Σχ. 1
55 (Σχ. 2)
ΑΦΡΟΔΙΤΗ
Ποθεί από τη μια ο ουρανός ο ιερός να σμίξει με τη γη,
μα και τη γη, από την άλλη, την κατακλύζει ο πόθος
το σμίξιμο να νιώσει·
και η βροχή, σαν έπεσε από τον ουρανό
που εύκολα στη ροή αφήνεται, άφησε έγκυο τη γη·
κι αυτή γεννά για τους θνητούς κ α ι τη βοσκή των κοπαδιών
κ α ι τη δική τους την τροφή, της Δήμητρας το κτήμα·
και με τον γάμο τον υγρό η εποχή που σφύζει από δέντρα
φθάνει στην τέλεια ακμή της· γι’ αυτά εγώ είμαι η αιτία.
160 (Σχ. 3)
Απ’ τους θεούς μονάχα ο θάνατος δεν αγαπά τα δώρα·
ούτε με τις θυσίες ούτε με τις σπονδές μπορείς να καταφέρεις τίποτε,
μήτε βωμός του υπάρχει μηδέ τον ψάλλουν οι παιάνες·
και μόνο αυτόν απ’ τις θεότητες δεν τον ζυγώνει η Πειθώ.
186 (Σχ. 4)
Από ντροπή οι αγνές παρθένες, οι άπειρες
της νυφικής τής κλίνης, τα μάτια χαμηλώνουν.
187
Το όλο φλόγα μάτι τής νεαρής γυναίκας
που άντρα έχει γευτεί δεν μου ξεφεύγει εμένα·
μυαλό έχω κοφτερό σ’ αυτά…
99 (Σχ. 5)
ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ
Ω θάνατε λυτρωτή, μη μου στερήσεις την τιμή να έρθεις·
γιατί εσύ μονάχα είσαι γιατρός των αθεράπευτων δεινών,
και πόνος διόλου δεν αγγίζει τον νεκρό.
Φιλοκτήτης. Ερυθρόμορφη λήκυθος (περ. 420 π. Χ.)
Σχ.6
230
Ούτε κανείς πεθαίνει λαβωματιές πολλές στο στήθος του
κι αν δέχτηκε, εάν το τέλος δεν έρθει της ζωής του,
ούτε κι αν κάθεται κανείς στο σπίτι του πλάι στην εστία,
έχει έναν λόγο παραπάνω τον θάνατο που του ’γραψε η μοίρα να ξεφεύγει.
232
Εκείνος που τα χρήσιμα γνωρίζει, όχι εκείνος που πολλά γνωρίζει είναι σοφός.
235
Καθρέφτης7 τής μορφής είν’ ο χαλκός8 και το κρασί τού νου.
243
Από μια άθλια ζωή προτιμότερη είν’ η θανή·
κι είναι καλύτερο κανείς να μη γεννιέται
παρά να ’ρχεται στη ζωή για να κακοπαθαίνει.
244
Οι στεναγμοί στα βάσανα στηρίγματα.
(Στη χαρακτηριστική εικόνα προτομή τού Αισχύλου)
1)Η αρίθμηση των αποσπασμάτων από χαμένες τραγωδίες τού Αισχύλου ακολουθεί αυτήν του πονήματος τού O. Werner, Aischylos, Tragödien und Fragmente, Μόναχο 1959.
2)Το απόσπασμα αυτό είναι από την τραγωδία Δαναΐδες ⸺ τον μύθο των Δαναΐδων πραγματεύεται ο Αισχύλος και σε ένα άλλο δράμα του, τις Ἱκέτιδες, για το οποίο έχουμε κάνει λόγο σε παλαιότερα άρθρα μας. Στη χαμένη τραγωδία ο Δαναός δέχεται να παντρέψει τις πενήντα κόρες του με τους ισάριθμους γιους τού αδελφού του, δίνοντας ωστόσο εντολή στις θυγατέρες του να σκοτώσουν τους συζύγους τους την πρώτη νύχτα τού γάμου. Υπάκουσαν όλες εκτός από μία, την Υπερμήστρα, η οποία από έρωτα και οίκτο για τον σύζυγό της δεν τον θανάτωσε. Στο παράθεμα που ακολουθεί μιλάει η θεά Αφροδίτη.
3)Απόσπασμα από την τραγωδία Νιόβη. Για τον μύθο τής Νιόβης και των παιδιών της βλ. σχ.5 του άρθρου μας: https://www.periou.gr/omirou-ilias-o-591-676-metafrasi-georgia-papadaki/
4)Το απόσπασμα 186 και το επόμενο, το 187, είναι από την τραγωδία Τοξότιδες που είχε ως θέμα τον θάνατο του Ακταίωνα. Ο Ακταίων ήταν σπουδαίος κυνηγός, ο οποίος κάποτε είδε γυμνή τη θεά ΄Αρτεμη, που οργίστηκε γι’ αυτό μαζί του, τον μεταμόρφωσε σε ελάφι και έκανε τα πενήντα σκυλιά του να τον κατασπαράξουν. Τον Χορό τού δράματος αποτελούσαν νύμφες, ίσως συντρόφισσες της ΄Αρτεμης στα κυνήγια.
5)Παράθεμα από την τραγωδία Φιλοκτήτης. Με το θέμα τού εγκαταλειμμένου στη Λήμνο ήρωα, το οποίο είναι γνωστό κυρίως από την ομότιτλη τραγωδία τού Σοφοκλή, έχουμε ασχοληθεί σε προγενέστερα κείμενά μας.
6)Ακολουθούν αποσπάσματα αβέβαιων έργων.
7)Καθρέφτης ← καθρέπτης ← καθρόπτης ← κάθροπτον ← κάθοπτρον ← κάτοπτρον (← κατὰ + οπτρον← δεύτερο θέμα –οπ- του ρήματος ὁράω-ῶ, θέμα από το οποίο σχηματίζεται ο δεύτερος παρακείμενος του ρήματος ὄπωπα, καθώς και οι λέξεις ὀπή (τρύπα μέσα από την οποία βλέπει κάποιος), ὀφθαλμός, ὄψις, αὐτ-όπτης, ἐπ-όπτης κ. ά.
8)Τὰ κάτοπτρα στους αρχαίου χρόνους κατασκευάζονταν από στιλβωμένο μέταλλο, συνήθως χαλκό ή ασήμι. Υπήρχαν εκτός των μονών και τα πτυκτά, τα πτυσσόμενα κάτοπτρα. Σε αυτά ο λείος χάλκινος δίσκος έφερε για προστασία ένα κάλυμμα, επίσης χάλκινο, που το σήκωνε η γυναίκα με τη βοήθεια κρίκου.
