Στις ρωγμές της σιωπής
Η Βία και Φόμο της Ραφαέλας Χαμπίπη είναι μια συλλογή που αρνείται τις εύκολες ανακουφίσεις. Δεν μιλά απλώς για τη βία και τον φόβο· τους ενσαρκώνει, τους αφήνει να διατρέξουν το σώμα του κειμένου και να το θρυμματίσουν σε μικρά κομμάτια. Η γραφή της δεν είναι μια λογοτεχνική απόπειρα να εξωραΐσει την εμπειρία του τραύματος, αλλά μια χειρονομία ωμότητας: σύντομες, πυκνές εικόνες, λέξεις που μοιάζουν να φέρουν το βάρος μιας σιωπής πιο απειλητικής από τον ίδιο τον λόγο.
Η συλλογή δεν ακολουθεί γραμμικότητα· θυμίζει θραύσματα ημερολογίου ή αποσπασματικές πρόζες, όπου ο χρόνος καταρρέει και η μνήμη γίνεται ένα πεδίο ασταθές. Οι μορφές και οι φωνές που αναδύονται δεν αναζητούν εξιλέωση αλλά καταγράφουν την αγωνία του να ανήκεις, τον τρόμο της απώλειας, την αδυναμία να εκφράσεις όσα παραμένουν πνιγηρά. Σε κάθε σελίδα, η ατμόσφαιρα της βίας λειτουργεί όχι μόνο ως κοινωνικό σχόλιο αλλά και ως υπαρξιακή συνθήκη· δεν είναι κάτι που «συμβαίνει» εκεί έξω, είναι κάτι που διαπερνά την ίδια την εμπειρία του εαυτού.
Αυτό που ξεχωρίζει είναι η πειθαρχία στη γλώσσα: η Χαμπίπη δεν καταφεύγει σε λεκτικές εξάρσεις, αποφεύγει τον εντυπωσιασμό. Επιλέγει την αφαίρεση, την παύση, το άδειο διάστημα. Ο αναγνώστης καλείται να συμπληρώσει τα κενά, να κουβαλήσει μαζί του τις σιωπές του βιβλίου. Το αποτέλεσμα είναι μια αίσθηση εγκλωβισμού, που σε στιγμές μοιάζει σχεδόν σωματική.
Βεβαίως, η ίδια ένταση που κρατά τη συλλογή ζωντανή κρύβει και έναν κίνδυνο: η εμμονή σε συγκεκριμένα μοτίβα μπορεί να δημιουργήσει επαναλήψεις, μια αίσθηση στασιμότητας. Το βιβλίο δεν προσφέρει έξοδο ούτε υπόσχεται λύτρωση· για κάποιους αναγνώστες αυτό μπορεί να μοιάζει με αδυναμία, για άλλους είναι η ακριβής απεικόνιση του πώς λειτουργεί το τραύμα.
Η Βία και Φόμο δεν είναι ποίηση που σε χαϊδεύει· είναι ποίηση που σε γρατζουνά, που σε κοιτάει κατάματα και σε αφήνει μελανιασμένο. Για μια πρώτη συλλογή, δείχνει μια φωνή τολμηρή, συνειδητή, μια φωνή που γνωρίζει πως το σκοτάδι δεν χρειάζεται να κρυφτεί — χρειάζεται να ειπωθεί. Και αυτή η ειπωμένη σιωπή είναι ίσως η πιο ουσιαστική μορφή αλήθειας.
