You are currently viewing Κωστής Ζ. Καπελώνης: Παρατρεχάμενη τέχνη και Παρατρεχάμενοι της τέχνης.

Κωστής Ζ. Καπελώνης: Παρατρεχάμενη τέχνη και Παρατρεχάμενοι της τέχνης.

Κατά πώς το λεν τα λεξικά:

Παρατρεχάμενος είναι αυτός που δείχνει προθυμία στο να εξυπηρετεί έναν ισχυρό πολιτικό ή κοινωνικό ή οικονομικό παράγοντα τρέχοντας πίσω του και υπηρετώντας τον δουλικά, για να έχει την εύνοιά του.

Και κατά τον Τριανταφυλλίδη:

Παρατρεχάμενος (θηλ. Παρατρεχάμενη): αυτός που κινείται γύρω από ισχυρά πρόσωπα, που τα υπηρετεί ή τα κολακεύει για να αποκτήσει την εύνοιά τους.

Στην ιστορία υπάρχει πολλή τέχνη που «παρατρέχει».

Στην αρχαία Αθήνα το θέατρο είναι κομμάτι των εορτών του Διονύσου. Δηλαδή παρατρέχει τους ιερείς, με την συνέργεια των χορηγών.

Αργότερα πλείστοι όσοι άνθρωποι του θεάτρου παρατρέχουν ευγενείς ή βασιλιάδες και αργότερα την εκκλησία (αυτό πολύ λιγότερο, γιατί η εκκλησία βλέπει το θέατρο ανταγωνιστικά).

Πολλοί εξ αυτών έμειναν ως σημαντικοί στην ιστορία της τέχνης, άλλοι ξεχάστηκαν από την επόμενη γενιά τους κιόλας.

Μερικοί κατάφεραν να παραμείνουν λίγο περισσότερο στην Ιστορία ακριβώς επειδή τα είχαν καλά με αυτούς που έγραφαν την Ιστορία. Η πλειονότητα εξ αυτών, παρά την προσπάθεια αυτού του είδους γραψίματος της Ιστορίας, ευτυχώς ξεχάστηκαν. Μου έρχονται στο μυαλό οι ασφυκτικά γεμάτες αίθουσες που διέτρεχα τρέχοντας στο μουσείο του Λούβρου.

Το κριτήριο της επιβίωσης ενός καλλιτέχνη στη μνήμη είναι η επιβίωση στη μνήμη των καλλιτεχνών. Όσοι άξιζαν πραγματικά, έγιναν αντικείμενο μελέτης ή μίμησης από επόμενους καλλιτέχνες. Λέω από επόμενους καλλιτέχνες και όχι από μελλοντικούς μελετητές ή ιστορικούς, γιατί οι μελετητές και οι ιστορικοί, ως θεωρητικολογούντες, μελετούν και αυτούς που αξίζουν και αυτούς που δεν αξίζουν.

Όμως υπάρχει και το αντίστροφο φαινόμενο στα νεωτέρα χρόνια. Παρατρεχάμενη εξουσία. Επειδή η τέχνη έχει μια αίγλη, ένα γκλάμουρ, παρασύρει ισχυρούς να γίνουν παρατρεχάμενοί της. Όχι επειδή εκτιμούν τους καλλιτέχνες ή την τέχνη τους, αλλά γιατί είναι καλή παρέα για φωτογραφικά ενσταντανέ. Γιατί οι ισχυροί πάνε στις πρεμιέρες; Μα για να τους δουν. Γι’ αυτό και η θέση τους στην πλατεία είναι ανάλογη της κοινωνικής ή πολιτικής θέσης τους. Ο πρωθυπουργός πχ στο κέντρο της πρώτης σειράς, δίπλα στον πρόεδρο της δημοκρατίας και ούτω καθεξής. Στην επαρχία στο κέντρο της πρώτης σειράς είναι ο δήμαρχος, που καμιά φορά παρακολουθεί και το κινητό του. Και στο τέλος της παράστασης θα φωτογραφηθούν. Κι όλο αυτό με τη συνέργεια των δημοσιογράφων των καλλιτεχνικών στηλών ή καμία φορά και αρχισυντακτών ή διευθυντών εφημερίδων και ψηφιακών μέσων, για λόγους πολιτικής ή οικονομικής προβολής του διαφημιζόμενου προϊόντος. Προϊόν σε αυτές τις περιπτώσεις είναι όλοι όσοι βρίσκονται εντός του φωτογραφικού κάδρου. Και οι επί σκηνής και οι εντός της πλατείας.

Υπάρχει βέβαια και η κανονική κατάσταση. Δηλαδή οι καλλιτέχνες που δημιουργούν ορμώμενοι από εσωτερική ανάγκη έκφρασης, εκπληρώνοντας το κοινωνικό τους καθήκον με την παρουσίαση του καλλιτεχνικού τους έργου και οι προσερχόμενοι, για να παρακολουθήσουν, ήρθαν χωρίς τους φωτογράφους τους, για να απολαύσουν το καλλιτεχνικό έργο και τον καλλιτέχνη.

Μετά, χωρίς να το διατυμπανίζουν στις τηλεοράσεις, αναλαμβάνουν την υποστήριξη της τέχνης που εκτιμούν, λέγοντας ένα καλό λόγο (κι ο καλός τους λόγος μεταφράζεται συνήθως και σε οικονομική υποστήριξη) ή απ’ ευθείας παρέχοντας τα μέσα που θα βοηθήσουν τον καλλιτέχνη να εξακολουθήσει να δημιουργεί, χωρίς να εξαρτάται από τη μόδα της στιγμής. Δηλαδή, αυτό που κάνει η μόδα, να χρηματοδοτηθεί από το κοινό, για το οποίο γίνεται όλη αυτή η φασαρία.

Αυτούς θα τους λέγαμε ακόλουθους ή followers. Παρακολουθούν επειδή ενδιαφέρονται για την τέχνη, εκτιμούν τους καλλιτέχνες και ξέρουν ότι η τέχνη είναι χρήσιμη και για τους ίδιους, αλλά και για την κοινωνία, την οποία υπηρετούν. Και μπράβο τους.

Παραλλήλως υπάρχει και μια κατηγορία καλλιτεχνών που ακολουθούν άλλους καλλιτέχνες και συνεχίζουν ή εξελίσσουν το έργο τους ή απλώς διαλέγονται με το έργο αυτών που ακολουθούν, θετικά ή αρνητικά. Αυτή η κατηγορία ποσώς ενδιαφέρει το κοινό-αποδέκτη της τέχνης ως διαδικασία, όμως απολαμβάνει τα παράγωγα αυτής της τέχνης, που σύμφωνα με τους νόμους της εξέλιξης είναι ελαφρώς καλύτερη από την ακολουθούμενη.

Χρέος των καλλιτεχνών είναι να αποφασίσουν σε ποια ομάδα θέλουν να εντάσσονται και χρέος των ισχυρών πολιτικών ή κοινωνικών ή οικονομικών παραγόντων είναι να συμβάλλουν ανιδιοτελώς στον αγώνα των καλλιτεχνών, που καταθέτουν ψυχή και χρόνο στην υπηρεσία της τέχνης τους και του κοινωνικού συνόλου.

Μέχρι η κοινωνία να γίνει δίκαιη και ανθρώπινη και τότε, κατά πώς το θέλει ο Πλάτωνας στην Πολιτεία του, δεν θα έχει την ανάγκη ύπαρξης της Τέχνης.

Κωστής Καπελώνης

Κωστής Καπελώνης Ο Κωστής Καπελώνης γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1952. Σπούδασε Μαθηματικά στο Πανεπιστημίο Αθηνών και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Tέχνης Kαρόλου Kουν. Διετέλεσε Kαλλιτεχνικός Διευθυντής του ΔHΠEΘE Kρήτης, υπηρέτησε στο Kρατικό Θέατρο Bορείου Eλλάδος και το 2002 ίδρυσε τον θίασο “Θ όπως Θέατρο”. Από το 1994 έχει σκηνοθετήσει πάνω από 50 παραστάσεις – μεταξύ των οποίων Το Παραμύθι από Χαρτί που τιμήθηκε με το βραβείο δραματουργίας Κ. Κουν 2003. Έχει εκδώσει αρκετά βιβλία, έχει γράψει στίχους για τραγούδια και έχει ασχοληθεί με τον κινηματογράφο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Είναι διευθυντής της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης και εργάζεται ως ηθοποιός, σκηνοθέτης, σχεδιαστής φωτισμών κλπ.

Αφήστε μια απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.