ΥΛΙΚΟ
Βιογραφικό του Ποιητή
Ο Φίλιπ Άρθουρ Λάρκιν (Philip Arthur Larkin, 1922–1985) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς Άγγλους ποιητές της μεταπολεμικής περιόδου. Γεννήθηκε στο Κόβεντρι (Coventry) της Αγγλίας. Σπούδασε στο St John’s College της Οξφόρδης. Ήταν βιβλιοθηκάριος στο επάγγελμα για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, υπηρετώντας στο Πανεπιστήμιο του Hull από το 1955 μέχρι τον θάνατό του. Αυτή η σταθερή και μάλλον μοναχική ζωή επηρέασε βαθιά την ποίησή του.
Συνδέθηκε με την ομάδα ποιητών που ήταν γνωστή ως «The Movement» (Το Κίνημα) τη δεκαετία του 1950, η οποία αντιτασσόταν στον μοντερνισμό και υποστήριζε μια απλή, προσβάσιμη και ειρωνική φωνή. Τα ποιήματά του είναι γνωστά για τον επιγραμματικό πεσιμισμό τους, την καθημερινή γλώσσα και την εξέταση κοινών θεμάτων όπως η αγάπη, ο θάνατος, ο φόβος, η μοναξιά και η αποτυχία. Του απονεμήθηκαν πολλά βραβεία, συμπεριλαμβανομένου του Gold Medal for Poetry της Βασίλισσας (Queen’s Gold Medal for Poetry).
*
* *
Philip Larkin / Counting
Thinking in terms of one
Is easily done –
One room, one bed, one chair
One person there
Makes perfect sense; one set
Of wishes can be met
One coffin filled.
But counting up to two
Is harder to do;
For one must be denied
Before it’s tried.
Απόδοση στα ελληνικά
Φίλιπ Λάρκιν / Μέτρημα
Το να σκέφτεσαι με όρους του ένα
Είναι εύκολο –
Ένα δωμάτιο, ένα κρεβάτι, μια καρέκλα
Ένα άτομο εκεί
Βγάζει απόλυτο νόημα· ένα σύνολο
Από επιθυμίες μπορεί να ικανοποιηθεί
Ένα φέρετρο γεμίζεται.
Αλλά το να μετρήσεις έως το δύο
Είναι πιο δύσκολο·
Γιατί το ένα πρέπει να αρνηθείς
Πριν καν το δοκιμάσεις.
*
* *
ΣΧΟΛΙΑ
Α
Η άμεση σχέση του Λάρκιν με τα μαθηματικά δεν είναι γνωστή, αλλά το ποίημα παρουσιάζει ενδιαφέρουσα σύνδεση μεταξύ των αριθμών και της ανθρώπινης ύπαρξης. Αφενός, στο ποίημα, το «ένα» αντιπροσωπεύει την απλότητα, την πληρότητα της μοναξιάς και την αυτάρκεια. Οι ανάγκες του ενός ατόμου είναι συγκεκριμένες και διαχειρίσιμες (“one set / Of wishes can be met”). Το «ένα» είναι η βάση της ατομικής ύπαρξης μέχρι το τέλος (“One coffin filled”). Αφετέρου, το να φτάσεις στο «δύο» συμβολίζει την ένωση, τη σχέση, ή τη συνεργασία.
Ο Λάρκιν το παρουσιάζει αυτό ως δυσκολία. Η αύξηση από το 1 στο 2 στην ανθρώπινη ζωή δεν είναι απλή πρόσθεση, αλλά απαιτεί θυσία ή απώλεια του πρώτου όρου (“one must be denied”). Η δημιουργία μιας σχέσης σημαίνει την παραίτηση από μέρος της ατομικής ελευθερίας ή ταυτότητας, την άρνηση της απλής αυτονομίας του «ένα» για χάρη της πολυπλοκότητας του «δύο».
Συμπερασματικά, ο Λάρκιν χρησιμοποιεί τη λογική των αριθμών (counting, one, two) ως μεταφορά για να εξετάσει τη δυστυχία και την ανεπιθύμητη πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων έναντι της «καθαρής» (αλλά κενής) απλότητας της μοναχικής ζωής.
Β
Η σχέση του Φίλιπ Λάρκιν με τον άξονα Ποίηση και Μαθηματικά δεν είναι βέβαια άμεση, βιογραφική σύνδεση (δεν ήταν μαθηματικός), αλλά βαθιά θεματική και δομική σύνδεση, όπως αποδεικνύεται στο ποίημα. Ο Λάρκιν χρησιμοποιεί τη λογική των αριθμών ως ένα σχολιαστικό πλαίσιο για να εξετάσει θεμελιώδη ανθρώπινα και υπαρξιακά διλήμματα.
Η Αριθμητική ως Μεταφορά για την Ύπαρξη
Στο “Counting”, οι αριθμοί ένα και δύο λειτουργούν ως κεντρικές, αφηρημένες μεταφορές για διακριτές καταστάσεις της ύπαρξης:
Το «Ένα» (1), Η Αυτονομία και η Απομόνωση, αντιπροσωπεύει τη μοναξιά και την ατομική πληρότητα. Η μονάδα είναι η κατάσταση που «βγάζει απόλυτο νόημα» (“Makes perfect sense”). Με αυτή τη Λογική, μπορείς να ικανοποιήσεις ένα σύνολο επιθυμιών, να χωρέσεις σε ένα δωμάτιο, να γεμίσεις ένα φέρετρο. Η ζωή του ενός είναι μια κλειστή εξίσωση με γνωστή λύση. Είναι διαχειρίσιμη, καθαρή και οριστική.
Από την άλλη, το «Δύο» (2), Η Σχέση και η Πολυπλοκότητα, αντιπροσωπεύει τη σύνδεση, την ένωση, ή τη δημιουργία ενός ζεύγους. Ο Λάρκιν δηλώνει ότι το να μετρήσεις ως το δύο είναι “harder to do” (πιο δύσκολο). Η μετάβαση από το 1 στο 2 δεν είναι απλή πρόσθεση (1+1=2), αλλά απαιτεί άρνηση ή αφαίρεση. Η κρίσιμη φράση είναι: “For one must be denied / Before it’s tried” (Γιατί το ένα πρέπει να αρνηθείς / Πριν καν το δοκιμάσεις). Για να σχηματιστεί μια σχέση, η αυτονομία και η απλότητα του «ένα» πρέπει να θυσιαστούν. Η δημιουργία του «δύο» απαιτεί την παραίτηση από την ατομική ελευθερία, την άρνηση ενός μέρους του εαυτού. Η σχέση, λοιπόν, είναι μια αριθμητική ανωμαλία που διαταράσσει την τέλεια λογική της μονάδας.
Η Δομή: Μέτρο, Ομοιοκαταληξία και Τυπική Ακρίβεια
Ο Λάρκιν, ως ποιητής του «The Movement», ήταν γνωστός για τη χρήση παραδοσιακών δομών (μέτρο, ομοιοκαταληξία, στροφές) για να εκφράσει σύγχρονες, συχνά ειρωνικές, ιδέες. Η χρήση της τυπικής δομής και της ακριβούς γλώσσας (όπως θα έκανε ένας λογιστής ή ένας βιβλιοθηκάριος, που ήταν το επάγγελμά του) προσδίδει έναν τόνο λογικής ακρίβειας και αντικειμενικότητας στα συναισθηματικά του θέματα.
Ο τρόπος με τον οποίο καταγράφει τα αντικείμενα (“One room, one bed, one chair”) μοιάζει με καταμέτρηση ή απογραφή —μια προσπάθεια να βάλει σε τάξη τον χαοτικό κόσμο μέσω της τάξης των λέξεων και των αριθμών. Στο “Counting”, η σύντομη, ακριβής μορφή και η απότομη, αποφασιστική δήλωση στο τέλος δίνουν στο ποίημα τη δύναμη ενός μαθηματικού αξιώματος ή μιας λογικής πρότασης, παρά μιας συναισθηματικής εξομολόγησης.
Η Φιλοσοφική Συνεισφορά
Ο Λάρκιν χρησιμοποιεί τη μαθηματική γλώσσα για να κάνει μια φιλοσοφική κριτική στον ρομαντισμό και την αισιοδοξία για τις σχέσεις. Ενώ η τέλεια ευτυχία των ζευγαριών παρουσιάζεται συχνά ως απλός πολλαπλασιασμός της ευτυχίας, ο Λάρκιν χρησιμοποιεί την αριθμητική για να αποδείξει ότι είναι στην πραγματικότητα μια σύνθετη εξίσωση που περιέχει αρνητικούς όρους (άρνηση, θυσία). Εστιάζοντας στο μέτρημα, ο Λάρκιν υπονοεί ότι η ζωή είναι μια διαδικασία μέτρησης–όχι μόνο αντικειμένων, αλλά χρόνου, απωλειών και ευκαιριών.
Συνοπτικά, η σχέση του Λάρκιν με τον άξονα Ποίηση και Μαθηματικά έγκειται στην αξιοποίηση της ψυχρής, αντικειμενικής λογικής των αριθμών για να φωτίσει την πικρή, μη-λογική φύση της ανθρώπινης εμπειρίας και, ειδικότερα, τη δυσκολία της σύνδεσης.
