Με τη συνδρομή γλάρων στίχων
Έχω πολλά φτερά κρυμμένα
Στην πλάτη μου, αλλά σπάνια τα βγάζω.
Προτιμώ να πετώ μέσα μου (σελ29)
Άνοιξε, ευτυχώς, αυτά τα «φτερά» για άλλη μια φορά η Κούλα Αδαλόγλου. Σ΄ έναν καλαίσθητο τόμο των εκδόσεων Μελάνι φιλοξενείται η τελευταία ποιητική της συλλογή, δώρο στους/στις αναγνώστες/τριες.
Συναντούμε και πάλι την Πηνελόπη, πιο ώριμη, να «την παιδεύει πάντα κάποια απομάκρυνση», τον Οδυσσέα που «διοργάνωνε με προθυμία ταξίδια αγάπης» αλλά «βέβαια ξέρει/πόσο ο δρόμος της επιστροφής είναι απόκρημνος»(σελ.12). Παρών-απών και ο Τηλέμαχος. Και ενώ πριν σχεδόν μια δεκαετία η Πηνελόπη- ποιητικό υποκείμενο πεισμωμένη δήλωνε στον Οδυσσέα: «κι αν ξαναφύγεις, θα έχω κερδίσει το μεσοδιάστημα»[1], τώρα, συγκαιρινή μας μάνα ενός Τηλέμαχου του brain drain κι αυτή, πάντα «με ραγισμένη φωνή»,[2] διαπιστώνει πως «ξεθηλυκώθηκε ο νόστος» (σελ.20), πόσο περισσότερο από την πρώτη αποδημία πονούν οι σύντομοι νόστοι και οι επακόλουθοι αποχωρισμοί, και μάλιστα στον δίσεκτο καιρό της πανδημίας, όταν «τα αντισηπτικά απέτυχαν να απολυμάνουν/την επιφάνεια της μνήμης»(σελ.42).
Μαζί με το ποιητικό υποκείμενο αναγνωρίζουμε και οι αναγνώστες/τριες τον εαυτό μας στη νέα κατάσταση σε «τσίγκινη προσαρμογή», που «γυαλίζει λίγο στο φως/ μα στο σκοτάδι κόβει και πονά»(σελ.35), στις οφθαλμαπάτες που δημιουργούνται στο θολωμένο από τη νοσταλγία βλέμμα ( «ΣΑΝ ΜΙΑ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ», σελ.15), στις απόπειρες φυγής που ακυρώνει η προχωρημένη ωριμότητα: «δεν γυρεύω πλέον τη φυγή/ είναι καιρός να αναμετρηθώ με το δικό μου βάθος»(σελ.46).
Σε ένα διαρκές πήγαιν΄ έλα η ζωή-όλων μας- από το εδώ στο εκεί και πίσω, από τον γενέθλιο τόπο στην ξενιτιά, από το τώρα στο τότε, από την ζέουσα πραγματικότητα στο όνειρο, στις αναμνήσεις, «Παλινδρομήσεις, τρόπον τινά» (σελ.23). Ποια, τελικά, και πού είναι η Ιθάκη;
«όλοι γίναμε Οδυσσείς,
Όχι Κανένας ούτε Ούτις,
Οδυσσείς με ταυτότητα.
Και δεν υπάρχει πια Ιθάκη.
Η λέξη σε αμφίθυμη πολυσημία.
Εναέριες διαδρομές σε ανακύκλωση.
Λάμνουμε ανάλογα με τον εκάστοτε προορισμό.»(σελ.20).
Mε βαθύ αναστεναγμό, τον νιώθουμε, η διαπίστωση. Μόνο η παρουσία του μικρού παιδιού και η Ποίηση παρηγορούν, γίνονται πηγή αισιοδοξίας.
ΕΚΒΑΛΛΩ
Πώς διαστέλλονται έξαφνα οι άνθρωποι!
Ξεβραζουν σακιά με αράχνες γουστερίτσες και μικρά φίδια.
Όμως εγώ εκβάλλω σε μέρη που χάιδεψες με ένα χαμόγελο.
Που τα μοσχοβόλησε η κούρασή σου.
Μυρίζω το νάζι το νεύρο την άρνησή σου
Γεύομαι τις ζωγραφιές το παιχνίδι με τις γάτες.
Έτσι, εμφανίζεται πάλι το παιδί με τα φτερωτά πέδιλα
Μου δανείζει λίγη πτήση
Και γλιτώνω τη σύγκρουση με την ιλλιγιώδη πεζότητα (σελ.33)
Και σε αυτήν τη συλλογή απολαμβάνουμε το προσωπικό ποιητικό στίγμα της Κούλας Αδαλόγλου: γραφή απλή, ανεπιτήδευτη, «ήσυχη», χωρίς λιγωτικά λυρικά ξεσπάσματα, κι ας είναι τόσο έντονα τα συναισθήματα, με ένα διακριτικό χιούμορ να τα διασκεδάζει. Λέξεις καθημερινές, τρέχουσες, σε απρόσμενους, γοητευτικούς συνδυασμούς.
[Η Πηνελόπη] «Σαν νύχτωνε ανέβαινε στην ξύλινη αποβάθρα της/και καλούσε γλάρους στίχους να τη συνδράμουν»(σελ.12).
Απόδοση οφειλής, σεμνή υπόκλιση της ποιήτριας στη λαϊκή μας παράδοση οι στίχοι και τα μοτίβα από το δημοτικό τραγούδι, ο παροιμιώδης λαϊκός λόγος:
«εσύ που ξέρεις τα πολλά, του λέω,
πες μου σε ποιο επεισόδιο ισιάζει η πλάτη μου,
όταν αποφύγεις την αδέσποτη σφαίρα που σε κυνηγάει
αποκρίνεται»(σελ.27)
Διαβάζουμε στίχους με ρεαλιστική γραφή, σαν να πατούμε σε στέρεο έδαφος, και στη συνέχεια στίχοι υπερρεαλιστικοί και γι΄ αυτό πολύ δραστικοί, μας απογειώνουν στη σφαίρα του στοχασμού για τα ανθρώπινα και για το θαύμα του ποιητικού λόγου.
ΤΟΤΕ ΣΠΑΕΙ ΤΟΝ ΦΕΓΓΙΤΗ ΕΝΑΣ ΣΤΙΧΟΣ
Παγωμένη η εικόνα
Μόνο τα μάτια σου τρυπούν την οθόνη
Άφωνη εγώ γδαρμένο λαρύγγι από οιμωγές
Στους δρόμους πίσσα ρευστή
Κολλούν τα παπούτσια
Μένουμε σε υποχρεωτική ακινησία
Παράδοξες φιγούρες χορευτικές
Αλλόκοτες γυμναστικές ασκήσεις.
Κι αν τύχει πίκρα γή χαρά
Ποιος πάει να μου τη φέρει
Τότε σπάζει τον φεγγίτη ένας στίχος
Στάζει λέξεις καυτές
Θραύουν το κακό
Ξεκινάει ένα ήσυχο ποτάμι αίμα
Γονατίζω βουτώ ολόσωμη.
Μην ξεχάσεις τη φτέρνα, μου φωνάζει το πουλί.
Μην επιχειρήσεις αυτό το ταξίδι
Αν είσαι τρωτή (σε.43)
Δανάη Τσουλιά-Χασακή
