Η Ευγενία Φακίνου είναι από τις αγαπημένες συγγραφείς της ελληνικής λογοτεχνίας. Μεγαλώσαμε με τα βιβλία της, μας συντρόφευσε στα εφηβικά μας χρόνια και στην ενηλικίωσή μας με πολλά σπουδαία λογοτεχνικά βιβλία. Τα βιβλία της επανεκδίδονται γιατί έχουν τη ζωντάνια, την αμεσότητα, τη δύναμη, γι’ αυτό έχουν περάσει στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων. Πιθανόν οι εκδόσεις έχουν στοιχεία ότι υπάρχει ένα νέο κοινό, που δεν είχε διαβάσει το βιβλίο την εποχή που εκδόθηκε και το αναζητούν. Το Έρως-θέρος-πόλεμος, επανεκδόθηκε για τρίτη φορά το 2024-οι προηγούμενες εκδόσεις του για την ιστορία έγιναν το 2003 και το 2010. Είχα διαβάσει την έκδοση του 2003 γιατί μόλις είχα επιστρέψει από τη Σύμη και είχα πρόσφατη όλη την πορεία της στο νησί. Είναι ένα μυθιστόρημα που γράφτηκε βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, ημερολόγια και μαρτυρίες, αφού η συγγραφέας εκτός της προσωπικής μνήμης, έψαξε πηγές σε οικογενειακά ντοκουμέντα, σημειώσεις φίλων, χάρτες, φωτογραφίες και ιστορικά στοιχεία αλιευμένα από εγκυκλοπαίδειες, αρχεία εφημερίδων. Οι τόποι και οι χρόνοι είναι η Σύμη του 1919, η Αλεξάνδρεια του 1938, η Αθήνα του 1945. Στο μυθιστόρημα ξετυλίγει τη μνήμη της αποτυπώνοντας τη διαδρομή της Μαρίας, της σοβαρής νοσοκόμας που οι εκδόσεις Καστανιώτη σχεδίασαν το εξώφυλλο με τη μορφή της. Η Μαρία είναι η μητέρα της συγγραφέως, που δεν φαίνεται στις σελίδες του μυθιστορήματος. Όμως, όσοι γνωρίζουν το βιογραφικό της, το καταλαβαίνουν. Ότι έγραψε για τη ζωή και τη δράση της μητέρας της, πιστεύω πως είναι ένας από τους λόγους που τόσο πολύ αγαπήθηκε από το αναγνωστικό κοινό. Πόσο δύσκολο ήταν για τη συγγραφέα να γράψει τη ζωή της; Πόσο φορτισμένη θα ένιωθε όταν έγραφε την ιστορία της Μαρίας, κόρης ενός βοσκού που διεκδίκησε να μάθει γράμματα, που χειραφετήθηκε από νωρίς ακολουθώντας τη μοίρα πολλών κατοίκων των Δωδεκανήσων που ασφυκτιούσαν κάτω από την ιταλική κατοχή; Θα διαβάσουμε και θα θαυμάσουμε την εσωτερική δύναμη της ηρωίδας, που η ανάγκη την ατσάλωσε στα δώδεκα της χρόνια για να βγάλει πασαπόρτι και να αναζητήσει μια καλύτερη τύχη πλάι σε μια αιγυπτιώτισσα θεία που της έταξε να τη σπουδάσει και να την προικίσει. Έγινε, έστω και προσωρινά, γιατί η θεία ήθελε δουλάκι, οικιακή βοηθό και γκουβερνάντα. Όμως γλίτωσε αφού στάθηκε τυχερή στη ζωή της που γνώρισε μια φωτισμένη Γαλλίδα μαμή, που την προστάτευσε. Τη σπούδασε νοσοκόμα, της έδωσε όλες τις αξίες και τα ιδανικά, τις γνώσεις για να συνεχίσει τη ζωή της. Να αντέξει τον πόλεμο, να βιώσει την αγριότητα των χειρουργείων και των βομβαρδισμών της ερήμου, να ζήσει έναν ρομαντικό έρωτα στο πρόσωπο ενός Ιρλανδού που χάθηκε νωρίς. Και στη συνέχεια, με το που τελείωσε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Μαρία επιχείρησε μια νέα αρχή στην Αθήνα, ακολουθώντας έναν «εξ Ελλάδος» υπαξιωματικό του Ναυτικού.
Η Ευγενία Φακίνου προτίμησε και σ’ αυτό το βιβλίο να γράψει για αφανείς ήρωες εκτός βέβαια τον γιατρό Γρηγόρη Λαμπράκη. Όσο αφανείς είναι όμως οι ήρωες, οι αναγνώστες παίρνουν δύναμη από αυτούς. Παίρνουν δύναμη από αυτή τη γυναίκα που πέρασε διά πυρός και σιδήρου για να σταθεί στα πόδια της. Η συγγραφέας έκανε βουτιά στην ιστορία, μαζί της κι εμείς, αφού πληροφορηθήκαμε τόσα άγνωστα γεγονότα. Περνούν ιστορικά γεγονότα της νεότερης ιστορίας του τόπου, πιθανόν άγνωστα σε πολλούς νέους αναγνώστες, που θα το ρουφήξουν αχόρταγα. Ένα μυθιστόρημα γεμάτο περιπέτειες και ανατροπές των ανθρώπων που έζησαν, που πόνεσαν, που πολέμησαν αλλά στάθηκαν όρθιοι. Χωρίς στολίδια μα με απλότητα όπως καλά γνωρίζει η συγγραφέας, το καθιστά ένα λογοτεχνικό στολίδι που έχει γίνει πια διαχρονικό. Οι πολλαπλές εκδόσεις το αποδεικνύουν. Δεν γνωρίζω πόσες ακόμη εκδόσεις θα γίνουν. Μα η αλήθεια είναι ότι τα προσωπικά βιώματα των συγγραφέων βρίσκουν χιλιάδες καρδιές που θα τα’ αγγίξουν. Καλοτάξιδο να είναι και πάλι!
