Με αφορμή αυτή την άκρως συγκινητική εκπληκτική παράσταση, σκέφτομαι συχνά πως η λεγόμενη «Χερσόνησος τού Αίμου», που βρεθήκαμε να κατοικούμε εκόντες-άκοντες, είναι μια ευλογημένη περιοχή από τα πανάρχαια χρόνια των μυστηριωδών και αγνώστων σε εμάς Πελασγών, ακριβώς γιατί δεν είναι μόνο σταυροδρόμι πολιτισμών αλλά και γέφυρα μεταξύ τής ανέκαθεν θεοκρατικής Ανατολής και τής δια-λογικής Δύσης. Η Φιλοσοφία άνθισε εδώ, η Ποίηση, οι Τέχνες οι Καλές χάρη στην ελευθερία τού Λόγου αφ’ ενός και το βαρυφορτωμένου Συλλογικού Θυμικού αφ’ ετέρου.

Χωρίς τα οξυμένα κοινωνικά πάθη και τα πολιτικά λάθη η Ιστορία θα ήταν γραμμένοι αλλιώς και οι Μήδοι θα είχαν περάσει προ πολλού προς την άλλη πλευρά τού Ελλησπόντου. Αντί για αυτούς όμως διάβηκε η απαχθείσα από τον Δία Ευρώπη…

Λαοί δίχως εχθρούς, φιλειρηνικές νησίδες σε έναν εμπόλεμο πλανήτη δεν γεννούν ρητά όπως «Πόλεμος πάντων μὲν πατήρ ἐστι, πάντων δὲ βασιλεύς, καὶ τοὺς μὲν θεοὺς ἔδειξε τοὺς δὲ ἀνθρώπους, τοὺς μὲν δούλους ἐποίησε…» (ας μελετούμε τον Ηράκλειτο κάθε που μας καταβάλλει τής επιβιώσεως ο πυρετός).

Λαοί χωρίς επιβούλους κατακτητές/εξουσιαστές στρέφονται προς τα μέσα κι ομφαλοσκοπούνται. Εμείς δεν είχαμε ποτέ αυτή την πολυτέλεια. Εάν και το παλέψαμε (και το παλεύουμε) καθημερινά.

Σε ένα τσουνάμι αλληλοδιαδοχικών Κρίσεων πορεύεται η Ελλάδα και τα Βαλκάνια από τότε που άρχισαν να τραγωδούν οι ραψωδοί.

Έτσι, ακόμα και οι πρωτοπρόσωπες λυρικές αφηγήσεις μας γίνονται αυτόχρημα ευρέος κοινωνικού φάσματος και αδιαμφισβητήτου ενδιαφέροντος.

Όλα μας τα δράματα είναι «ιστορικά» ακόμα και ο μυθικός Τρωικός Πόλεμος, που πριν την ανακάλυψη τής πραγματικής Τροίας από τον Σλήμαν εθεωρείτο από μερικούς άφρονες αποκύημα τής φαντασίας ενίων αφηγητών. Παντού και πάντα τα ίδια: «οι ελαφροί ας με λέγουν ελαφρόν» (Μεγάλος Αλεξανδρινός Ποιητής ο παγκοσμίου βεληνεκούς Καβάφης).

Κι εάν οι αρχαίοι δραματικοί ποιητές «τρέφονταν με ψίχουλα από την τράπεζα τού Ομήρου», εμείς σήμερα έχουμε το προνόμιο να μιλάμε μια γλώσσα ζυμωμένη και στρογγυλευμένη μέσα στους αιώνες, σαν βότσαλο σε παραλία με πανέμορφα «φυσικά» γλυπτά.

Η προσωδία τής νέας ελληνικής γλώσσας δεν χάνεται, γιατί βασίζεται κυρίως στην προφορική παράδοση και στον ψυχοσωματικό ρυθμό που καθορίζεται από τα συναισθήματα. Το Πνεύμα πάντα εμπλουτίζεται από τα παθήματα και τα αφηγούμενα λειτουργούν ως μαθήματα. «Τω πάθει μάθος». «[…] δι᾽ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν. λέγω δὲ ἡδυσμένον μὲν λόγον τὸν ἔχοντα ῥυθμὸν καὶ ἁρμονίαν…» (από την Αριστοτέλους «Ποιητική», ας τονίσουμε την Αρμονία).

Έτσι, σε αυτό το έργο διαπιστώνουμε αλλεπάλληλες διαστρωματώσεις τού Συλλογικού Θυμικού πέρα από το πρώτο θεματολογικό έναυσμα.

Γλώσσα και μουσική, σώμα και λόγος, αλληλένδετα, στο ελληνικό θέατρο τουλάχιστον. Και όχι μόνον…

Όσο για τους μονολόγους, τα αναλόγια, το δραματικό στοιχείο τής απεύθυνσης στη σύγχρονη Ποίηση δεν είναι μόνον σημάδια λιτότητας και παράπλευρες συνέπειες τού κορωνοϊού αλλά η πανάρχαια ανάγκη τού Ανθρώπου να σμίξει τον ατομικό πόνο με τον Συλλογικό και να κυκλώσει το εγώ εντός τού «εμείς».

Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές αυτής τής παράστασης.

Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας ποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασεολόγος και κριτικός. https://konstantinosbouras.gr

info:

Δελτίο Τύπου για την παράσταση στο Φεστιβάλ Δήμου Παπάγου – Χολαργού  24/9

«Ιλαριοπούλα»

Ένας θεατρικός μονόλογος για την αλησμόνητη Κατερίνα Ιλάριου – Μοσχάκη. Ένα ταξίδι μέσα στον χρόνο, μια αφήγηση-ύμνος στη μνήμη, στη θυσία και στη ρίζα της Κρητικής ψυχής.

Ο θεατρικός μονόλογος «Ιλαριοπούλα» φέρνει στη σκηνή την αληθινή  συγκλονιστική ιστορία της Κατερίνας Λάριου – Μοσχάκη από τον Μέρωνα Αμαρίου. Μια γυναίκα που έζησε τη φωτιά της Επανάστασης, τη φρίκη της αιχμαλωσίας, την πολυτέλεια της ανατολής και την αλύγιστη πίστη στον τόπο και τη θρησκεία της.

Μέσα από την ερμηνεία της ηθοποιού Ευτυχίας Μοσχάκη (απογόνου τέταρτης γενιάς, της ηρωίδας), η Κατερίνα ξεδιπλώνει τη ζωή της σαν θρήνος και άσμα μαζί· από τη βίαιη αρπαγή της από τους Τούρκους το 1823, την πώλησή της ως σκλάβα στον Σύριο μπέη, τη ζωή της στο χαρέμι, τη μυστική της απόδραση και επιστροφή στην Κρήτη, μέχρι τη συγκλονιστική συνάντηση με τον εξισλαμισμένο γιο της που έρχεται να κάψει το χωριό της — έναν Τούρκο στρατηγό, που αναγνωρίζει στη γερόντισσα του χωριού, τη μάνα που νόμιζε πως έχασε για πάντα.

Η «Ιλαριοπούλα» δεν είναι απλώς ένα έργο ιστορικό. Είναι ένας καθρέφτης εθνικής ταυτότητας και εσωτερικής πάλης. Είναι ένας ύμνος  στην πίστη, στην μητρότητα και στην ανείπωτη δύναμη της ψυχής των Κρητικών γυναικών. Μια παράσταση με βαθιά συναισθηματική φόρτιση και ιστορική ευθύνη.

Σκηνοθεσία: Στέλλα Ρουσάκη

Κείμενο- Δραματουργική Επεξεργασία: Ευτυχία Μοσχάκη

Μουσικός επί σκηνής : Χαράλαμπος Αγγελάκης

Σχεδιασμός φωτισμού: Γιώργος Αντωνόπουλος

Ηχοληψία- Μουσική επιμέλεια: Φίλιππος Λέφας

Ιστορικός σύμβουλος: Χαράλαμπος Αγγελάκης Υποψήφιος  Διδάκτωρ Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης

Επικοινωνία: Nταίζη Λεμπέση

Ερμηνεία: Ευτυχία Μοσχάκη

Ακούγονται οι ηθοποιοί: Γιώργος Λέφας, Γιώργος Μακρής, Σαράντος Γεωγλερής, Στέλλα Ρουσάκη, Λεωνίδας Παπαδόδημας.

Γραφιστικά : Κατερίνα Γκούμα

Οργάνωση παραγωγής: Καλλιτεχνικός οργανισμός Τέχνης Δρώμενα

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ : Περιφέρεια Κρήτης

Δήμος Παπάγου – Χολαργού

Μια αληθινή ιστορία – ένα ζωντανό μνημείο στην κρητική ψυχή.

Διάρκεια: 80 λεπτά χωρίς διάλειμμα

Η παράσταση παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στα τέλη Ιουλίου 2025 στους Δήμους Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Αμαρίου.