You are currently viewing ΧΡ. Δ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ: Όσα δεν μας είπε ο Παρμενίδης για τη γάτα

ΧΡ. Δ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ: Όσα δεν μας είπε ο Παρμενίδης για τη γάτα

Όσοι δεν γνωρίζουν τον Παρμενίδη, επιφανή φιλόσοφο της Ελεατικής Σχολής,  από τη μελέτη της φιλοσοφίας φαντάζομαι ότι οι περισσότεροι τον ξέρουν από τη «γατολογία» του. Εξηγούμαι, σοβαρά τώρα. Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους του αρχαίου κόσμου, κι όσο κι αν ο Αριστοτέλης πολεμούσε τις θεωρίες του, ο Πλάτων πολύ τις εκτιμούσε. Κι ο Σωκράτης έμαθε, για να λέμε την αλήθεια, πολλά πράγματα από τον Ελεάτη φιλόσοφο, τα οποία αποτέλεσαν και μια βάση της δικής του φιλοσοφίας ‒  μάλιστα, όταν ήταν νεαρός, γύρω στα 450 π.Χ. όλο μαζί του θα έκανε παρέα, αν, καταπώς λέγεται, ο Παρμενίδης πέρασε και έμεινε για πολύ καιρό στην Αθήνα.

Κι όπως όλοι οι φιλόσοφοι αναζητούν το «είναι» των όντων, έτσι  κι ο εξ Ελέας της Ιταλίας  καταγόμενος  φιλόσοφος , καθώς ήταν και λιγουλάκι δύσπιστος με όσα έβλεπε γύρω του, αφού τίποτε δεν ήταν σταθερό και μη μεταβαλλόμενο, αποφάσισε να βρει ο άνθρωπος και κάποιες σταθερές στη ζωή του, γιατί αλλιώς θα του ‘στριβε το μυαλό.  Κι αφού δεν έδινε και πολύ σημασία στις αισθήσεις  του, γιατί εδώ που τα λέμε τον εξαπατούσαν, καθώς  του έδιναν πληροφορίες  μόνο για τις διαρκείς μεταβολές των πραγμάτων, ωσάν άλλος προγενέστερος Καρτέσιος άρχισε να δίνει σημασία μόνο στις συλλήψεις του μυαλού του. Και κάποια στιγμή κατάλαβε ότι : «Εκείνο που σκεφτόμαστε είναι ένα και το αυτό μ’ εκείνο που υπάρχει». Αλλά τότε ανέκυψε άλλο πρόβλημα: Πώς μπορούμε να σκεφτούμε όλα αυτά που υπάρχουν και να τα χωρέσουμε στο μυαλό μας;;  Χαμός!! Όμως ο άνθρωπος δεν ήταν και τυχαίος, το έλυσε το πρόβλημα.

Μια μέρα εκεί που έπαιζε με τη γάτα του, άρχισε να σκέφτεται πόσα παιχνίδια του έκανε, πόσα παράξενα νιαουρίσματα  έβγαζε, πόσες διαφορετικές πόζες έπαιρνε, πόσο διαφορετική ήταν σαν κοριτσάκι, σαν μαμζέλ και σαν ώριμη κυρία, και του φάνηκε όχι μόνο για μια στιγμή, όπως γίνεται συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, αλλά για καιρό ότι δεν είναι η γάτα του κι ίσως, ακόμη περισσότερο, αναρωτήθηκε αν η γάτα του  είναι πράγματι  γάτα. Το κουδουνάκι που της είχε κρεμάσει με μια κορδέλα γύρω στο λαιμό της δεν ήταν αρκετό να την κάνει γάτα, κι άλλα ζωάκια άλλωστε φορούσαν κουδουνάκια, όπως τα κατσικάκια, ούτε βέβαια το όνομα που της είχε δώσει – Πίσση, αν θυμάμαι καλά, τη φώναζε- γιατί όνομα έχουν πάρα πολλά ζωάκια. Τελικά, πείστηκε ότι αυτό το ζωάκι που του νιαούριζε  ναι μεν είναι δικό του, αλλά δεν ήξερε αν είναι πραγματικό και κυρίως αν είναι γάτα. Τι είναι γάτα, αναρωτήθηκε. Σκέφτηκε τότε να τσεκάρει όλα τα ζωάκια που τα θεωρούσε γάτες  τι κοινό έχουν μεταξύ τους. Αναζήτησε δηλαδή, όπως θα λέγανε οι άνθρωποι από τα χρόνια του Αριστοτέλη κι εντεύθεν, την «έννοια» της γάτας. Αφού έκανε το τσεκάρισμα, αναφώνησε αρχιμηδικά: «Εύρηκα! Γάτα είναι ζώο,  θηλαστικό, τετράποδο, αιλουροειδές, οικόσιτο +μερικές  ακόμη χαρακτηριστικές ιδιότητες που έχει η γάτα». (To ίδιο δηλαδή θα έλεγε αργότερα ο μεγαλοφυής φιλόσοφος Α. Σοπενχάουερ: « Η γάτα στο παράθυρό μου δεν είναι η γάτα μου, αλλά το διαχρονικό Είδος της Γάτας» ). Λίγες  μόνο ανέφερε,  να το πούμε αυτό, χαρακτηριστικές ιδιότητες που έχουν οι ανά τον κόσμο γάτες,   οι οποίες, μόλις όμως τις θυμηθούμε, αρκούν για να σχηματίζουμε στο μυαλό μας , στο νου μας την «έν-νοια» της γάτας. Και , ενώ κατάλαβε τι είναι γάτα, η γάτα του, που άκουσε τι είχε αναφωνήσει, του είπε ότι «σύμφωνα μ’ αυτά που λες, δεν είμαι η πραγματική γάτα σου, είναι η άλλη . Εγώ απλά είμαι το αίσθημά σου!». Γκρίνιαζε και ζήλευε την άλλη που ο Παρμενίδης είχε στο μυαλό του. Είδε κι απόειδε, βαρέθηκε και σταμάτησε ν’ ακούει την  γκρίνια της.  Τελοσπάντων!  Ο φιλόσοφος τότε άρχισε να ψάχνει με τον  ίδιο τρόπο και για τα άλλα όντα π.χ. το δέντρο (που έχει ρίζες και κορμό), το τρίγωνο (που είναι το σχήμα το οποίο έχει τρεις γωνίες) κ.ο.κ , ακόμη και για ολόκληρο τον κόσμο, για το «είναι», που κατά τη γνώμη του είναι «πάγιο». Έτσι δημιουργήθηκε αυτό που οι φιλόσοφοι το λένε οντολογία. Η συμβολή της γάτας του στη γένεση αυτού του κλάδου της φιλοσοφίας ήταν τεράστια, όπως και τεράστια ήταν η συμβολή  της γάτας του Στρέντιγκερ στην εξέλιξη της κβαντικής μηχανικής. Το΄χουν αυτό οι γάτες, να κάνουν δηλαδή παρέα με φιλοσόφους, επιστήμονες, λογοτέχνες κ.ά. και να τους εμπνέουν στη λύση προβλημάτων.

Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στον Παρμενίδη και τη γάτα  του. Ε, λοιπόν , δεν μας τα είπε όλα ο φιλόσοφος .  Και απορώ  γιατί δεν βρήκε άλλες χαρακτηριστικές ιδιότητες της γάτας. Δεν την άκουσε π.χ. ποτέ να γουργουρίζει;  Δεν της χάιδεψε ποτέ την πλάτη της; Δεν την  έξυσε ποτέ κάτω από το πιγούνι της; Δεν την πήρε ποτέ στα γόνατά του; Δεν την παρακολούθησε σε στιγμές χαλάρωσής της δίπλα στο τζάκι ή τυλιγμένη σε κουβέρτες;  Σ’ όλες αυτές  και σε πολλές άλλες περιπτώσεις οι γάτες γουργουρίζουν συνέχεια, κι αυτό είναι οπωσδήποτε κορυφαία  χαρακτηριστική ιδιότητα. Κι αν ήξερε μάλιστα  ο φιλόσοφος  τις θεραπευτικές  ιδιότητες αυτού του γουργουρητού, σίγουρα κάτι θα μας είχε πει. Λένε ότι οι γάτες γουργουρίζουν περισσότερο κατά τον τοκετό ή όταν είναι τραυματισμένες. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι, όταν οι γάτες γουργουρίζουν, οι πληγές τους επουλώνονται πολύ πιο γρήγορα, γιατί η συχνότητα των 25Hz που χρησιμοποιούν  είναι ένας τύπος θεραπείας ενσωματωμένης στον οργανισμό. Η ίδια συχνότητα άλλωστε χρησιμοποιείται και σε ανθρώπους  για την επιτάχυνση της επούλωσης τραυμάτων και τη βελτίωση της οστικής πυκνότητας!

Κι όταν γουργουρίζουν στην αγκαλιά μας,  πέρα από το γεγονός ότι δείχνουν  μ’ αυτό τον τρόπο ότι είναι ευχαριστημένες από μας  και βελτιώνουν τη λειτουργία του οργανισμού τους, βελτιώνουν λόγω συχνότητας του γουργουρητού τους και τη δική μας υγεία.  Οι γιατροί επιβεβαιώνουν ότι ρυθμίζεται η αρτηριακή πίεση και ομαλοποιείται η λειτουργία της καρδιάς, καθώς επίσης  αναπτύσσονται καλύτερα τα οστά μας, ιδίως των μικρών παιδιών. Νά γιατί τα παιδιά αγαπούν να κοιμούνται μαζί με τις γάτες τους. Άσε που σου μεταφέρουν την ευτυχία τους και σου διώχνουν το άγχος. Μέχρι και για χαλάρωση του πόνου των αρθρώσεων  και την καταπολέμηση των φλεγμονών μιλάνε οι ειδικοί. Ολόκληρη κλινική δηλαδή είναι η κάθε  γάτα,  και απορώ πώς δεν τα είδε αυτά ο τόσο σπουδαίος φιλόσοφος. Εάν  ανοίξει κανείς  κάνα  βιβλίο ζωολογίας ή  γκουγκλάρει, θα βρει  αυτά και πολλά άλλα πάνω σ’ αυτό το θέμα.

Στον καιρό του Παρμενίδη και πιο πίσω, όλες οι νοικοκυρές ζύμωναν  πολύ συχνά ψωμί . Φαίνεται πως οι γάτες από αυτές έμαθαν να «ζυμώνουν» με τα μπροστινά  «πατουσάκια» τους.  Φαντάζομαι  ότι όλοι μας τις έχουμε δει. Ο μόνος που δεν το πρόσεξε ήταν ο φιλόσοφος.  Τέλειες νοικοκυρές!  Χαριτωμένες!  Το κάνουν σε στιγμές χαλάρωσης  από τρυφερότητα και για να παίξουν. Δεν ζυμώνουν βέβαια ψωμί,  αλλά όλα τ’ άλλα: καναπέδες, καρέκλες, χαλιά, κουρτίνες, ρούχα, κουβέρτες, ιδίως τις αγαπημένες τους κουβέρτες που κοιμούνται,. Ζυμώνουν γουργουρίζοντας τις περισσότερες φορές.  Ζυμώνουν ακόμη οι γάτες τα γατάκια τους, και τα γατάκια, όταν θηλάζουν,  τις  μαμάδες τους. Πιο ενδιαφέρον γίνεται το πράγμα όταν ζυμώνουν τον ιδιοκτήτη  τους: στην πλάτη, στα πόδια, στην κοιλιά του. Είναι σαν να του λένε ευχαριστώ ή σ’ αγαπώ ή άσε με να παίξω μαζί σου. Όλα καλά, αρκεί να μη βγάζει  τα νύχια της όταν ζυμώνει, γιατί τότε δεν είναι όλα καλά.  Υποφέρουν καναπέδες και τα τοιαύτα, καθώς επίσης και οι κοιλιές  και τα πόδια των ιδιοκτητών τους. Δεν γνωρίζω κάποιο άλλο ζωάκι να ζυμώνει, κι αυτό μπορεί ν’ αποτελέσει ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα που πρέπει να περιέχεται στην  έννοια της γάτας.

Πολύ παράξενα ζωάκια. Ολόκληρη επιστήμη χρειάζεται για να ερμηνεύσει κανείς τη συμπεριφορά τους, και πάλι κάτι περισσεύει. Η θεματολογία για τις γάτες ξεπερνάει κάθε άλλη για ζώο. Και για κάθε θέμα μπορεί να γραφτεί ολόκληρο επιστημονικό βιβλίο. Για την επιθετικότητά της, αλλά και τον τρόπο που εκφράζει την αγάπη της. Για το φόβο της απέναντι στο νερό, για την κυνηγητική της ικανότητα, για τον πολύ μεγάλης διάρκειας ύπνο της, για το «ψέκασμα» που κάνουν για να μαρκάρουν την περιοχή τους με την οσμή τους, για τα χόρτα που μασουλάνε, αν και ζώα  σαρκοβόρα, για την προαίσθηση που έχουν των σεισμών, για τα πολύ ευκίνητα αυτιά τους τα οποία διαθέτουν καμιά τριανταριά μυς που ελέγχουν  το κούνημά τους  και δίνουν τη δυνατότητα περιστροφής τους μέχρι και 180 μοίρες, το νιαούρισμά τους, που κάθε φορά μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό από το προηγούμενο, ανάλογα με το αίσθημα που θέλουν να εκφράσουν. Μου θυμίζει τους ηθοποιούς του Στανισλάφσκι που έλεγαν μια λέξη με διακόσιους διαφορετικούς  τρόπους. Και τα γατοθέματα αυτά δεν έχουν τελειωμό. Τι να σου κάνει η φιλοσοφία!

Όμως το επόμενο θέμα που ο μέγας φιλόσοφος  τελείως αδικαιολόγητα δεν συμπεριέλαβε στην έννοια της γάτας είναι ο μοναδικός τρόπος που χτενίζεται η γάτα και φροντίζει γενικά την καθαριότητά της. Και μόνο αυτό το γνώρισμα συνιστά τη «γάτα». Θα πω πολύ λίγα για το χτένισμα και μ’ αυτά θα τελειώσω.  Υπάρχει μια συγκεκριμένη σειρά στην ιεροτελεστία του χτενίσματος.

 

Αντιγράφω από μια γατοσελίδα:

Γλείψιμο χειλιών.

Γλείψιμο της  μιας πατούσας της, για να υγρανθεί.

Τρίψιμο της υγρής πατούσας στο κεφάλι, στα αυτιά, στα μάτια, στα μάγουλα, στο πιγούνι.

Γλείψιμο της άλλης πατούσας.

Τρίψιμο της άλλης πατούσας στην άλλη πλευρά του κεφαλιού.

Γλείψιμο των μπροστινών πλευρών και των ώμων.

Γλείψιμο των γεννητικών οργάνων.

Γλείψιμο των πίσω ποδιών.

Γλείψιμο της ουράς από τη βάση μέχρι την άκρη της.

Μ’ αυτή τη σειρά περιγράφουν όλες οι σχετικές σελίδες την ιεροτελεστία του χτενίσματος, γιατί εδώ και χιλιάδες χρόνια έτσι χτενίζεται αυτό το παράξενο ζωάκι. Για να πεισθεί κανείς, δεν έχει παρά να  παρακολουθήσει ζωντανά αυτή την ιεροτελεστία. Τελειώνοντας, θα ήθελα βέβαια να προσθέσω πολλά ακόμη για τη γάτα: για την ανεξαρτησία της, για την περηφάνια της,  για το θάρρος της, για την περιφρόνηση που δείχνει σε όσους δεν αγαπά, για την ολοκληρωμένη προσωπικότητά της, που πάντα ξέρει τι θέλει από τη ζωή, την τρυφερότητά της, την ομορφιά της, τον ερωτισμό της κ.λπ κ.λπ, αλλά φοβούμαι ότι ο Παρμενίδης θα παραπονεθεί πως , σ’ αυτά τα τελευταία, είμαι εκτός θέματος.

Χρήστος Αντωνίου

Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ είναι δρ. Φιλολογίας και το διδακτορικό του εξετάζει τη «λαϊκή παράδοση» στο έργο του Γιώργου Σεφέρη, η ποίηση του οποίου τον απασχολεί και σε επόμενα βιβλία και άρθρα. Υπηρέτησε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, χρημάτισε Διευθυντής Λυκείου και Σχολικός Σύμβουλος φιλολόγων στην Αθήνα, δίδαξε στο Ευρωπαϊκό Σχολείο Βρυξελών και στην Ακαδημία Λαμίας, σε επιμορφούμενους δασκάλους. Υπήρξε μέλος τριών Δ.Σ της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων. Έχει εκδώσει έξι ποιητικές συλλογές, και συνεργάζεται με πολλά περιοδικά.

This Post Has One Comment

  1. Georgia Bimpi

    Εκπληκτικό το κείμενο με ιδιαίτερο στιλ και προσιτό ακόμη και σε μικρά παιδιά που αγαπούν τις γάτες, ως μορφή παραμυθιού με χιούμορ και σοβαρότητα στην σωστή αναλογία. Η γάτα αυτό το υπέροχο, ανεξάρτητο και επτάψυχο ζωάκι με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα έγινε συχνά πηγή έμπνευσης.Η παρατήρηση ζώων, αντικειμένων και συμπεριφοράς μικρών παιδιών υπήρξε αφετηρία λύσης πολλών ενίοτε φιλοσοφικών προβλημάτων. Ο Σοπενχάουερ κάνει μια τέτοια αναφορά για λύση ενός προβλήματος που τον απασχολούσε καιρό και που είχε την αφετηρία του στο πιο απλό ερώτημα ενός παιδιού
    όπου μετά από κάποια επίσκεψη σε φιλικό σπίτι στην Χαϊδελβέργη στις σκάλες του σπιτιού του έκανε ένα μικρό παιδί. Συγχαρητήρια και καλή συνέχεια και με άλλα θέματα στο”περί ου”

Γράψτε απάντηση στο Georgia Bimpi Ακύρωση απάντησης

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.