Πλησιάζουν Χριστούγεννα και ήδη από καιρό οι δρόμοι, κάποιες βιτρίνες, κάποια σπίτια έχουν στολιστεί πόσο μάλλον τώρα. Αυτή η εναγώνια προσπάθεια για στολισμό σχεδόν από τα μέσα Οκτώβρη, σε κάποιες περιπτώσεις, μοιάζει με λαχτάρα να ξεφύγουν οι άνθρωποι από την καθημερινότητα που τους πνίγει και τους κάνει να ασφυκτιούν.
Τα τελευταία χρόνια κυρίως, τα Χριστούγεννα μοιάζουν να έχουν ταυτιστεί με ταινία για παιδιά και μεγάλους που κάθε χρόνο βγαίνει σε νέα έκδοση – την ίδια ουσιαστικά – προκειμένου να προκαλέσει χαλάρωση, γέλιο, χαρά και ικανοποίηση. Η αλήθεια είναι ότι μετά το τέλος των γιορτών οι άνθρωποι είναι πιο δυστυχισμένοι, πιο φορτωμένοι με προβλήματα, πιο εκνευρισμένοι και απογοητευμένοι. Γιατί; Μα είναι απλό. Το νόημα των Χριστουγέννων δεν κρύβεται στα γλυκά, στη διασκέδαση, τις παρέες, τα γλέντια, τις απολαύσεις. Ή, ορθότερα, δεν είναι μόνο εκεί. Είναι πολύ ωραία να περνάς τα Χριστούγεννα με τους φίλους και την οικογένειά σου, να κάνεις βόλτες στη στολισμένη πόλη, αλλά δεν είναι μόνο αυτό.
Ξεχνάμε όλοι σχεδόν τι σημαίνει η λέξη ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ! ΧΡΙΣΤΟΥ – ΓΕΝΝΑ! Ξεχνάμε Αυτόν που γεννήθηκε, σταυρώθηκε και αναστήθηκε για την σωτηρία μας! Πώς μετά να είναι καλά τα Χριστούγεννα μας;
Εξαντλείται ο σύγχρονος άνθρωπος σε πράγματα που δεν του είναι απαραίτητα και ξεχνάει Αυτόν που σαρκώνεται για την σωτηρία του. Ξεχνάει και τον συνάνθρωπο που υποφέρει και δεν έχει κάποιον να τον συντρέξει.
Δεν είναι υπόθεση μιας μέρας η Σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού, του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος και σίγουρα δεν είναι υπόθεση τραπεζιών, ρεβεγιόν, στολισμών πολυτελείας, ατελείωτου φαγητού και οινοποσίας, ούτε γλεντιού δίχως αύριο.
Ο Χριστός δεν μπαίνει τυχαία στην ανθρώπινη ιστορία, ο Θεός δεν αποφασίζει μια δυναμική είσοδο στο ανθρώπινο παρόν έτσι απλά, για να κάνει το κέφι του… Αυτή η απόφαση, να στείλει δηλαδή τον Υιό Του να σαρκωθεί «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου», είναι η στιγμή που ο Θεός αποφασίζει τη σωτηρία του ανθρώπου με τον πιο δυναμικό τρόπο. Με τη Σάρκωση, τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Υιού Του. Προσφέρει τον Υιό Του για την σωτηρία μας, άρα η απάντησή μας με γλέντια και πάρτι και μόνο στολίδια είναι τουλάχιστον αγνωμοσύνη.
Ο Χριστός έρχεται ταπεινά, σε μια φάτνη, περιτριγυρισμένος από ζώα που τον ζεσταίνουν, τον προσκυνούν βοσκοί, γεννιέται δίχως πολυτέλειες, όχι σε παλάτια, χωρίς να γλεντάνε για τη γέννησή Του. Οι ουρανοί και οι άγγελοι εκείνο το βράδυ έψαλαν Ωσαννά για τη γέννηση του Βασιλιά και οι Μάγοι εκ της Περσίας έλαβαν μήνυμα υπερφυσικό ότι γεννήθηκε κάπου ένας σπουδαίος βασιλιάς και ξεκίνησαν να Τον προσκυνήσουν.
Αντίθετα, ο Ηρώδης, όταν έμαθε γι’ Αυτόν, διέταξε τη σφαγή Του και τη σφαγή 14.000 νηπίων προκειμένου να εξοντώσει τον σφετεριστή του θρόνου του.
Το μυστήριο της Σάρκωσης δεν το κατάλαβαν οι Ιουδαίοι κι οι Μαθητές μόνο μετά την Πεντηκοστή κατάλαβαν το μέγεθος του μυστηρίου. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης μας λέει στην αρχή του Ευαγγελίου του: «Εν αρχή ήταν ο Λόγος, και ο Λόγος ήταν ως προς τον Θεό, και Θεός ήταν ο Λόγος. Αυτός υπήρχε εν αρχή προς τον Θεό. Τα πάντα μέσω αυτού εγένοντο, και χωρίς αυτόν δεν θα γινόταν ούτε ένα απ’ όσα έγιναν. Σ’ αυτόν υπήρχε η ζωή, και η ζωή ήταν το φως των ανθρώπων.  Και το φως φωτίζει μέσα στο σκότος, και το σκότος δεν το κατέλαβε.» Και συνεχίζει παρακάτω: «Και ο Λόγος έλαβε σάρκα και σκήνωσε ανάμεσά μας, και είδαμε την δόξα του, δόξα ως μονογενούς παρά του Πατρός, πλήρης χάριτος και αληθείας.»
Το υπερφυές μυστήριο της Σάρκωσης του Λόγου αποτελεί την αφετηρία μιας πλειάδας σαρκώσεων μέσα στην ιστορία της Εκκλησίας και του κόσμου γενικότερα. «Ο Λόγος σαρξ εγένετο» (Ιω. 1:14), δηλαδή πλήρης άνθρωπος, με νου, ψυχή λογική και σώμα. Αυτό σημαίνει σάρκα στη βιβλική γλώσσα. «Κατέβηκε» από το ύψος της Θεότητός του άφοβα (Φιλιπ. 2:6-8) και έστησε τη σκηνή του ανάμεσά μας, ως ένας από μας ακριβώς. Μοιράστηκε την ίδια φύση με τη δική μας αληθινότατα, χωρίς το στοιχείο της αμαρτωλότητας (Εβρ. 4:15). Το πρόσωπο του Λόγου, του Υιού του Θεού, προσέλαβε την δική μας φύση και έγινε πλήρης, ολόκληρος, κανονικότατος άνθρωπος.

Αυτό ακριβώς είναι ο Χριστός για εμάς. Αυτό σημαίνει η ύπαρξή Του ως πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. Αυτό σημαίνει ως Σαρκωμένος Λόγος!
Ο Θεός γίνεται άνθρωπος και μπαίνει στην ανθρώπινη ιστορία για τη σωτηρία του ανθρώπου. Για να μπορέσει ο άνθρωπος να απαλλαγεί από τα αμαρτήματά του, με πρώτο και κύριο το Προπατορικό, και να γευτεί τη Βασιλεία του Θεού. Ο «Θεός έγινε άνθρωπος για να μπορέσει ο άνθρωπος να γίνει κατά χάριν Θεός», όπως γράφει ο Μ. Αθανάσιος.
Το Μυστήριο της Σάρκωσης του Θεού Λόγου, κατά τον Άγιο Ιουστίνο Πόποβιτς, αποτελεί τη μοναδική απάντηση που μπορεί να δοθεί στο μυστήριο του ανθρώπου. Μόνο εκεί μπορεί ο άνθρωπος να δει την ολοκλήρωσή του, μόνο από εκεί μπορεί να αντλήσει νόημα και ζωή

Και όλα αυτά από αγάπη, μόνο από αγάπη. Όχι μια συναισθηματική, επιδερμική, μια κτιστή αγάπη. Αλλά τη θεϊκή, την υπερβατική αγάπη, προκειμένου να μεταμορφώσει και τη δική μας, την ελάχιστη, τη χοϊκή, την ενστικτώδη, τη φθαρτή, τη νοθευμένη με τόσες μικρότητες και ακαθαρσίες. Και η αγάπη αυτή του Θεού σημαίνει κένωση και αλληλοπεριχώρηση. Άδειασμα δηλαδή πλήρες και ολική αποδοχή και πρόσληψη του άλλου, του πλησίον και ολόκληρης της ετερότητάς του. Και ως φυσικόν, κάτι τέτοιο για να είναι αληθινό μετά την πτώση του ανθρώπου, πρέπει οπωσδήποτε να φέρει μέσα του το στοιχείο του πόνου. Αγάπη έμπονη, πονεμένη, ματωμένη, ενυπόστατη, ουσιαστική. Και ο πόνος, το «στένεμα» του Θεού άρχισε μέσα στα σπλάγχνα της Παναγίας εννιά ολόκληρους μήνες και συνεχίστηκε σε όλη του τη ζωή, άχρι ατιμωτικού σταυρικού θανάτου. Σήμερα βλέπουμε τη φάση της έμπονης αυτής αγάπης μέσα στο βρωμερό και υγρό σπήλαιο της Βηθλεέμ. Και η εργώδης σάρκωση του Λόγου συνεχίζεται στη φυγή στην Αίγυπτο και σε ό,τι άλλο γνωρίζουμε από τις ιερές Γραφές.

Η Σάρκωση έφερε την Ανάσταση και την Ανάληψη, δηλαδή τη Θέωση του ανθρώπου και της φύσης του σε βαθμό απερινόητο. Πάνω από τις αγγελικές δυνάμεις. Ο Χριστός έγινε άνθρωπος, όχι άγγελος. Πόσο άραγε μας «ζηλεύουν» πλέον τα αγαθότατα και αγιότατα αυτά πνεύματα! Και φυσικά το μυστήριο της Σαρκώσεως  του Θεού Λόγου συνεχίζεται στις καρδιές των ανθρώπων. Εκεί τελεσιουργείται αφανώς και μυστηριακώς η γέννηση του Χριστού εν Πνεύματι μέσα σε κάθε ξεχωριστή ανθρώπινη υπόσταση. Εκ Πνεύματος Αγίου και Παρθένου Μαρίας στον Ευαγγελισμό. Εν Πνεύματι και σε μας, όπως επιμένει ιδιαίτερα εν προκειμένω ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος. Τω Πνεύματι τω Αγίω σαρκώνεται σε κάθε Ευχαριστία ο Χριστός υπό τους τύπους του άρτου και του οίνου. Και μέσα από το μυστήριο της ευχαριστιακής αυτής θεοκοινωνίας κυοφορείται σιγά σιγά μέσα μας ο Κύριος, μέχρι που να γεννηθεί εν ημίν και να ξαναγεννηθούμε εμείς οι χοϊκοί πνευματικά, άνωθεν, όπως μας βεβαίωσε ο ίδιος ο Χριστός ότι είναι εφικτό (Ιω. 3:3-8).

Ο Χριστός αγαπάει να σαρκώνεται συνέχεια μέσα μας, στην Εκκλησία Του, στην κτίση ολάκερη. Να προσλαμβάνει ευχαριστιακά την ιστορία μας, τους ποικίλους πολιτισμούς μας, τις συνήθειές μας, τις αδυναμίες και αγωνίες μας, τις αμαρτίες και τις αστοχίες μας, και φυσικά όλα τούτα να τα μεταμορφώνει και να τα αγιάζει. Πού ιερουργείται αυτό το μυστήριο; Μέσα στον χώρο της Εκκλησίας του, του Σώματός του δηλαδή. Το πιο σημαντικό, ωστόσο, παραμένει η σάρκωση του Θεού στις ψυχές και στα σώματά μας, η χριστοποίηση, η θεοποίησή μας. Και μαζί με μας η αφθαρτοποίηση του σύμπαντος κόσμου, η προέκταση της Σάρκωσης του Θεού σε όλα τα επίπεδα του κτιστού Είναι. Σύμφωνα με κάποιους Πατέρες (Μ. Αθανάσιο. Μάξιμο Ομολογητή) η Σάρκωση του Λόγου είναι ανεξάρτητη από την πτώση του Αδάμ. Γιατί άραγε ο Θεός να ήθελε τόσο πολύ αυτόν τον τρόπο σωτηρίας των κτιστών όντων; Είμαστε πολύ μικροί να μπούμε στη σκέψη του Θεού, ωστόσο μπορούμε να τολμήσουμε κάποιες προσεγγίσεις: διότι ήταν η πιο αγαπητική, οπότε και η πιο θεοπρεπής επιλογή. Πρόκειται για τον τρόπο ύπαρξης του Θεού της αγάπης (Α΄ Ιω. 4:16): κένωση, αλληλοπεριχώρηση, ζωή μέσα στον (και από) τον άλλο, είτε αυτός είναι άκτιστο είτε κτιστό πρόσωπο.

Η κλήση της σάρκωσης απευθύνεται και σε μας. Για να γίνουμε θεοί, πρέπει αναπόφευκτα να προσλάβουμε τον τρόπο αυτόν του Θεού. Να σαρκώσουμε μέσα μας τον Χριστό, προκειμένου να φιλοξενήσουμε την Αγία Τριάδα (Ιω. 14:23). Και στη συνέχεια – μάλλον αυτά πάνε ταυτόχρονα ή πιότερο προηγείται η αγάπη στον αδερφό – να «αλληλοσαρκωθούμε» ο ένας στην καρδιά, στο πνεύμα, στην ψυχή, στον νου του πλησίον, του αδελφού, μάλλον όλων των αδελφών. Και αν αυτοί είναι εχθροί (Ματθ. 5:44), ακόμη και αυτούς πρέπει να τους σαρκώσουμε εν ημίν, όπως φαίνεται καθαρά στην επακόλουθη σύνδεση της αγάπης αυτής με την υιοθεσία μας από τον Θεό (Ματθ. 5:45). Μονομερώς έστω, αλλά αυτός είναι ο τρόπος του Θεού, ο οντολογικός μονόδρομος της σωτηρίας μέσα στην Εκκλησία του Χριστού, του σαρκωθέντος Θεού και Σωτήρα μας.

Τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή της Σάρκωσης, αλλά και η γιορτή της Ταπείνωσης. Ο Θεός Λόγος γίνεται άνθρωπος. Ο ανώτατος κατεβαίνει στα μέτρα του κατώτερου, ο Ουράνιος γίνεται επίγειος. Ο Χριστός αδειάζει, κενούται, ταπεινώνεται, προσλαμβάνει την κτιστή φύση παραμένοντας όμως συγχρόνως ο Θεός, ο Παντοκράτωρ, ο Μεγάλης Βουλής Άγγελος

Η Σάρκωση του Θεού γίνεται εν τόπω και εν χρόνω, όμως εκτείνεται σε όλη την αιωνιότητα και σε ολόκληρο τον κόσμο. Η υμνολογία της Εκκλησίας μας μιλά για το “τώρα”. «Σήμερον γεννάται εκ Παρθένου…». Η πραγματικότητα της Σάρκωσης αφορά κάθε στιγμή, αποτελεί ένα διαρκώς αποκαλυπτόμενο μυστήριο, το οποίο «μεταμορφώνει» την ίδια την έννοια του χρόνου και μας εισάγει στον εσχατολογικό χρόνο, στον «χρόνο» του Θεού. Έτσι μόνο μπορούμε να βλέπουμε τα πράγματα, μέσα απ’ αυτή την οπτική. Τότε και μόνο τότε η γιορτή δεν είναι “νέκρωση” των αισθήσεων ούτε απώλεια. Τότε και μόνο τότε γίνεται βίωμα και τρόπος ζωής.