[…]

Να συνηθίζεις στην ιδέα ότι ο θάνατος δεν είναι τίποτε για μας, επειδή κάθε καλό και κακό βρίσκονται στην αίσθηση, ενώ ο θάνατος είναι η εξαφάνιση της αίσθησης· εξ αυτού η σωστή γνώση ότι ο θάνατος δεν είναι τίποτε για μας κάνει δυνατή την απόλαυση της θνητής ζωής, καθόσον δεν μας φορτώνει με άπειρο χρόνο, αλλά αφαιρεί τον πόθο τής αθανασίας. Γιατί τίποτε δεν είναι τρομερό στη ζωή για εκείνον που έχει κατανοήσει αληθινά ότι δεν υπάρχει τίποτε το φοβερό σ’ αυτόν που δεν βρίσκεται στη ζωή. Ώστε είναι ανέμυαλος αυτός που λέει ότι φοβάται τον θάνατο, όχι επειδή θα τον πικράνει όταν βρεθεί μπροστά του, αλλά γιατί τον πικραίνει επειδή πρόκειται να έρθει. Γιατί αυτό που είναι μπροστά μας δεν ενοχλεί, πικραίνει αυτό που ανώφελα περιμένουμε. Το πιο φοβερό λοιπόν από τα κακά, ο θάνατος, δεν είναι τίποτε για μας, επειδή, όταν μεν εμείς υπάρχουμε, ο θάνατος δεν υπάρχει· όταν δε ο θάνατος υπάρχει, τότε εμείς δεν υπάρχουμε. Ούτε λοιπόν με τους ζωντανούς έχει σχέση ο θάνατος ούτε με τους πεθαμένους, επειδή για τους πρώτους μεν δεν υπάρχει, ενώ οι δεύτεροι δεν υπάρχουν πια. Ωστόσο οι κοινοί άνθρωποι τον θάνατο άλλοτε μεν τον αποφεύγουν ως το μεγαλύτερο κακό και άλλοτε τον επιζητούν ως ξεκούραση από τα δεινά τής ζωής. Αλλά ο σοφός ούτε παραιτείται από τη ζωή ούτε φοβάται να μη ζει· γιατί ούτε δυσφορία δημιουργεί σ’ αυτόν η ζωή ούτε θεωρεί πως είναι κακό το να μη ζει. Όπως ακριβώς συμβαίνει με την τροφή που δεν προτιμά σε καμία περίπτωση την περισσότερη, αλλά την πιο απολαυστική, το ίδιο συμβαίνει και με τον χρόνο, δηλαδή δεν απολαμβάνει τον μακρύτερο αλλά τον πιο ευχάριστο. Εκείνος που συνιστά στον νέο να ’χει καλή ζωή, στον δε γέροντα καλό θάνατο είναι ανόητος, όχι μόνο επειδή η ζωή είναι επιθυμητή, αλλά και γιατί η φροντίδα είναι ίδια και για να ζήσει κανείς καλά και για να πεθάνει καλά. Πολύ χειρότερο είναι αυτό που λέει κάποιος ότι καλό θα ήταν να μην είχα γεννηθεί

κι αφού γεννήθηκα να περάσω ΄οσο πιο γρήγορα τις πύλες τού ΄Αδη. 

Καθώς, αν είναι η πεποίθησή του αυτό που λέει, πώς και δεν φεύγει από τη ζωή; Εφόσον του είναι εύκολο να το κάνει αυτό, αν βέβαια το έχει απολύτως σοβαρά σκεφτεί. Αν όμως κοροϊδεύει, είναι ένας ανόητος γι’ αυτούς που δεν τον αποδέχονται. […]

1)Για τον Επίκουρο βλ. το άρθρο μας: https://www.periou.gr/%ce%b5%cf%80%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%85%cf%81%ce%bf%cf%85-%cf%83%cf%87-1-%ce%b1%cf%80%ce%bf%cf%83%cf%80%ce%ac%cf%83%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b1-%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%ac%cf%86%cf%81%ce%b1%cf%83%ce%b7/

2)Από τις επιστολές τού Επίκουρου σώθηκαν τρεις, τις οποίες συμπεριέλαβε ο Διογένης ο Λαέρτιος στο δέκατο βιβλίο τού έργου του με τους βίους των αρχαίων φιλοσόφων (Φιλοσόφων βίων καὶ δογμάτων συναγωγή). Η του παρόντος άρθρου επιστολή που απευθύνει ο φιλόσοφος στον Μενοικέα εμπεριέχει τις αντιλήψεις του περί ηθικής, το δε χωρίο που παραθέτουμε αφορά στον θάνατο.