Κωνσταντίνος Μπούρας: Ένα μυστήριο που δεν ήταν μυστήριο. Στο μυσταγωγικό θέατρο «Δρόμος» Το Μυστήριο της Μαρί Ροζέ του Έντγκαρ Άλλαν Πόε σε σκηνοθεσία, μετάφραση και δραματουργική επεξεργασία από τον Εμμανουήλ Γ. Μαύρο
Eνδιαφέρουσα παράσταση νέων παιδιών σε ένα συμπαθητικό θεατράκι της Κυψέλης.
Πέρα όμως από την νεανική ρώμη και τόλμη, απαιτείται πάντα μια ιδιαίτερη επιστημονική συμβουλή και συνεργασία όταν επιχειρείται η δραματοποίηση πασίγνωστων λογοτεχνικών έργων, ειδικά όταν πρόκειται για τον Edgar Alan Poe.
Αμήχανον το τέλος, δραματουργικώς εκκρεμές. Και γιατί όχι; Στην εποχή της μετά-μετανεωτερικότητας ζούμε. Το Χάος έχει πολλαπλασιαστεί, η εντροπία έχει χτυπήσει κόκκινο, όλα είναι επιτρεπτά, όλα είναι θέατρο κι οφείλουμε να είμαστε ανεκτικοί στην διαφορετικότητα, ακόμα κι όταν προκαλεί την λογική, την αισθητική ή την τεχνογνωσία μας.
Εξηγούμαι: η δομή ενός αστυνομικού μυθιστορήματος όταν μεταφέρεται στη σκηνή είναι συγκεκριμένη κι αναπόφευκτη μέχρις ενός σημείου, τουλάχιστον όταν αναφερόμαστε στην ρεαλιστική εκδοχή του.
Το ερώτημα ποιος είναι ο δολοφόνος δεν μπορεί να απαντηθεί δύο φορές και να επιβεβαιωθεί με μεταφυσικές επιφάνειες νεκρών «από μηχανής» (από κλίμακος, στην συγκεκριμένη περίπτωση).
Όλα καλά και άγια, όμως άλλοι έπαιζαν εξπρεσιονιστικά, άλλοι ρεαλιστικά (προς το υποτονικό), άλλοι εκκωφαντικά και κάποιος κινηματογραφικά (σχεδόν δεν ακουγότανε – για τους βαρήκοους αυτό).
Εκκωφαντική και η απουσία μουσικής, εκτός από το πασίγνωστο τραγούδι τής Εντίθ Πιαφ. Μα το καν-καν αγαπητοί φίλοι και συνάδελφοι με την ελαφρολαϊκή μουσική του θα ταίριαζε περισσότερο.
Τέλος πάντων. Το σκηνικό ήταν υποβλητικό, οι φωτισμοί ταιριαστοί (μπαρόκ), οι αντιθέσεις επιθυμητές (για να ξυπνάμε), το ενδιαφέρον τού θεατή αμείωτο μέχρι το τέλος.
Την επόμενη φορά που θα καταπιαστεί αυτή η υπέροχη ομάδα νέων καλλιτεχνών με κάτι τόσο απαιτητικό ας ζητήσει την βοήθεια κάποιου ειδικού δραματολόγου ή και εξοικειωμένου έμπειρου δραματουργού. Καλή η οικοτεχνία, αλλά διανύουμε αισίως την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση.
Συγχαρητήρια σε όλες και όλους. ΉΤΑΝ ΥΠΕΡΟΧΕΣ / ΥΠΕΡΟΧΟΙ!!!!!!!!
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ
Την περίοδο του μεσοπολέμου το άψυχο σώμα μιας νεαρής γυναίκας επιπλέει στις όχθες του Σηκουάνα. Ο Ιππότης Αύγουστος Ντυπέν αναλαμβάνει δράση…
Το σώμα μιας νεαρής γυναίκας, αγνώστων λοιπών στοιχείων, βρέθηκε να επιπλέει στις όχθες του Σηκουάνα στο Παρίσι. Η νεαρή γυναίκα είχε χτυπηθεί βίαια και πετάχτηκε στο ποτάμι. Μέρος του φορέματός της είχε αφαιρεθεί και χρησιμοποιήθηκε αντί σχοινιού για να συρθεί το άψυχο σώμα της στην όχθη του ποταμιού.
Πολυάριθμοι μάρτυρες κατέθεσαν ότι άκουσαν τις φωνές της ή είδαν το πιθανό δολοφόνο, με αποτέλεσμα όλοι να είναι ύποπτοι. Έτσι, οι έρευνες της αστυνομίας βρίσκονται μπροστά σε ένα απόλυτο αδιέξοδο οπότε ο Αστυνομικός Διευθυντής του Παρισιού ζητά από τον άνθρωπο που τον είχε βοηθήσει στη διαλεύκανση των φόνων της οδού Μοργκ, Αύγουστο Ντυπέν, αυτόν τον ευφυή, εκκεντρικό, περιθωριακό διανοούμενο ιδιωτικό αστυνομικό ερευνητή και μαζί αναλαμβάνουν να διαλευκάνουν το μυστήριο της δολοφονίας της.
Από το σημείωμα του σκηνοθέτη Εμμανουήλ Μαύρου
“Το μυστήριο της Μαρί Ροζέ” είναι το μεγαλύτερο, σε έκταση, από τα τρία διηγήματα του Πόε και βασίζεται στην πραγματική δολοφονία της Mary Rogers, υπαλλήλου καπνοπωλείου και εξαιρετικά όμορφης γυναίκας της εποχής, η οποία είχε πολλούς θαυμαστές και επίδοξους εραστές. Το πτώμα της βρέθηκε να επιπλέει στον ποταμό Χάντσον και αρχικά θεωρήθηκε θύμα συμμορίας. Ένας μάρτυρας, όμως, κατέθεσε πως ήταν έγκυος και είχε μόλις υποβληθεί σε έκτρωση που είχε πάει στραβά. Αυτό, σε συνδυασμό με την αυτοκτονία του αρραβωνιαστικού της, θεωρήθηκε και η ανεπίσημη εξήγηση του μυστηρίου, καθώς επίσημα δεν διαλευκάνθηκε ποτέ. Παρόλο που στο πεζογράφημα αυτό δεν έχουμε άμεση ανάμιξη του ερευνητή στην υπόθεση, ο Πόε κάνει μια λαμπρή αφηγηματική εφεύρεση: τον «ντετέκτιβ της πολυθρόνας», όπου το μυστήριο του εγκλήματος επιλύεται μόνο μέσα από την ανάγνωση των σχετικών με την υπόθεση άρθρων στις εφημερίδες. Ο Πόε αλλάζει το όνομα της Mary Rogers (Μαίρη Ρότζερς) σε Marie Roget (Μαρί Ροζέ) και μεταφέρει την υπόθεση από τη Νέα Υόρκη στο Παρίσι.
Παραθέτει πληθώρα άρθρων από τις αμερικανικές εφημερίδες, αλλάζοντας τα ονόματα – όπως και αυτά των μαρτύρων – αλλά ταυτόχρονα προσθέτει και δικά του δημοσιεύματα, αποκυήματα της δημιουργικής του φαντασίας, προκειμένου να υποστηρίξει την δική του άποψη για το έγκλημα. Μια άλλη καινοτομία του Πόε σε αυτή την ιστορία είναι η εισαγωγή της επιστημονικής ανάλυσης στο αστυνομικό αφήγημα. Ο Πόε, μέσω του Ντυπέν, εξηγεί επιστημονικά τα διάφορα στάδια αποσύνθεσης ενός πτώματος στο νερό και υπολογίζει το χρονοδιάγραμμα του εγκλήματος. “Το μυστήριο της Μαρί Ροζέ” γράφτηκε λίγο μετά το πραγματικό έγκλημα και η υπόθεση δεν είχε διαλευκανθεί. Η αλήθεια είναι πως η υπόθεση μέχρι σήμερα παραμένει ανεπίλυτη, καθώς δεν έχει αποδειχθεί, πέρα από κάθε αμφιβολία η ενοχή του αυτόχειρα αρραβωνιαστικού. Ίσως, λοιπόν, ο Πόε – στην δική του εκδοχή – να είχε ανακαλύψει τον πραγματικό δολοφόνο.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα το διήγημα αυτό του Πόε “Το Μυστήριο της Μαρί Ροζέ” μεταφέρεται στο θεατρικό σανίδι με τους πρωταγωνιστές να βγαίνουν από τα παγωμένα άρθρα των εφημερίδων και να ζωντανεύουν στη σκηνή. Προσπάθησα να αποδώσω το μεγαλείο της μαθηματικής επαγωγικής ανάλυσης μετουσιώνοντας αυτό το λογοτεχνικό αριστούργημα του Πόε σε θεατρικό έργο, διατηρώντας όσο μπορούσα την λογική έρευνα του ήρωα στην λύση του μυστηρίου.
Για την είσοδό τους στην παράσταση οι θεατές πρέπει να επιδεικνύουν είτε πιστοποιητικό πλήρους εμβολιασμού είτε πιστοποιητικό νόσησης. καθώς και πιστοποιητικό ταυτοπροσωπίας (αστυνομική ταυτότητα, διαβατήριο, δίπλωμα οδήγησης). Επίσης υποχρεούνται να φορούν μάσκα κατά την παραμονή τους σε όλους τους χώρους του θεάτρου.
