Πρώτο ταξίδι του Θεάτρου Τέχνης, χωρίς τον Κουν στο εξωτερικό, γίνεται 9 χρόνια μετά το ’79, δηλαδή το ’88, στην Πόλη. Ο Κουν έφυγε το ’87 σε ηλικία 79 ετών (να που οι αριθμοί 7, 8, 9 κάνουν λογοπαίγνια).
Ο Κουν γεννήθηκε στην Προύσα, αλλά πατρίδα του είναι η Πόλη. Από την Προύσα δε θυμάται τίποτα. Στην Πόλη ήρθε πολύ μικρός και στην Πόλη έζησε τα παιδικά του χρόνια και πήγε σχολείο.
Η πρώτη λοιπόν έξοδος του Θεάτρου Τέχνης στο εξωτερικό, μετά την έξοδο του Κουν από τη ζωή, είναι στην πατρίδα των παιδικών του χρόνων, με μια παράσταση που σκηνοθέτησε το 1965 και συνεχίστηκε σε πολλές επαναλήψεις, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, μέχρι και το 2000.
Τώρα, από την χρονική απόσταση, μπορούμε να δούμε κι άλλες συμπτώσεις και αντιστίξεις, που φαίνονται σημαδιακές. Το έργο που πάει στην Πόλη, στο 16th INTERNATIONAL ISTANBUL FESTIVAL είναι οι «Πέρσες». Το θέατρο, που παίζουμε, είναι μέσα στο κάστρο Ρουμελί Χισάρ. To Ρουμελί Χισάρ (τουρκικά: Rumeli Hisar, δηλ. «Κάστρο της Ρούμελης», λέει η Βικιπαίδεια) χτίστηκε μεταξύ του 1451 και του 1452 από τον σουλτάνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή και διαδραμάτισε σημαντικό ιστορικό ρόλο, στην κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης, το επόμενο έτος. Μαζί με το παλαιότερης κατασκευής (1393-1394) Αναντολού Χισάρ, χρησιμοποιήθηκε για τον έλεγχο του περάσματος ανάμεσα στη Μαύρη Θάλασσα και τη Θάλασσα του Μαρμαρά. Το κάστρο βρίσκεται στο στενότερο σημείο του Βοσπόρου, επί της ευρωπαϊκής πλευράς της Κωνσταντινούπολης και ειδικότερα στην περιοχή Σαριγιέρ, κάτω από την περιοχή του παλαιού «Κολεγίου Ρόμπερτ» (σήμερα Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου). Σ’ αυτό το Κολέγιο Ρόμπερτ, τη “Ροβέρτειο Σχολή”, ο Κουν σπούδασε εσώκλειστος, πριν έρθει στην Ελλάδα.
Παίζουμε λοιπόν τους «Πέρσες», που θρηνούν την ήττα του Ξέρξη, στο κάστρο που έχτισε ο Μωάμεθ, για να πάρει την Πόλη.
Παίζουμε τους «Πέρσες» ακριβώς πάνω από τη θάλασσα, την οποία διέταξε ο Ξέρξης να μαστιγώσουν και να αλυσοδέσουν, επειδή δεν υπάκουσε στις διαταγές του.
Το «θέατρο» στο οποίο παίζουμε, είναι μια διαμόρφωση στο επικλινές εσωτερικό του κάστρου, με “ορχήστρα” το πάτωμα ενός γκρεμισμένου τζαμιού και ένα ημικυκλικό χτισμένο κοίλο για τους θεατές.
Μαζεύτηκαν πολλές συμπτώσεις: το γκρεμισμένο τζαμί, η καταστροφή του Περσικού στρατού, το κάστρο της πολιορκίας της Πόλης, το πέρασμα από την Ανατολή στη Δύση, η γειτονιά της Ροβερτείου Σχολής… και οι πυγολαμπίδες.
Λίγο πιο πέρα από το θέατρο μάς είχαν φτιάξει ένα καμαρίνι, μια μεγάλη στρατιωτική σκηνή. Στο χωμάτινο δρομάκι, από τα «παρασκήνια» στη σκηνή, μέσα στους θάμνους και την υγρασία, πετούσαν -μόλις νύχτωνε- πυγολαμπίδες.
Η οργάνωση του φεστιβάλ άψογη, μεταφραστές μας δυο νέα παιδιά, ένα κορίτσι και ένα αγόρι, από τη Ροβέρτειο Σχολή, φοιτητές στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. Την επόμενη χρονιά το κορίτσι, η Άννα, ήρθε στην Αθήνα και από τότε εργάζεται στο Θέατρο Τέχνης. Της είχε πει ο Λαζάνης «όταν έρθεις στην Αθήνα, έλα να μας δεις».
Το έντυπο πρόγραμμα των εκδηλώσεων του φεστιβάλ είναι φτωχικό, χωρίς φωτογραφίες, μικρού σχήματος. Πού οι τόμοι της Φλωρεντίας και του Αμβούργου του 1979!!!
Όμως οι εκδηλώσεις πολλές και σημαντικές!!! Μετράμε στο πρόγραμμα 67 εκδηλώσεις. ORCHESTRAL CONCERTS, CHAMBER MUSIC, RECITALS, VOCAL MUSIC, JAZZ/TANGO/FOLK, OPERA, BALLET AND DANCE, THEATRE, TRADITIONAL ARTS, SYMPOSIUM.
Μερικά μουσικά ονόματα, στην κατηγορία JAZZ/TANGO/FOLK είναι αξιοσημείωτα: MILES DAVIS, DIZZY GILLESPIE, JOAN BAEZ, AL DI MEOLA, ASTOR PIAZZOLLA, JAN GARBAREK, PACO DE LUCIA, KEITH JARREIT.
Αυτά.
Όπως σε όλες τις περιοδείες στο εξωτερικό, έχουμε το βράδυ τις παραστάσεις των «Περσών» στο Ρουμελί Χισάρ και τα πρωινά περιπλάνηση στα αξιοθέατα της Πόλης…
Σε αντίθεση με τη Φλωρεντία, που τρέχαμε να προλάβουμε να δούμε όλα τα τουριστικά και καλλιτεχνικά μαστ, στην Πόλη είδα μόνο την Αγιά Σοφιά, όπου γύριζε ταινία ένα κινηματογραφικό συνεργείο, και κάποιες φτωχικές γειτονιές. Είπα, ότι πρέπει να ξαναπάω κι έτσι δεν είδα τουριστικά αξιοθέατα, δεν πέρασα στην ασιατική πλευρά, αλλά περιπλανήθηκα στα σοκάκια της Πόλης.
Η αίσθηση, που αποκόμισα, ήταν ότι αυτή η πολιτεία είναι χιλιάδων χρονών…
Δεν ξαναπήγα…
Τα στοιχεία, που αναγράφονται στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ:
YUNAN SANAT TiYATROSU
GREEK ART THEATRE
20, 21.6.1988, Rumelihisarı Müzesi, 21.30
Rumeli Fortress, 9.30 pm
PERSLER / PERSIANS
(Yunanca/Greek)
Yazan / Written by : Aiskhylos/Aeschylus
Yöneten / Directed by : Karolos KOUN
Çeviren / Translated by : Pannos MOULLAS
Dekor-Kostüm / Setting-Costumes by : Yannis TSAROUCHIS
Müzik / Music by : Yannis CHRISTOU
Koro Eğitmenil / Chorus Trained by: Maria Kynigou FLAMBOURA
Koordinasyon / Coordination by: Giorgos LAZANIS – Mimis KOUYOUMTZIS
Işık / Lighting by : Mimis KOUYOUMTZIS – Costis KAPELONIS
Fiyatlar / Prices: 15.000, 10.000, 7.000 TL
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Βλέπω στους χάρτες της Google, ότι το θέατρο στο Ρουμελί Χισάρ είναι ακόμη εκεί. Ο γύρω χώρος έχει μια ανανεωμένη διαμόρφωση. Δηλαδή μπορεί και να λειτουργεί…
[Στις φωτογραφίες από το αρχείο μου, όψεις των «Περσών» στο Ρουμελί Χισάρ και της Πόλης του 1988 και στο τέλος μια τωρινή άποψη του Ρουμελί Χισάρ, όπου φαίνεται ακόμη το θέατρο, όπου παίξαμε τότε.]
