Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΚΟΛΑΣΗ.
Ατέρμονοι κύκλοι αίματος, καταστροφές, ματωμένα χώματα, ερείπια παντού. Και πόνος, πόνος, πόνος».
Με τα παραπάνω λόγια μας καλωσορίζει στο θέατρό της Το Τρένο στο Ρουφ, η άξια σκηνοθέτις Τατιάνας Λύγαρη, που χρόνια τώρα έχει κάνει το «τρένο» μια υποβλητική αίθουσα θεάτρου και μας έχει παρουσιάσει εξαιρετικά και μοναδικά έργα.
Αυτή τη φορά την απασχολεί η Πυρεξία, «Τρία οράματα για τη Μέση Ανατολή», ένα έργο γραμμένο από την Αμερικανίδα συγγραφέα και ποιήτρια Naomi Wallace, το 2008. Το έργο κλιμακώνεται σε τρία στάδια – Τρία οράματα για τη Μέση Ανατολή και διαδραματίζεται σε τρεις διαφορετικούς τόπους με τρία διαφορετικά θέματα.
Αν και όλα δείχνουν στην επιφάνεια διαφορετικά, στο βάθος τους όμως και τα τρία είναι ίδια. Σχετικοί οι τόποι –Παλαιστίνη, Ισραήλ, Ιράκ- τρία οράματα, τρεις διαφορετικές και βαθιά τραυματικές διαθέσεις. Τρία και τα στάδια της Πυρεξίας, αυτής της ασθένειας που οδηγεί σε έκρηξη τον εγκέφαλο, γιατί η Πυρεξία είναι ο πυρετός, άλλοτε του σώματος, άλλοτε του πνεύματος κι άλλοτε της ψυχής. Όμως, και τα τρία αυτά συναποτελούν το ένα και ταυτίζονται μεταξύ τους, συνυπάρχουν και συμπάσχουν. Έτσι, λοιπόν, σε μια υπερένταση αυτών των τριών διαστάσεων του εγώ, οι ήρωες της Πυρεξίας δρουν, αντιδρούν πιέζονται, ζουν και πεθαίνουν ταυτόχρονα.
Μια μάνα, ένας πατέρας, ένας στρατιώτης, μια νέα γυναίκα, ένας αρχιτέκτονας, ένας ζωολογικός κήπος. Όλοι στον κόψη, ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο. Το βίωμα που κάνει τον άνθρωπο να φτάνει και να ξεπερνά τα όριά του. Ο πόλεμος που δεν καταστρέφει μόνο την ανθρώπινη ζωή, καταστρέφει και τη γη, και ό,τι την κατοικεί: τους εμπόλεμους, στην πρώτη γραμμή, και τους άμαχους, παιδιά, ζώα και φυτά, σε μια σπατάλη της ανθρώπινης ζωής· αδελφός εναντίον αδελφού.
Ο πόλεμος είναι πατήρ πάντων και πάσης συμφοράς. Είναι πολύ μακριά μας ο Αλβέρτος Σβάιτσερ που δίδασκε τον σεβασμό στην ζωή – την ανθρώπινη και τη φύση με όλα τα πλάσματά της.
Με τον πόλεμο και ειδικά αυτόν εκεί στη Μέση Ανατολή που δεν έχει χορτάσει από το αίμα που έχει ρουφήξει από τα χρόνια της Βίβλου μέχρι σήμερα. Και όσο κι αν οι διεθνείς οργανισμοί διακηρύττουν ειρήνη και στέλνουν ανθρωπιστική βοήθεια, τόσο αυτός μαίνεται. Κανείς από τους άρχοντες του πολέμου και τους προαγωγούς του δεν υπολογίζει τον ψυχικό πόνο, εκείνον που επιβάλλεται στο σώμα και το αρρωσταίνει.
Μια μάνα ποτέ δεν θα ξεχάσει το παιδί που έχασε στον πόλεμο και ξέρει τον φονιά του, αλλά ούτε και ο στρατιώτης – δράστης θα απαλλαγεί ποτέ από τον εφιάλτη στον οποίο αναγκάστηκε να συμμετάσχει. Ούτε ο αρχιτέκτονας, ούτε η νοσοκόμα. Η κατάρα του αδικημένου θα ακολουθεί τον ένοχο, απειλητική σκιά και τρόμος θανάτου πάντα. Ένας πατέρας δεν θα ξεχάσει το παιδί που έχασε και θα ψάχνει για κείνον / εκείνην που του δώρισε όργανα. Κάπως έτσι, το τραύμα του καθημερινού θανάτου που οργώνει τα πολύπαθα εκείνα μέρη της φλεγόμενης Μέσης Ανατολής με το δρεπάνι στο χέρι ή έστω και με μια απομυθοποιητική σφουγγαρίστρα.
Όλοι οι ήρωες ζουν στα άκρα. Η ένταση βρίσκεται σε διαρκή κορύφωση. Ο θεατής δεν χαλαρώνει ποτέ. Κι αν για κάτι ελάχιστο του χρόνου ο ήρωας φαίνεται πως παίρνει ανάσα, αμέσως μετά την εκπνοή βρίσκεται πάλι μέσα στον εφιάλτη.
Τα συναισθήματα του θεατή μία πορεία έχουν. Από την αγωνία και τη βαθύτατη θλίψη στη συγχώρεση και τη συνδιαλλαγή. Μια εσωτερική κραυγή είναι έτοιμη να εκτιναχτεί: Φτάνει πια, σταματήστε τον πόλεμο. Η ζωή είναι ιερή, περαστική, μοναδική και σύντομη, μη την σπαταλάτε.
Οι ηθοποιοί απέδωσαν τις ψυχικές διαθέσεις με ένταση, πάθος, διονυσιακή έκσταση και αριστοτελικό έλεον και φόβο.
Ωραιότατο και το τελικό εφέ με τα πούπουλα τα σκορπισμένα στον αέρα, σαν ψυχές που πέταξαν και πάνε …
Συγχαίρουμε θερμά και συνιστούμε το έργο να «διδαχτεί» σε κάθε άνθρωπο που οφείλει να σέβεται τη ζωή και τον κόσμο που μέσα του ζούμε.
Στο περίτεχνα φιλοτεχνημένο πρόγραμμα, θα βρούμε ένα πλούσιο ενημερωτικό λεξιλόγιο. Από τα είκοσι τέσσερα λήμματα, επιλέγω δειγματοληπτικά: Χόμα Ου Μιγκτάλ. Είναι το τείχος που έχτιζαν οι Εβραίοι έποικοι για να κατοχυρώσουν την παρουσία τους στην παλαιστινιακή γη.
Τελ Αβίβ. Πόλη που ιδρύθηκε το 1909, στις ακτές της Μεσογείου, στα βόρεια της αρχαίας Γιάφα, από Εβραίους που ήθελαν ένα νέο αστικό κέντρο. Σημαίνει «Λόφος της Άνοιξης» και θεωρείται διεθνώς η πρωτεύσα, αν και επίσημη πρωτεύουσα είναι η Ιερουσαλήμ.
Τέοντορ Χέρτσλ. Οραματίστηκε την ίδρυση του εβραϊκού κράτους ως απάντηση στους διωγμούς…. Ως σύμβολο για την επιστροφή των Εβραίων στη γη των πατέρων τους…
Ο κατάλογος περιέχει διευκρινιστικά ονόματα ανθρώπων, τόπων, πολεμικών μηχανών. Μας θυμίζει μάχες και ανθρώπινες θυσίες
Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί, λέει ο ποιητής
Τη μετάφραση του έργου έκανε ο Ιωσήφ Βαρδάκης και την πρωτότυπη μουσική σύνθεση ο Μηνάς Ι. Αλεξιάδης. Η χορογραφίες είναι της Φαίδρας Σούτου και οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου. Πρωταγωνιστούν η Φανή Γέμτου, ο Δημήτρης Γεωργαλάς, η Μιράντα Ζησιμοπούλου και ο Δημήτρης Τσιγκριμάνης.
Ανθούλα Δανιήλ
