”Ωσάν να ενωχλείτο ποτέ κανείς εις τον κόσμον, δι’ όσους η χειρ του Θανάτου σημειόνει με την μαύρην σφραγίδα της! Ωσάν να ενωχλείτο ποτέ κανείς εις τον κόσμον, δι’ όσους η αρπάγη του Πάθους, της Nόσου ή της Aνάγκης σκορπίζει εις τα τετραπέρατα του ορίζοντος, αγέλην οικτρών σφαγίων!”
Μιχαήλ Μητσάκης Αυτόχειρ
Ο τίτλος τής προσφάτως εκδοθείσας ποιητικής συλλογής, τού Γιώργου Μεταξά: ”ηδονικός θάνατος”, δεν συνιστά -ούτε κατ’ ελάχιστον- σχήμα οξύμωρο, καθότι στην περίπτωση τού αυτόχειρα τού Σκαραμαγκά, συναιρείται αψόγως η ιδεαλιστική οραματική τέρψη με το ”εξοβελιστέο”, αναπόδραστο και ανέκκλητο ”γεγονός” τού ατομικού ανθρώπινου θανάτου.
Το ενδοψυχικό αυτό ”δίπολο” εναπέθεσε το αποτύπωμά του στο εναπομείναν έργο τού Περ. Γιαννόπουλου, ώστε η αναγνωστική καταβύθιση στα βιβλιακά τεκμήρια τού τεθνεώτος, να προσλαμβάνει ερμηνευτικό κι εν μέρει καθοδηγητικό χαρακτήρα, υπό την έννοια τών -εν σπέρματι- υπαρχόντων ψιχίων ή προτιμότερα ανιχνεύσιμων προπλασμάτων.
Το αρχέτυπο που ενσάρκωσε εν ζωή και εν θανάτω, ο δημιουργός τής ”Ελληνικής Γραμμής” (1903), ψαύει και υπηρετεί λυσιτελώς το άυλο, διαφεύγον πνεύμα τής κλασικής ελληνικής αρχαίοτητας, σε συνάρτηση και συλλειτουργία με την (ανα)βίωση τού ελληνικού φυσικού χώρου (τοπίου, γραμμής, φωτός, μουσικής, χρώματος).
Η ”αισθητικοποιημένη” εκλεκτική κοσμοθέαση με αποκορύφωμα την -ποιητικής εμπνεύσεως- προθανάτια (αυτο)σκηνοθεσία τού ”απονενοημένου”, απέκτησε με το πέρας τού χρόνου, μιαν μυθοποιητική διάσταση, αφ’ ενός στο συγκαιρινό και αφ’ ετέρου στο μεταγενέστερο συλλογικό φαντασιακό.
Ας δούμε πως ”μυθοποιείται” η περσόνα τού Γιαννόπουλου, στο ακόλουθο συνυποδηλωτικό υπαινικτικό ποίημα :
Μια σκιά λάμπει / θρόισμα μνησιπήμον / στ’ άγαλμα πάνω
Τα ευσύνοπτα και πεπυκνωμένα ποιήματα (εντεταγμένα -εν πλείστοις- στην ιαπωνική ποιητική μορφή ”χαϊκού”) τού Μεταξά εικονογραφούν στάγδην, την ζωογόνο ρομαντική ”κιναισθησία” τού αυτοκτόνου ιδαλγού σε συναρμογή με τα ηδονιστικά και ενδοσκοπικά σχέδια τού εξέχοντος ζωγράφου (λάτρη -μεταξύ άλλων- τής αρχαιοελληνικής τέχνης) Γιώργου Σταθόπουλου, ο οποίος κατορθώνει να εξεικονίσει είτε με τα εντιθέμενα ελληνοκεντρικά του έργα (σε κλασικές τονικότητες άσπρου – μαύρου) είτε με τις -εν τη απλότητί τους- ”ομιλούσες” βινιέτες, το ζείδωρο βίο και την πολιτεία τού συγγραφέως τής ”Έκκλήσεως προς το πανελλήνιον κοινόν” (1907).
Σ’ αυτό το σημείο, φρονούμε πως δε θα’ταν εντελώς αδόκιμη, η συμπερίληψη τού πολυπρισματικού Γιαννόπουλου, σε μία τρόπον τινά ιδιότροπη ”κάστα” δημιουργών, με δεσπόζον διακριτό χαρακτηριστικό, την ταυτοτική ιδιότητα τού απελεύθερου, ρηξικέλευθου και συνειδησιακά, αξιακά ”αντιτιθέμενου” και μή εξομοιωθέντος, τω όντι αντικομφορμιστή καλλιτέχνη.
Στην προλεχθείσα χορεία μπορούν να συνυπάρξουν -τηρουμένων των αναλογιών- ”πνεύματα” όπως : ο παραληρηματικός πλάνης ποιητής και διηγηματογράφος Έντγκαρ Άλλαν Πόε (1809-1849), η προωθημένη πεζογράφος, ψυχωσική και παντοειδώς εύθρυπτη Βιρτζίνια Γουλφ (1882-1941), ο άναρχος αυταναφλεγόμενος ποιητής Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς Μαγιακόφσκι (1893-1930), ο αμφιλεγόμενος, (ιδεολογικά) ταλαντευθείς πεζογράφος και διά βίου ερωτοτροπών με την αυτοχειρία Πιέρ Ντριέ Λα Ροσέλ (1893-1945), ο ακατάτακτος, ιδιαίτατος εικαστικός Μαρκ Ρόθκο (1903-1970), καθώς και ο ασίγαστος πυρακτωμένος ποιητής και μύστης τού ”αφανισμού” Γιούκιο Μισίμα (1925-1970).
Ας μην παραβλέψουμε όμως, τούς δύο κυρίαρχους -εν Ελλάδι- poetes maudit : τον εγκαίρως ”δραπετεύσαντα”, τολμητία ποιητή Κ. Γ. Καρυωτάκη (1896-1928), καθώς και τον πρωτεϊκό αμφισβητία, ανεξαγόραστο άνθρωπο και αμιγή πεισιθάνατο ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη (1888-1944) που ”αποφαίνεται” στην καταληκτική στροφή τού ”Θανάτου” (του) :
…Κι όπως κυλά στα βάθη του κενού μου, / σαν άστρο φλογερό στον άξονά του, / – δε νιώθω πια να ζει, παρά το Νου μου, / στην Απεραντοσύνη του Θανάτου…
Γιάννης Σ. Βιτσαράς, 25 απριλίου 2025
Βιογραφικό
O ποιητής, μεταφραστής και φιλόλογος Γιάννης Σ. Βιτσαράς γεννήθηκε το 1989 στην Αθήνα, όπου και σπούδασε Μεσαιωνική και Νεοελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ποιήματά του, δημοσιεύθηκαν στα λογοτεχνικά περιοδικά: Οδός Πανός, Νέο Επίπεδο, Τα Ποιητικά και Poetix. Κριτικά του κείμενα, βρίσκονται στα περιοδικά: Μανδραγόρας, Εντευκτήριο, Οδός Πανός, Εμβόλιμον, Ένεκεν, Καρυοθραύστις και στο ηλεκτρονικό περιοδικό Θράκα. Το 2016 κυκλοφόρησε με εισαγωγή και ανθολόγησή-του- το βιβλίο: ”Τίλλα Μπαλή, Η απεσταλμένη των αιώνων” εκδόσεις Φαρφουλάς. Το 2017, κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή: ”Σχιζοφασία Ποιήματα 2007-2017”, εκδόσεις Οδός Πανός, ενώ τον Ιούλιο του 2018 κυκλοφόρησε η δεύτερη ποιητική του συλλογή” Τα κοριτσάκια του Κάτω Κόσμου”, εκδόσεις Οδός Πανός.
