You are currently viewing Λένη Ζάχαρη, Μνήμη Οδυσσέα Ελύτη: Λίγα λόγια για την Ποίησή του

Λένη Ζάχαρη, Μνήμη Οδυσσέα Ελύτη: Λίγα λόγια για την Ποίησή του


Ο Οδυσσέας Ελύτης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1911. Οι γονείς του Παν. Αλεπουδέλης και Μαρία Βρανά κατάγονταν από τη Μυτιλήνη και ήταν εύποροι. Από το 1929 πραγματοποιεί τη μεγάλη στροφή του στην ποίηση με την ανακάλυψη του υπερρεαλισμού- τότε διαβάζει Ελιάρ και Αραγκόν.
Ο Ελύτης συνέδεσε τον υπερρεαλισμό με την ελληνική φύση, την ελληνική μυθική παράδοση και την ιστορική μνήμη. Έτσι η ποίησή του βγήκε ανανεωμένη, στηριγμένη στο αίτημα της διαύγειας, της διαφάνειας, της καθαρότητας, και εμψυχωμένη από τα μόνιμα και σταθερά στοιχεία της ζωής.
Χάρη στον υπερρεαλισμό η ποίησή του ελευθερώθηκε και από τα δεσμά της “καθαρής ποίησης”. Αυτή όμως η απελευθέρωση δεν τον οδήγησε και στην εγκατάλειψη των αρχιτεκτονικών δομών της κι έτσι συνέχισε την αυτοπειθαρχία μιας μεθοδικής δυσκολίας-σκόπιμης- στη σύνθεση των ποιημάτων του.    Σχημάτισε μιαν εικονοποιία ελληνική με αισιόδοξη προοπτική, όπου το τοπίο δεν λειτουργεί ως πίνακας που πλαισιώνει το ποιητικό θέμα ( όπως στο Σικελιανό λ.χ ), αλλά ως καταστάλαγμα εμπειριών, από το οποίο αντλεί αντικείμενα που υποβάλλουν στον αναγνώστη βιώματα ελληνικά.
Ο χειρισμός του υλικού αυτού στηρίζεται στην κίνηση, ενώ ο θρίαμβος της χαράς στον οποίο καταλήγει αυτή αποτελεί το ερέθισμα και το σκοπό της λυρικής συγκίνησης. Έτσι ο Ελύτης γίνεται ο ποιητής της ικανοποίησης και της ζωής.
Τα ποιήματά του συχνά παρουσιάζουν μια γεωμετρική, στερεομετρική ειδικότερα,δομή. Η διάρθρωσή της συντίθεται από τρία επίπεδα, που ορίζουν:

-το χώρο του υποκειμένου, δηλαδή την ποιητική μοίρα,

-το χώρο του μύθου και της ιστορίας, δηλαδή τη διάρκεια του ελληνισμού και τις δραματικές συνθήκες επιβίωσής του, και

-το χώρο της μεταφυσικής μ’ έναν ιδιότυπο μετεωρισμό ανάμεσα στα γήινα και τα ουράνια στοιχεία.


                                                                                                          κολάζ Οδυσσέας Ελύτης

 Η γλώσσα των ποιημάτων του λειτουργεί έτσι, ώστε να φαίνονται και η χρονική διάρκεια της ελληνικής, όπως την αντιλαμβανόταν ο ίδιος, και οι βασικές καμπές της μεταμορφωτικής εξέλιξής της. Με τον τρόπο αυτό η ποιητική γλώσσα διαγράφει ένα τόξο, του οποίου η μία άκρη βρίσκεται στον Όμηρο, η μέση του στο Βυζάντιο και η άλλη άκρη του στο νεοελληνικό παρόν. Τα κείμενά του αποτελούν ένα πλέγμα αναζωογονημένων λέξεων με ένθεση του παλιού υλικού πάνω στο σώμα της σύγχρονης ποίησης. Οι άγνωστες ή σπάνιες λέξεις που χρησιμοποιεί συχνά αντιπροσωπεύουν τη μαγεία και την πρόκληση του άγνωστου και της αναζήτησης, υποδηλώνοντας έναν τρόπο μυστικής γνώσης=η γνώση έρχεται όταν ταυτίζονται οι λέξεις με τα πράγματα του κόσμου, που μπορεί να οδηγήσει στην αναδημιουργία του κόσμου και την αυτοσυνειδησία.

«Ένα μεταφορικό καλοκαίρι με περίμενε, ολόιδιο, αιώνιο, με τα τριξίματα του ξύλου, τις μυρωδιές των άγριων χόρτων, τα σύκα του Αρχίλοχου και το φεγγάρι της Σαπφώς. Ταξίδευα σα να περπατούσα σ’ ένα διάφανο βυθό· το σώμα μου έφεγγε καθώς το διαπερνούσανε πράσινα και γαλάζια ρεύματα· χάιδευα τις αμίλητες πέτρινες γυναικείες μορφές και στους αντικατοπτρισμούς άκουγα, χιλιάδες, των βλεμμάτων τα κελαηδίσματα· μια ατέλευτη σειρά πρόγονοι, αγριωποί, βασανισμένοι, περήφανοι, κινούσαν τον κάθε μου μυώνα. Ω ναι, δεν είναι μικρό πράγμα να ‘χεις τους αιώνες με το μέρος σου, έλεγα ολοένα και προχωρούσα.»
Οδ. Ελύτης, “Ανοιχτά χαρτιά”, ιστ’.

Λένη Ζάχαρη

Η Λένη Ζάχαρη γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Πειραιά. Σπούδασε Θεολογία και Ιστορία στο ΕΚΠΑ. Έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή "Να με λες Ελένη", από τις εκδόσεις Λέμβος. Αρθρογραφεί στο Περί ου.

Αφήστε μια απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.