Ο μαγικός ρεαλισμός είναι λογοτεχνικό ρεύμα που αναπτύχθηκε κυρίως στη Λατινική Αμερική κατά τα μέσα του εικοστού αιώνα. Κύριο χαρακτηριστικό των επηρεασμένων από το ρεύμα αυτό λογοτεχνικών έργων είναι η αρμονική μέσα στο κείμενο συνύπαρξη λογικού και εξωλογικού, φαντασιακού και συμβάντος, αφού για τον μαγικό ρεαλισμό απλώς δεν υφίσταται το τείχος που υποτίθεται πως χωρίζει αμετάκλητα τα στοιχεία αυτά. Έτσι, καθαρά φανταστικά πρόσωπα και πράγματα αποτυπώνονται στον καμβά αληθοφανών γεγονότων και όντως υπαρκτών τόπων, δίχως όμως να επιχειρείται τούτο να παρουσιαστεί ως παράδοξο. Σε τουλάχιστον τέσσερα από τα διηγήματα της «Λιτάνευσης του ιχθύος» («Η αποστασία των γραμμάτων», «Η ανάσα της καμπάνας», «Η ιπτάμενη κόρη», «Τα νησιά Τσίου-Τσίου») συναντάμε έντονα αυτά τα στοιχεία, καθώς, βεβαίως, και ψήγματά τους διάσπαρτα σε όλο το βιβλίο.
«Δεν με απασχολεί να καταλάβω με όρους ορθολογικούς. Η φυσική ας προκαλεί τα φαινόμενα κι η μεταφυσική ας μας γοητεύει», αποφαίνεται η Κατίνα Βλάχου στο διήγημα «Η ανάσα της καμπάνας» (σελίδα 91). Αλλά και παρακάτω, στη «Θυσία της εικόνας» η ηρωίδα αντιλαμβάνεται και παραδέχεται: «Τώρα πια ζω μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Μεταξύ του είναι και του μη είναι, σαν σ’ ένα σύννεφο ούτε άσπρο ούτε μαύρο» (σελίδα 189). Η ίδια ακριβώς αντίληψη είναι που διαπερνά και συνέχει ολόκληρη τη συλλογή· η σύμφυρση του πραγματικού, του γεγονότος, της παραδεδεγμένης αλήθειας με το θαυμαστό, το ονειρικό, το παράδοξο, έτσι ώστε αυτά να εμφανίζονται πλέον ως οι δύο αλληλοσυμπληρούμενες όψεις του ίδιου νομίσματος.
Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί το διήγημα «Τα νησιά Τσίου-Τσίου», όπου μάλιστα ο αναγνώστης παρακολουθεί κι ένα ευφάνταστο παιχνίδι: η αφηγήτρια του διηγήματος συναντά στο αεροπλάνο τον αγαπημένο της συγγραφέα, τον Πορτογάλο νομπελίστα Ζοζέ Σαραμάγκου (1922-2010), ο οποίος (αν και ήδη τότε νεκρός) εμφανίζεται και εξαφανίζεται μυστηριωδώς από το διπλανό της κάθισμα, αφού πρώτα έχει ένα σύντομο διάλογο με τη γυναίκα. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί πως η γραφή και του Σαραμάγκου είχε επηρεαστεί καίρια από το ρεύμα του μαγικού ρεαλισμού.
Σημαίνοντα ρόλο διαδραματίζει σε αρκετά από τα διηγήματα της συλλογής και η φύση (ιδιαίτερα στα «Αγκάθια» και στο «Διρό»). Στα διηγήματα αυτά ο άνθρωπος αφήνεται να θαυμάσει τη φύση και την ομορφιά της· όταν όμως πιστέψει πως έχει εναρμονιστεί πλήρως μαζί της, θα διαπιστώσει και την άλλη της, τη μυστηριακή και άγνωρη, άγρια όψη, η οποία δείχνει να τον αφήνει να την προσεγγίσει μαγεμένος από τη μαγνητική έλξη που του ασκεί, αλλά όχι εν τέλει και να ενωθεί εξάπαντος μαζί της.
Επιπλέον, η Κατίνα Βλάχου μπορεί να μεταφέρει άδολα τη μαγεία της ομορφιάς της φύσης και των ανθρώπων στο χαρτί, μα και με διάθεση γνησίως σαρκαστική καυτηριάζει τα πολιτικά, κοινωνικά ου μην αλλά και καλλιτεχνικά κακώς κείμενα (ιδίως στα διηγήματα «Η εξίσωση της αδικίας», «Ιστορία Φιλαλήθους», «Η αποστασία των γραμμάτων» και «Η λιτάνευση του ιχθύος»). Και τούτο ασφαλώς δε σημαίνει πως πολιτικολογεί ή ρητορεύει. Αντιθέτως, εκφράζει τον βαθύ προβληματισμό του έχοντος ευαίσθητες κεραίες ανθρώπου.
Στα διηγήματα της «Λιτάνευσης του ιχθύος» συναντάμε μια πεζογραφία για τη ζωή που περνά και για ό,τι εκείνη αφήνει πίσω της στη μνήμη και στο σώμα· μια πεζογραφία με ήρωες που κλαίνε και γελούν, χαμογελούν και αγωνιούν, ερωτεύονται και θρηνούν, αφήνονται στη ρέμβη ή/και προσγειώνονται σκληρά ― και όλα αυτά δίχως καμίαν αίσθηση κοινοτοπίας· μια πεζογραφία απρόσμενων συναντήσεων, τροπών αναπάντεχων, εκπλήξεων, και (γιατί όχι;) ωραίων ευρημάτων ― κι όλ’ αυτά όχι στο βωμό κάποιου βεβιασμένου εντυπωσιασμού· μια πεζογραφία με διάθεση ειλικρίνειας και παιχνιδιού συνάμα· μια πεζογραφία γλυκόπικρη, που μας υπενθυμίζει πως η ζωή είναι χαρμολύπη· μια πεζογραφία «με λογισμό και μ’ όνειρο» ― μ’ ένα λόγο: τον καθ’ ημάς μαγικό ρεαλισμό.
