ΚΡΑΥΓΕΣ ΚΑΙ ΘΡΗΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΡΗΜΟΤΟΠΟ ΤΩΝ ΤΕΜΠΩΝ
“ Στην εποχή παρακμής, όπου οι απλοί άνθρωποι και οι δημιουργοί “πιέζονται” να χωθούν στη μοναξιά, όταν οφείλουν να αναλάβουν εγερτήριες προσπάθειες συλλογικές, έρχεται η Ανθολογία “Δεν έχουμε οξυγόνο”. Θρήνος και πόθος αντίστασης στον θάνατο (αχ, κι αν ακούετε, διαβάζοντάς -την, ως μουσική υπόκρουση το ηπειρώτικο κλαρίνο του Πετρολούκα Χαλκιά “σου στέλνω και το δάκρυ μου/ σ’ ένα μικρό μαντήλι”…)! Ανθολογούν κι επιμελούνται οι γνωστοί συγγραφείς Ηλίας Φραγκάκης και Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης, προλογίζει η Μαρία Καρυστιανού -τραγική μητέρα της φονευθείσας Μάρθης (και δύστηνος πρόεδρος του Συνδέσμου Συγγενών Θυμάτων “Ατυχήματος” Τεμπών).
Σ’ αυτόν τον συλλογικό τόμο 36 αδημοσίευτα κείμενα συγκεντρώθηκαν σε 69 σελίδες, από προβεβλημένους και μη λογοτέχνες, ως ηθική και αισθητική κατάθεση, ως διαμαρτυρία, και ως εξωτερίκευση της γενικευμένης οργής (για όσα αφορούν στη συγκάλυψη ή την απόσειση ευθυνών και την αργοπορία απόδοσης δικαιοσύνης) και της ορμής (για την αναγέννηση των θεσμών και των ηθικών συνειδήσεων). Συλλειτουργούν οι συγγραφείς του τόμου “Δεν έχουμε οξυγόνο”. Καθένας με το δικό του μεγαλυνάρι για τους νεκρούς που μαρτύρησαν (απολεσθέντες “άγιους της καθημερινότητας”), που το πέρασμα της ζωής έφερε αυτούς κι αυτές σιδηροδρομικά ώς τα Τέμπη, όπου εθεάθησαν για τελευταία φορά (καθότι η πολιτειακή και η ανθρώπινη ευθύνη τούς εγκατέλειψαν στην τύχη…). Λογοτεχνική μνημείωση ενός πολύβοου πλήθους που εισήλθε στην αιώνια αθωότητα. Γυμνό το γεγονός του συντελεσθέντος βίαιου χαμού τών ως επί το πλείστον νεανικών υπάρξεων, αλλά και όλων των ανύποπτων επιβατών και των λόγω βιωμάτων υποψιασμένων εργαζόμενων. Αυτό το γεγονός αναδεικνύεται από τα 20 ποιήματα και τα 16 πεζά, με υψηλές αισθητικές αναζητήσεις και με προσεγγίσεις χωρίς απλουστεύσεις (άραγε πού ελλοχεύει η “απλούστευση”, όταν οι άνθρωποι θέλουν να μιλήσουν κατά του θ α ν ά τ ο υ;). Το ελεγειακό και το θρηνητικό στοιχείο διαποτίζει τους αρμούς όλων των κειμένων και συνταιριάζεται με την ποικιλία των επιλογών στα πεδία της έκφρασης και της μορφής.
Όλες οι κλίμακες στη διαπασών: Στίχοι και αράδες, όλα έμφορτα με μελαγχολία, συγκίνηση, θλίψη, οργή, αλληγορία, νοσταλγία, θρήνο, στοχασμό, εικασία, αναμονή. Παρούσες είναι της τύχης μεταβολές, επιδράσεις και αναφορές σε ελάσσονες δημιουργούς και πάλι σε μείζονες. Η κραυγή και η γραφή των λογοτεχνών γίνεται γέφυρα από τον Πάνω προς τον Κάτω Κόσμο, θαρρείς, για να μη ξεχαστούν τα όσα αναίτια βίωσαν και πόνεσαν τα ανθρώπινα πλάσματα (ασφαλώς και οι διασωθέντες μα πολλαπλώς τραυματισθέντες, πρωτίστως όμως οι τεθνεώτες), που σχεδόν παιδιά οι περισσότεροι θυσιάστηκαν εξαιτίας σκοτεινών συμφερόντων, εισελθόντες τελικώς “στην αιώνια σήραγγα του ύπνου και των ονείρων” (Ιωάννης Πανουτσόπουλος). Το ποίημα “Επίγραμμα” της Βερονίκης Δαλακούρα αποδίδει αυτήν την απίστευτη δυνατότητα της γραφής για συμπερίληψη και συμπύκνωση πολιτισμών και χρόνων και ανθρώπινων πόνων (σελ. 40). Εικόνες και σύμβολα εκκλησιαστικής ζωής ( Ψυχοσάββατο, σελ. 22-23. Ιησούς, Μεγάλη Παρασκευή, Σταύρωση, Λαμπρή, σελ. 49-50. ΔιαΣταύρωση, σελ. 51. Ύμνος στην Θεοτόκο, σελ. 63. “Σταθμοί-ξωκκλήσια”, σελ. 66), φανταστικά και μεταφυσικά (σελ. 65 “Ενύπνιο”) στοιχεία τοπικά και παγκόσμια (σελ. 17, 38-39, 55, 67) σφιχτοδένονται με άλλα ρεαλιστικά (Α. Μήτσου, σελ. 28-29). Συμπλέκονται σε θρηνωδίες η λαογραφία του χαμού και της απώλειας ̶－ξωτικά, δαιμόνια, καλικάντζαροι, σελ. 32-33－ και οι αναθυμήσεις δημοτικών τραγουδιών (σελ. 15-16, 48, 57, 59, 60).
“Πάνω στο τέλος του γέλιο τους βαδίζω”, διαπιστώνει ο ευαίσθητος ποιητής και όλοι μαζί οι δημιουργοί της ιδιοπρόσωπης Ανθολογίας αναζητούν τον τρόπο “ν’ αντέξουν το έσχατο”, τολμώντας ν’ αντικρύσουν κατάματα, με τη δύναμη που δίνει η Τέχνη, το “μακελειό” και τη διαχείριση του πόνου, την αιμάσσουσα οδύνη (που “είναι η δαγκωμένη γλώσσα της λύπης που αιμορραγεί” (Σταύρος Ζαφειρίου). “Χαίνουσα πληγή, συλλογικό τραύμα που στοιχειώνει για πάνω από δύο χρόνια” την τοπική και παγκόσμια κοινότητα, αυτό είναι το δυστύχημα των Τεμπών, που ώθησε τους επιμελητές να στοιχίσουν “τη λογοτεχνική γραφή με την κοινωνική φωνή για δικαιοσύνη και δημοκρατία”, να τιμήσουν τη μνήμη των νεκρών, να σταθούν δίπλα στους αγωνιζόμενους συγγενείς, να μεταφέρουν στους μεταγενέστερους “τη λογοτεχνική βίωση” των τραγικών συμβάντων (Εισαγωγή των επιμελητών, σελ. 9). Η σύμφωνη γνώμη του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων, η καθοριστική εκδοτική στήριξη του Πέτρου Κακολύρη και των εκδόσεων “Εύμαρος”, η πλήρης ευαισθησίας προσπάθεια των επιμελητών συγγραφέων Η. Φραγκάκη και Π. Χατζημωυσιάδη, η συμφωνία των συνεργασθέντων λογοτεχνών για απόδοση συγγραφικών δικαιωμάτων και εσόδων στον Σύλλογο πληγέντων δυστυχήματος Τεμπών μαζί επιτρέπουν και σε κάθε φιλαναγνώστη πολίτη να ενισχύσει ευμενώς το εγχείρημα.
Ο Γιώργος Κ. Μύαρης είναι φιλόλογος στη Μέση Δημόσια Εκπαίδευση της Κύπρου με επιστημονικά ενδιαφέροντα στην κοινωνική και πολιτική φιλοσοφία.
