Τον Νοέμβριο του 2024 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γρηγόρη το μυθιστόρημα του Μιχάλη Κασσωτάκη, ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, με τίτλο «Κατερίνα Φραγκιά. Μια ηρωίδα της ζωής». Το περιεχόμενό του εκτείνεται σε 104 σελίδες και αναφέρεται στην ιστορία μιας νεαρής γυναίκας που ζούσε στην Κρήτη κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Πρόκειται για ιστορία που από την αρχή έως το τέλος κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη να παρακολουθήσει τις εξελίξεις γύρω από την περιπετειώδη ζωή της βασικής ηρωίδας, της Κατερίνας Φραγκιά, αλλά και του πατέρα της, του καπετάν Νικόλα. Η αφήγηση, οι διάλογοι των πρωταγωνιστών, ο χαρακτήρας τους, οι κοινωνικές και θρησκευτικές αντιθέσεις τους αλλά και οι αντιλήψεις τους για θεσμούς, όπως ο γάμος και η οικογένεια, μας μεταφέρουν στην εποχή κατά την οποία διαδραματίζονται τα γεγονότα και μας βοηθούν να εμβαθύνουμε στην ανθρωπογεωγραφία της περιοχής.
Ο συγγραφέας παρουσιάζει την εναλλαγή ευχάριστων και δυσάρεστων καταστάσεων που βιώνουν οι ήρωές του. Εμβαθύνει στον ψυχισμό τους και αποτυπώνει με δεξιοτεχνία τα συναισθήματά τους. Χαρές και λύπες σε αλληλοδιαδοχή. Στενοχώριες, πόνος και αδιέξοδα, αλλά και εκπλήξεις που τα αναιρούν και δρουν καταλυτικά. Αναφέρεται στα παιχνίδια που τους επιφύλαξε η τύχη και μέσα από τις αντιδράσεις τους αφήνει να διαφανεί πόσο σημαντικό είναι για τον άνθρωπο να κατανοήσει ότι η ζωή είναι ανεπανάληπτη και δεν πρέπει να την πληγώνει με στενόκαρδες συμπεριφορές και φανατισμούς ούτε να συντηρεί αντικοινωνικές νόρμες που χωρίζουν σε εχθρούς και φίλους, ανώτερους και κατώτερους, περισσότερο και λιγότερο αγαπητούς στον Θεό.
Η ιστορία εξελίσσεται, όπως προαναφέρθηκε, στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη. Ο Νικόλαος Φραγκιάς, γνωστότερος ως Νικόλας, ερωτεύεται μια όμορφη νέα, τη Μαρία. Όμως, τη Μαρία ήθελε να την κάνει γυναίκα του και ο πλούσιος μουσουλμάνος Μεχμέτ Αλή. Για να αποτρέψει το ενδεχόμενο αυτό ο Νικόλας, κάποια βραδιά του 1842, απήγαγε τη Μαρία και την έφερε στο σπίτι φίλου του, στο χωριό Πλατανιά, έξω από το Ηράκλειο. Οι γονείς της Μαρίας ενημερώθηκαν από συγγενείς του Νικόλα και με τη συναίνεσή τους οι δύο νέοι ενώθηκαν με τα δεσμά του γάμου στην εκκλησία της Πλατανιάς. Το γεγονός πλήγωσε τον Μεχμέτ αλλά μετά πάροδο χρονικού διαστήματος παντρεύτηκε μία ομόθρησκή του και δημιούργησε οικογένεια.
Ο Νικόλας ασχολήθηκε με την κτηνοτροφία, έφτιαξε τη μάντρα του στην απόκρημνη Ίδη και στην Πλατανιά κατέβαινε μόνο τα Σαββατοκύριακα, για να δει τη Μαρία και τα παιδιά που είχαν αποκτήσει με το πέρασμα του χρόνου. Όταν όμως ανέλαβε δράση κατά των Τούρκων, σταμάτησε να κατεβαίνει στο χωριό και πολύ αραιά μάθαινε νέα για την οικογένειά του. Κάποια ημέρα πληροφορήθηκε ότι η Μαρία πέθανε και τα παιδιά τους έμειναν απροστάτευτα. Την προστασία των παιδιών ανέλαβε η αδελφή του Δήμητρα με τη μεγαλύτερη κόρη του, την Κατερίνα, που δούλευε σε γεωργικές εργασίες. Μάταια περίμεναν την επιστροφή του Νικόλα, αφού δεν έμαθαν ποτέ ότι είχε συλληφθεί και φυλακιστεί από τους Τούρκους.
Στην Πλατανιά ζούσε με τη σύζυγό του Εμινέ ο Αχμέτ Γιλμάζ, γόνος πλούσιας οικογένειας, που όμως ήταν δυστυχισμένος, γιατί ο γιος του, ο Γιουσούφ, σκοτώθηκε σε συμπλοκή με τους Κρήτες επαναστάτες. Μη αντέχοντας τον χαμό του παιδιού της η Εμινέ έφυγε από τη ζωή πικραμένη. Ο Γιλμάζ σκέφθηκε να ζητήσει για γυναίκα του την Κατερίνα, αλλά έπρεπε αυτό να γίνει βάσει σχεδίου. Συζήτησε τις σκέψεις του με συγγενείς της. Όταν, όμως, το έμαθε η ίδια, εξέφρασε τις ενστάσεις της, γιατί κρυφό όνειρό της ήταν να συνδέσει τη ζωή της με τον Μιχάλη, το παλληκάρι με το οποίο δούλευαν μαζί στα κτήματα του Γιλμάζ. Ωστόσο, οι αντιρρήσεις της κάμφθηκαν και ο γάμος της με τον Γιλμάζ έγινε. Μετά από πέντε χρόνια, ο Γιλμάζ έφυγε από τη ζωή και η Κατερίνα Φραγκιά έμεινε μόνη. Κάποιο βράδυ εμφανίστηκε ξαφνικά στον πύργο ο Μιχάλης. Η αγάπη τους αναπυρώθηκε και στο επόμενο διάστημα την επισημοποίησαν με τον γάμο τους στην εκκλησία της Πλατανιάς. Το παιδί που έφερε αργότερα στον κόσμο η Κατερίνα ονομάστηκε Νικόλας, προς τιμήν του αγνοούμενου παππού του. Πέρασαν μερικά χρόνια μετά την Κρητική Επανάσταση, όταν ένα πρωί ο καπετάν Νικόλας έφθασε ως ζητιάνος στο σπίτι της Κατερίνας. Ακολούθησαν η αναγνώριση, η διήγησή του για όσα έζησε κατά τα χρόνια που παρέμεινε αγνοούμενος και ο θάνατός του.
Όλα αυτά αποδίδονται από τον συγγραφέα με ευρηματικότητα, φυσικότητα, απλή γλώσσα, οργανωμένο και βραχυπερίοδο λόγο. Δεν περιορίζεται, όμως, μόνο στην παράθεση των περιπλανήσεων και των ταλαιπωριών των ηρώων του. Ανοίγει, παράλληλα, την προοπτική εξόδου από καταστάσεις που συνθλίβουν την καθημερινή τους ζωή. Ο τρόπος αφήγησης, οι εγκιβωτισμένοι διάλογοι και ο δραματικός ενεστώτας που χρησιμοποιείται σε αυτούς αποτυπώνουν την αγωνιώδη προσπάθεια των ηρώων να διατηρήσουν την ηθική τους ισορροπία και ακεραιότητα. Συνάμα παραπέμπουν συνειρμικά σε διαπιστώσεις και προβληματισμούς για τα αποτελέσματα στα οποία οδηγούν οι θρησκευτικές και κοινωνικές διαφορές των ανθρώπων.
