Η Marianne Moore (Μάριαν Μουρ, 1887 – 1972) είναι από τις σημαντικότερες γυναικείες ποιητικές μορφές των ΗΠΑ, αλλά και του αγγλόφωνου ποιητικού μοντερνισμού γενικά. Σπούδασε νομικά και ιστορία και συνέχισε με εργαστηριακές σπουδές σε βιολογία και ιστολογία. Βραβεύτηκε με το βραβείο Πούλιτζερ για την ποίηση και αναγορεύθηκε επίτιμη διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.
Marianne Moore
The Icosasphere
‘In Buckinghamshire hedgerows
the birds nesting in the merged green density,
weave little bits of string and moths and feathers
and thistledown,
in parabolic concentric curves’
and, working for concavity, leave spherical feats
of rare efficiency;
whereas through lack of integration,
avid for someone’s fortune,
three were slain and ten committed perjury,
six died, two killed themselves, and two paid
fines for risks they’d run.
But then there is the icosasphere
in which at last we have steel-cutting at its
summit of economy,
since twenty triangles conjoined, can wrap one
ball or double-rounded shell
with almost no waste, so geometrically
neat, it’s an icosahedron. Would the engineers
making one,
or Mr. J. O. Jackson tell us
how the Egyptians could have set up seventy-eight-
foot solid granite vertically?
We should like to know how that was done.
Marianne Moore
Το Εικοσάσφαιρο
‘Στους θάμνους του Μπάκινγκχαμ
τα πουλιά φωλιάζουν στο συνεχές πράσινο
πλέκουν μικρά κομμάτια κλωστής, εντόμων και φτερών
με άνθη γαϊδουράγκαθου
σε παραβολικές ομόκεντρες καμπύλες’
και δουλεύοντας για την κοιλότητα αφήνουν σφαιρικές κατασκευές
σπάνιας αποδοτικότητας
ενώ μέσα από την έλλειψη ολοκλήρωσης
διψασμένα για την περιουσία κάποιου
τρία σκοτώνονται και δέκα ψευδομαρτυρούν
έξι πεθαίνουν, δυο αυτοκτονούν και δυο πληρώνουν πρόστιμο
για τους κινδύνους που είχαν διατρέξει.
Υπάρχει όμως και το εικοσάσφαιρο
στο οποίο επιτέλους το κόψιμο του ατσαλιού
βρίσκεται στο αποκορύφωμα της οικονομίας του
αφού είκοσι τρίγωνα ενωμένα μεταξύ τους
μπορούν να καλύψουν μια
σφαίρα ή ένα ολοστρόγγυλο όστρακο
σχεδόν δίχως απώλεια, τόσο τέλειο γεωμετρικά
είναι ένα εικοσάεδρο. Θα μας έλεγαν άραγε
οι μηχανικοί που φτιάχνουν ένα τέτοιο
ή ο κύριος J. O. Jackson
πώς οι Αιγύπτιοι μπόρεσαν να στήσουν εβδομήντα οχτώ
πόδια ατόφιου γρανίτη κατακόρυφα;
Θα θέλαμε να μάθουμε πώς έγινε αυτό.
* *
Εικοσάεδρο στη στερεομετρία λέγεται ένα πολύεδρο που έχει είκοσι έδρες.
Το κανονικό εικοσάεδρο είναι ένα από τα Πλατωνικά στερεά, που έχει ως έδρες είκοσι ισόπλευρα τρίγωνα, τα οποία ενώνονται ανά πέντε σε κάθε κορυφή του.
Το δυϊκό πολύεδρο του εικοσαέδρου είναι το δωδεκάεδρο, δηλαδή τα κέντρα των είκοσι τριγωνικών εδρών του εικοσαέδρου αποτελούν κορυφές δωδεκαέδρου. Επίσης, ισχύει και το αντίστροφο, δηλαδή τα κέντρα των εδρών του δωδεκαέδρου αποτελούν κορυφές εικοσαέδρου.
Dymaxion Map Unfolded
Dymaxion Map Sphere
Δημοσιευμένο το 1950, το ποίημα της Moore, που αντιπαραβάλλει την οικονομία με την υπερβολή, περιλαμβάνει μια διαδικασία με την οποία ένας μηχανικός χρησιμοποίησε πλεξιγκλάς για να μοντελοποιήσει έναν τρόπο να κόβει οικονομικά τον χάλυβα από επίπεδα φύλλα σε τρίγωνα για να συναρμολογηθούν μεταξύ τους ως σφαίρα. Επικαλείται ένα άρθρο από τους New York Times που αναφέρει ότι μια ατσαλένια σφαίρα κατασκευάστηκε με αυτόν τον τρόπο. Ο χάρτης Dymaxion του Buckminster Fuller εμφανίζει την αρχή σύμφωνα με την οποία είκοσι τρίγωνα σχηματίζουν μια σφαίρα. Ο J. O. Jackson ήταν ο εφευρέτης. Η Moore πιστώνει τις πρώτες γραμμές του “The Icosasphere” στον Edward McKnight Kauffer, έναν επιτυχημένο Αμερικανό γραφίστα.
Ο Kauffer δεν δημιούργησε ποτέ αφίσα για το “Buckinghamsire hedgerows”, αλλά υπάρχει μια που μπορεί να δώσει κάποια αίσθηση της τέχνης του. Το «The North Downs», διαφήμιζε τη μεταφορά στους λόφους με κιμωλία που διασχίζουν πολλά μίλια μέσα από το Surrey και το Kent μέχρι τους βράχους του Dover. Ενώ βρίσκεται στην αντίθετη κατεύθυνση από το Λονδίνο ως το Buckinghamshire, το οποίο βρίσκεται στα βορειοδυτικά στο δρόμο προς την Οξφόρδη, οι φράχτες στην εικόνα πρέπει να μοιάζουν με εκείνους που βρίσκονται πιο βόρεια. Σε κάθε περίπτωση, η περιγραφή του Kauffer για τα πουλιά που χτίζουν φωλιές σε «παραβολικές ομόκεντρες καμπύλες» είναι μια δικαιολογία για να απολαύσετε, εδώ, μια από τις αφίσες του. Το North Downs είναι μια κορυφογραμμή από λόφους από κιμωλία στη νοτιοανατολική Αγγλία που εκτείνεται από το Farnham στο Surrey μέχρι τους White Cliffs of Dover στο Κεντ.
