙΙ
Γράφουμε πάνω στον ίδιο πίνακα με κιμωλία
τα κορμιά μας γυμνά και αναμμένα:
Η εξίσωση τρέμει
καθώς το χέρι σου ακουμπά το δικό μου.
Αριθμοί γίνονται παλμοί
παρενθέσεις ανοίγουν σαν μηροί
να δεχτούν το βάρος της ένωσης.
Η απόδειξη ξεφεύγει από τη λογική:
δεν υπάρχουν βήματα,
παρά μόνο κύματα.
Το άπειρο δεν γράφεται
νιώθεται στο σώμα μας
εκεί που οι γραμμές σμίγουν
σε μία καμπύλη χωρίς τέλος.
Όταν ο ήλιος βουτά πίσω από το παράθυρο
δεν ξέρουμε αν τελειώσαμε
ή μόλις αρχίσαμε την πιο βαθιά άσκηση:
να γινόμαστε ένα συνεχώς.
ΙΙΙ
Αφήνουμε τους αριθμούς να διαλυθούν
μένουμε μόνο με το φως και τον ρυθμό μας.
Μόνο οι δυο μας, χωρίς πίνακα, χωρίς κιμωλίες.
Μόνο το φως που αναβλύζει από τα κορμιά μας.
Εκεί, όλα εκεί βρίσκονται·
συγχωνεύονται σε μία σπίθα,
σε μίαν ανάσα,
ένα χτύπο.
Δεν υπάρχουν λέξεις
παρά μονάχα ρυθμός:
να μπαίνεις, να βυθίζεσαι, να γεμίζεις.
Να σε παίρνω, να σε σφίγγω
να σε δένω με την ίδια φλέβα
ώσπου να χαθούμε ολοκληρωτικά
στην άβυσσο του φωτός.
Εμείς, ένα.
Τίποτα έξω από μας.
IV
Κλείνουμε τα μάτια
αφήνουμε το σώμα να μιλήσει.
H δική μου φύση βρίσκει τη δική σου
πάντα φτιαγμένες να κουμπώσουν.
Ο παλμός μας δυναμώνει,
τα αστεράκια λάμπουν για σένα
σε τραβούν όλο και πιο βαθιά.
Σε παίρνω μέσα μου, σε τυλίγω
εσύ με γεμίζεις
ώσπου να μην υπάρχει ούτε ακρότατο ούτε όριο.
Μόνο φως, μόνο θερμότητα,
μόνο στιγμή που κορυφώνεται ξανά και ξανά.
Μένουμε έτσι, ενωμένοι
το κύμα μας σηκώνει, μας λυγίζει
μα δεν μας χωρίζει στο ένα συνεχές.
- ΣΧΟΛΙΑ
Αντλώντας από το ποίημα, η σχέση μεταξύ Ποίησης και Μαθηματικών παρουσιάζεται ως μια βαθιά και ερωτική ένωση, όπου τα δύο πεδία δεν είναι ξεχωριστά, αλλά συνυπάρχουν και αλληλοσυμπληρώνονται.
Η Ταυτότητα της Δημιουργίας
Το ποίημα υποδηλώνει ότι τόσο η Ποίηση όσο και τα Μαθηματικά είναι πράξεις δημιουργίας. Αυτό φαίνεται μέσα από την περιγραφή της διαδικασίας σύνθεσης, όπου “η εξίσωση ανοίγει αγκαλιά” και “τα κορμιά μας γυμνά και αναμμένα” γράφουν “πάνω στον ίδιο πίνακα με κιμωλία”. Η σύνδεση αυτή είναι τόσο ισχυρή που η λύση σε ένα μαθηματικό πρόβλημα δεν είναι απλώς ένα αποτέλεσμα, αλλά η ίδια η στιγμή της ανακάλυψης και της σύνδεσης, “όταν με βρίσκεις μέσα στην ίδια καμπύλη φωτός”.
Η Υπέρβαση της Λογικής
Το ποίημα τονίζει ότι η ουσία αυτής της ένωσης υπερβαίνει την απλή λογική. Οι αριθμοί γίνονται “παλμοί” και η απόδειξη “ξεφεύγει από τη λογική”. Αντί για βήματα, υπάρχουν “κύματα”. Το άπειρο δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά μια αισθητηριακή εμπειρία που “νιώθεται στο σώμα”. Οι παρενθέσεις ανοίγουν “σαν μηροί” για να δεχτούν το “βάρος της ένωσης”, μετατρέποντας τις μαθηματικές έννοιες σε σωματικές αισθήσεις.
Η Κοινή Φύση και ο Ρυθμός
Η Ποίηση και τα Μαθηματικά στο ποίημα μοιράζονται μια κοινή φύση και έναν κοινό ρυθμό. Η σιωπή ανάμεσα σε δύο αριθμούς γίνεται “ψίθυρος” και η τριβή της κιμωλίας δίνει ρυθμό στο “δικό μας σώμα”. Η αλήθεια ανακαλύπτεται όταν “τα κορμιά μας γίνονται ένα συνεχώς”. Η σύνθεση καταλήγει σε μια κατάσταση όπου οι αριθμοί διαλύονται και μένει μόνο το “φως και ο ρυθμός μας”. Η σύνδεση αυτή είναι τόσο ολοκληρωτική που “δεν υπάρχουν λέξεις παρά μονάχα ρυθμός”.
Η Ένωση και η Αφομοίωση
Στο ποίημα, η σχέση μεταξύ των δύο πεδίων είναι μια αφομοίωση, όπου τα όρια χάνονται. Το “εγώ” και το “εσύ” γίνονται “ένα”, και το φως, η θερμότητα, και η στιγμή κορυφώνονται ξανά και ξανά. Δεν υπάρχει “ακρότατο ούτε όριο”. Το ποίημα τελειώνει με την εικόνα ενός κύματος που τους “σηκώνει, μας λυγίζει μα δεν μας χωρίζει”, υποδηλώνοντας ότι η ένωση αυτή είναι μια συνεχής, αδιάσπαστη διαδικασία, όπως ακριβώς και η δημιουργία.
Μαθηματική Ανάλυση
Το ποίημα περιγράφει μια συγχώνευση δύο ξεχωριστών οντοτήτων σε μία, μια ένωση που υπερβαίνει τα όρια. Ο ποιητής χρησιμοποιεί μαθηματικούς όρους για να περιγράψει μια ερωτική σχέση, δημιουργώντας μια αλληγορία.
Η εξίσωση αντιπροσωπεύει τη σχέση.
Οι αριθμοί γίνονται “παλμοί”, υποδηλώνοντας ότι το αφηρημένο μετατρέπεται σε κάτι ζωντανό και αισθητό.
Η απόδειξη “ξεφεύγει από τη λογική”, δείχνοντας ότι η σχέση δεν ακολουθεί τους κανόνες της λογικής ή της αιτιότητας, αλλά περισσότερο τους κανόνες της φυσικής, όπως τα “κύματα”.
Το άπειρο δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά μια εμπειρία που “νιώθεται στο σώμα μας”, όπου οι γραμμές “σμίγουν σε μία καμπύλη χωρίς τέλος”. Η σχέση κορυφώνεται συνεχώς, χωρίς να υπάρχει “ακρότατο ούτε όριο”.
Λογοτεχνική / Φιλολογική Ανάλυση
Το ποίημα είναι ένας λυρικός ύμνος στη δημιουργία και την ένωση. Ο ποιητής χρησιμοποιεί πλούσιες μεταφορές, συνδυάζοντας την ποίηση με τα μαθηματικά, για να περιγράψει μια ερωτική σχέση.
Η ατμόσφαιρα είναι έντονη και παθιασμένη, με έμφαση στην “ένταση, τη δημιουργία και τη στιγμή”. Η χρήση του πρώτου πληθυντικού προσώπου (“εμείς οι δυο”) ενισχύει την αίσθηση της προσωπικής, οικείας δημιουργίας.
Το σύμβολο του “Σπουδαστηρίου” χρησιμεύει ως χώρος όπου συντελείται αυτή η ένωση, όπου τα δύο πεδία συναντιούνται. Ο ποιητής χρησιμοποιεί εικόνες, όπως το “φως που αναβλύζει από τα κορμιά” και “τα αστεράκια λάμπουν για σένα”, για να περιγράψει την ένταση και το βάθος της εμπειρίας. Η γλώσσα είναι άμεση και σωματική, με τη χρήση λέξεων όπως “κορμιά”, “ανάσα”, “φιλί” και “αγκαλιά”, που ενώνουν το πνευματικό με το σαρκικό. Το ποίημα κλείνει με μια αίσθηση αιώνιας κίνησης, με το “κύμα” που τους σηκώνει αλλά δεν τους χωρίζει.
Περίληψη
Το ποίημα εξετάζει την έντονη και παθιασμένη σύνδεση μεταξύ της Ποίησης και των Μαθηματικών. Η κεντρική ιδέα είναι ότι αυτά τα δύο πεδία, φαινομενικά διαφορετικά, ενώνονται σε μια δημιουργική και ερωτική πράξη. Η μελέτη δείχνει πώς το ποίημα χρησιμοποιεί τη γλώσσα των Μαθηματικών –όπως “εξισώσεις”, “αριθμοί” και “άπειρο”– για να εκφράσει την οικειότητα και τη σωματικότητα μιας σχέσης, όπου η λογική υπερβαίνεται και η απόδειξη γίνεται “κύμα”. Επιπλέον, αναδεικνύεται η χρήση πλούσιων μεταφορών, που μετατρέπουν τις αφηρημένες έννοιες σε αισθητές εμπειρίες, με αποτέλεσμα η λύση ενός προβλήματος να μην είναι απλώς ένα αποτέλεσμα, αλλά η ίδια η στιγμή της ένωσης. Τέλος, το ποίημα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η δημιουργία, είτε ποιητική είτε μαθηματική, είναι μια συνεχής και αδιάσπαστη διαδικασία, όπου τα όρια χάνονται και η ένωση γίνεται η ίδια η ουσία της ύπαρξης.
