You are currently viewing Λίζα Διονυσιάδου: Μερικές σκέψεις  για τον Σουπρεματισμό στην λογοτεχνία.   

Λίζα Διονυσιάδου: Μερικές σκέψεις  για τον Σουπρεματισμό στην λογοτεχνία.  

        

Αρχές του εικοστού αιώνα, εμφανίσθηκε στην Ρωσία ένα νέο κίνημα στην ζωγραφική, ο Σουπρεματισμός. Παράλληλα με τον Κονστρουκτιβισμό, λίγο μετά τον ιταλικό Φουτουρισμό. Βασικός εμπνευστής του Σουπρεματισμού υπήρξε ο Καζιμίρ Μαλέβιτς. Ο Μαλέβιτς έβλεπε τον Σουπρεματισμό (από το supremacy = ανωτερότητα), σαν μια σαφέστερη εκδοχή του κυβισμού. Έδωσε μάλιστα συγκεκριμένη εξελικτική διαβάθμιση : Κυβισμός-Φουτουρισμός- Σουπρεματισμός. Ένας άλλος σημαντικός εκπρόσωπος του Σουπρεματισμού ήταν ο Ιβάν Κλιούν. Στην ζωγραφική, ο Σουπρεματισμός απεικόνιζε την πραγματικότητα (νέος ρεαλισμός), με την βοήθεια της γεωμετρίας. Τρίγωνα, κύκλοι, τετράγωνα, ευθείες γραμμές, σε διάφορες συνθέσεις. Τα έντονα χρώματα των σχημάτων, σε συνδυασμό με τα διαφορετικά μεγέθη, γεννούν μια εσωτερική κίνηση που διαπερνάει την ισορροπία των ασύμμετρων συνθέσεων. O Μαλέβιτς ήταν πεπεισμένος ότι το καλό υπάρχει μέσα μας. Δεν χρειάζεται να το αναζητά κανείς στον εξωτερικό κόσμο. Ο ρεαλισμός του είναι μια φανταστική πραγματικότητα. Μια ουσία εσωτερική που μας οδηγεί σε κρυμμένα μονοπάτια. Ο Σουπρεματισμός βοηθάει στην συγκέντρωση του πνεύματος, έτσι, ώστε να ατενίσει τον εσωτερικό εαυτό του σε βάθος. Το μαύρο τετράγωνο του, είναι πρόσκληση για διαλογισμό,(παρά το γεγονός ότι προκάλεσε σοκ στους κριτικούς και το κοινό, όταν πρωτοεμφανίσθηκε).

  Παράλληλα, ο Μαλέβιτς, επηρεασμένος από τους ποιητές της ρωσικής πρωτοπορίας, θεωρούσε ότι στην τέχνη υπάρχουν πολύ λεπτοί δεσμοί ανάμεσα στις λέξεις, τα σημεία και τα αντικείμενα  και ότι την ομορφιά την βρίσκουμε στην ίδια την εικόνα, μέσω των νέων μέσων έκφρασης. Τις απλές, γεωμετρικές φόρμες. Μέσω αυτών των νέων εργαλείων, θεωρούσε ότι η τέχνη απελευθερώνεται. Καταργούνται τα όρια και έτσι μπορεί να φθάσει στο ανώτατο στάδιο της ανάπτυξής της. Σύμφωνα με την θεωρία του Σουπρεματισμού του Μαλέβιτς, η εικόνα του αντικειμένου ή του ανθρώπου δεν έχει νόημα να αναπαρίστανται όπως φαίνονται, επειδή η εξωτερική όψη δεν είναι τίποτε άλλο από ένα κέλυφος, μια μάσκα που κρύβει την ύπαρξη. Μόνο το αγνό αίσθημα έχει την δύναμη να προκαλέσει συγκίνηση. Αλλά μήπως αυτή η οπτική δεν είναι εκείνη που δίνει πραγματική πνοή στην λογοτεχνική αφήγηση; Εδώ, βρίσκεται  νομίζω η μεγάλη εφαρμογή του Σουπρεματισμού στην λογοτεχνία!

              Αυτή λοιπόν η κατεύθυνση στην τέχνη, βασίζεται σαν μέθοδος έκφρασης , στην συνθετική φόρμα. Πρόκειται για μια καθαρά αφηρημένη ζωγραφική, βασισμένη σε γεωμετρικές φόρμες. Μια, μη αντικειμενική ζωγραφική. Πολύ περισσότερο, στην λογοτεχνία, η μη αντικειμενική εξιστόρηση, οδηγεί τον αναγνώστη σε νέα άγνωστα σύμπαντα. Με νέες δυνατότητες, από την σελίδα του βιβλίου στον χώρο.

Μόνο που στην ζωγραφική οι έννοιες αυτές λίγο πολύ γίνονται κατανοητές εξ αρχής, μια και η εικόνα είναι απέναντί μας. Στην λογοτεχνία τα πράγματα είναι κάπως πιο σύνθετα. Εκεί, η εικόνα, φθάνει στον αναγνώστη, μετά από ψυχική διεργασία.

Στην προσπάθειά μου να αναφερθώ στην εφαρμογή του Σουπρεματισμού στην λογοτεχνία, στοχάζομαι έναν συνδυασμό πολύχρωμης σκέψης με γεωμετρικά σχήματα. Η πολύχρωμη σκέψη στην λογοτεχνία γίνεται νομίζω εύκολα κατανοητή στον αναγνώστη, εφ ’όσον η γραφή καταφέρνει να  τον οδηγήσει σε εικόνες με χρώματα που ξετυλίγονται μπροστά του. Τα γεωμετρικά σχήματα από την άλλη, τολμώ να σκεφθώ ότι έχουν καθοριστικό ρόλο σε μια « νέα ρεαλιστική» λογοτεχνία που έχει σαν οδηγό της την αρχιτεκτονική δομή.  Η μοναδικότητα της αλήθειας και της ομορφιάς γεννιέται μέσα από την εσωτερική οργάνωση της δομής. Όλα αυτά δεν είναι καινούργια! Συνέβησαν εδώ και πολλά χρόνια και έδωσαν λογοτεχνικά αριστουργήματα στις μετά τον Μαλέβιτς δεκαετίες και μέχρι σήμερα. Το γεγονός ότι ο ίδιος ο ιδρυτής του Σουπρεματισμού, ανακοίνωσε το 1919, το τέλος του κινήματος αυτού, οφείλεται κατά την άποψή μου στις αντιδράσεις που προκάλεσε στο Σοβιετικό κράτος και στον Σοσιαλιστικό ρεαλισμό που υιοθετήθηκε στην συνέχεια και όχι στην ουσία, που ποτέ δεν έπαψε να εκφράζεται με την υπεροχή του συναισθήματος. 

Αυτό είναι το σημαντικότερο και ίσως εντυπωσιακότερο όλων ! Το γεγονός ότι αυτό που θεωρήθηκε πρωτοποριακό τότε, εξακολουθεί να βαδίζει μπροστά και σήμερα.

Λίζα Διονυσιάδου

Η Λίζα Διονυσιάδου γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη και ζει στην Αθήνα και την Αίγινα. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στην Σοβιετική Μόσχα και εργάσθηκε σε Αθήνα και Πειραιά. Ασχολείται με την λογοτεχνική γραφή τα τελευταία είκοσι χρόνια. Έχει εκδώσει ποιήματα (ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ), μικρές ιστορίες (ΡΟΕΣ) και μυθιστορίες (ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ).

This Post Has One Comment

  1. Κυριάκος Παπαιωάννου

    Ευτυχώς που ρώτησα τον Θοδωρή τον Παπαιωάννου και μουπε για το εξώφυλλο του βιβλίου σου και την Ρωσική πρωτοπορία !!!!!

Αφήστε μια απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.