Ποιος είναι ο Φάνης Κρέμος; Κατ’ αρχήν, είναι ένας λογοτεχνικός ήρωας, εγκληματολόγος το επάγγελμα, δημιούργημα του εγκληματολόγου Γιάννη Πανούσης, ο οποίος έχει εκδώσει πλείστα βιβλία σχετικά με την επιστήμη του, την εγκληματολογία. Στην ουσία, είναι το alteregoτου Γιάννη Πανούση, αφού τα λόγια του, οι θεωρίες του και οι απόψεις του απηχούν τις δικές του. Στη συλλογή Αστυνομικά αινίγματα υπάρχουν είκοσι γρίφοι που καλούν τον αναγνώστη να τους λύσει, είτε μόνος του, όπως συμβαίνει στα αστυνομικά διηγήματα, είτε με τη βοήθεια του ήρωα. Για να συμβεί αυτό, χρειάζεται η εξοικείωση με την εγκληματολογική προσέγγιση του συγγραφέα που επικεντρώνεται περισσότερο στον κάθε γρίφο-έγκλημα και λιγότερο στους χαρακτήρες των προσώπων που εμπλέκονται σε αυτόν.
Τα περισσότερα διηγήματα-αινίγματα έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και περιοδικά, ενώ πέντε από αυτά δημοσιεύονται για πρώτη φορά. Στον πρόλογο του βιβλίου ο συγγραφέας θέτει ορισμένα ερωτήματα, το πρώτο από αυτά:
«..πρέπει ο εγκληματολόγος να διαβάζει αστυνομικά μυθιστορήματα∙ πρέπει ο συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας να γνωρίζει βασικές αρχές της Εγκληματολογίας;»
Στον ίδιο πρόλογο μας ενημερώνει πως τα κείμενά του δεν είναι αμιγώς αστυνομικά, πως στην ουσία μέσα από την πλοκή μυστηρίου αναδύονται οι απόψεις του για τον κόσμο, τη φύση, τον άνθρωπο, την Ιστορία, την πολιτική.
Επίσης, με ανάλαφρο ύφος μας πληροφορεί πως ο ήρωάς του είναι κανονικός άνθρωπος, δεν πίνει υπερβολικά, δεν καπνίζει αρειμανίως, δεν είναι διαζευγμένος, δεν χρησιμοποιεί βία, δεν είναι διεφθαρμένος, δεν σχετίζεται με άτομα του υποκόσμου. Αγαπάει την οικογένειά του τον σκύλο του, το καλό φαί ,αι τον μεσημεριανό ύπνο.
Το δεύτερο διήγημα-αίνιγμα της συλλογής, το «Σε ποιον ανήκει το παρελθόν;» έχει ως ηρώα τον θρυλικό αστυνόμο Μπέκα, το δημιούργημα του Γιάννη Μαρή, του κορυφαίου Έλληνα συγγραφέα αστυνομικών ιστοριών. Ο Μπέκας αναλαμβάνει να εξιχνιάσει τη δολοφονία μιας πόρνης που βρέθηκε μαχαιρωμένη, ωστόσο εμφανίζεται κι ο Φάνης Κρέμος, ο οποίος βοηθάει τις έρευνες. Στο διήγημα «Γκιουμουλτζίνα» ο Κρέμος προσπαθεί να επιλύσει μερικά εγκλήματα- αινίγματα που γίνονται στην Κομοτηνή, μια πόλη της Θράκης, βασανισμένη από τους ξένους κατακτητές, Βούλγαρους, Τούρκους και Γερμανούς. Πρώτο θύμα ενός δολοφόνου έπεσε ένας άγνωστος άντρας με ένα σημείωμα στα ρούχα του: «ξένος». Ακολουθούν κι άλλοι νεκροί.
Ο αστυνόμος Μπέκας και ο εγκληματολόγος Φάνης Κρέμος εμφανίζονται και στο διήγημα «Μπαμπούσκες», όπου αναλαμβάνουν την εξιχνίαση της δολοφονία ενός άντρα σε έναν κινηματογράφο που παίζει τολμηρές ταινίες. Ακολουθούν κι άλλες δολοφονίες, ενώ οι ύποπτοι πληθύνονται.
Στο διήγημα «Ποιος σκοτώνει ποιον» ένα έγκλημα διαπράττεται κοντά σε μια καντίνα στον Άγιο Μελέτιο, μια γυναίκα ελευθερίων ηθών, που λένε, δολοφονείται. Στην υπόθεση είναι αναμεμιγμένοι νταβατζήδες, κοινές γυναίκες και διακινητές ναρκωτικών. Ο Κρέμος αποφαίνεται πως πρόκειται για έγκλημα ερωτικού πάθους, κάτι συνηθισμένο σε κάθε εποχή.
Ο Γιάννης Πανούσης (Αθήνα, 1949), πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής στη Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο της Θράκης, του οποίου υπήρξε και πρύτανις, συγγραφέας είκοσι βιβλίων για τις εγκληματολογικές επιστήμες, πρώην βουλευτής Αθηνών και πρώην αναπληρωτής υπουργός Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, καλλιεργεί την αστυνομική-εγκληματολογική λογοτεχνία, είναι αρθρογράφος σε εφημερίδες, αλλά και ποιητής. Εμείς που διαβάζουμε τα γραπτά και τα βιβλία του περιμένουμε στο μέλλον να μας δώσει κάτι διαφορετικό: ένα μυθιστόρημα. Έτσι, για να ολοκληρωθεί η λογοτεχνική του εικόνα κι ας γράφει στον πρόλογό του ότι δεν είναι αστυνομικός λογοτέχνης, ούτε καν λογοτέχνης, παρά μόνο ένας γραφιάς.
